Δέκα πραξικοπηματίες αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας του Νίγηρα, ανακοίνωσαν τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη μέσω της κρατικής τηλεόρασης πως ανέτρεψαν τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας Μοχάμεντ Μπαζούμ, ώρες αφότου μέλη της προεδρικής φρουράς τον συνέλαβαν στην επίσημη κατοικία του.
Μετά το Μαλί και τη Μπουρκίνα Φάσο, ο Νίγηρας, μια από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, γίνεται έτσι η τρίτη χώρα του Σαχέλ που βρίσκεται υπό στρατιωτικό καθεστώς.
Με φόντο εννέα ένστολους αξιωματικούς, ο σμήναρχος Αμαντού Αμπνταραμάν, διαβάζοντας γραπτή ανακοίνωση εξ ονόματος του αυτοαποκαλούμενου «Εθνικού Συμβουλίου για τη Σωτηρία της Πατρίδας» (ΕΣΣΠ), ανακοίνωσε πως «εμείς, οι δυνάμεις άμυνας και ασφαλείας, που ενωνόμαστε στο ΕΣΣΠ, αποφασίσαμε να βάλουμε τέλος στο καθεστώς του προέδρου Μπαζούμ».
«Όλοι οι θεσμοί της 7ης Δημοκρατίας καταλύονται», συνέχισε και πρόσθεσε ότι τα σύνορα της χώρας, χερσαία και αεροπορικά, είναι κλειστά και κηρύσσεται απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας», από τις 22:00 ως τις 05:00 (τοπικές ώρες) μέχρι νεοτέρας.
Ο σμήναρχος είπε πως το πραξικόπημα αποφασίστηκε εξαιτίας «της συνεχούς επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας» και της «κακής διακυβέρνησης σε οικονομικό και σε κοινωνικό» επίπεδο. Διαβεβαίωσε, δε, πως το ΕΣΣΠ είναι «προσηλωμένο» στην «τήρηση όλων των δεσμεύσεων του Νίγηρα» και καθησύχασε την εθνική και διεθνή κοινότητα όσον αφορά τον «σεβασμό στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα των αρχών που ανατράπηκαν» όπως ορίζουν οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ξεκαθάρισε, τέλος, πως ο στρατός θα αναλάβει τη διαχείριση της κατάστασης για όλες τις τρέχουσες υποθέσεις και απαίτησε «από όλους τους διεθνείς εταίρους να μην αναμιχθούν».
Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, η προεδρική φρουρά διέλυσε, με προειδοποιητικά πυρά, χθες το απόγευμα στην πρωτεύουσα της χώρας Νιαμέ διαδηλωτές που τάσσονται υπέρ του προέδρου και προσπαθούσαν να προσεγγίσουν την προεδρική κατοικία.
Η προεδρία, από την πλευρά της, ανέφερε πως «αυθόρμητες διαδηλώσεις υπερασπιστών της δημοκρατίας ξέσπασαν παντού στη Νιαμέ, στο εσωτερικό της χώρας και μπροστά σε πρεσβείες του Νίγηρα στο εξωτερικό».
Στρατιώτες κινούμενοι με ανοικτά φορτηγάκια με εγκατεστημένα βαριά πολυβόλα αναπτύχθηκαν μπροστά στην έδρα της κρατικής τηλεόρασης και δρόμους, χωρίς να εμποδίζουν την κυκλοφορία, από χθες το πρωί.
Καταδικάζει η διεθνής κοινότητα
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν ζήτησε την άμεση απελευθέρωση του νόμιμα εκλεγμένου ηγέτη του Νίγηρα Μοχάμεντ Μπαζούμ, λέγοντας ότι η Ουάσινγκτον καταδικάζει κάθε προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας με τη βία.
«Μίλησα με τον Πρόεδρο Μπαζούμ νωρίτερα σήμερα το πρωί και κατέστησα σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τον υποστηρίζουν αποφασιστικά ως τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο του Νίγηρα. Ζητούμε την άμεση απελευθέρωσή του», είπε ο κορυφαίος διπλωμάτης.
«Είμαστε ενεργά δεσμευμένοι με την κυβέρνηση του Νίγηρα, αλλά και με εταίρους στην περιοχή και σε όλο τον κόσμο, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε μέχρι να επιλυθεί η κατάσταση κατάλληλα και ειρηνικά», πρόσθεσε.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ καταδίκασε και αυτός έντονα την «αντισυνταγματική αλλαγή στην κυβέρνηση» στον Νίγηρα και δήλωσε βαθιά ενοχλημένος από την κράτηση του Μπαζούμ από μέλη της προεδρικής φρουράς του, σύμφωνα με εκπρόσωπο του Οργανισμού.
«Ο Γενικός Γραμματέας καλεί για άμεσο τερματισμό όλων των ενεργειών που υπονομεύουν τις δημοκρατικές αρχές στον Νίγηρα», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση.
Από την πλευρά της, η Γαλλίδα υπουργός Εξωτερικών Catherine Colonna δήλωσε ότι το Παρίσι «καταδικάζει σθεναρά κάθε προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας με τη βία» και συμμερίζεται τις εκκλήσεις των περιφερειακών φορέων «να αποκατασταθεί η ακεραιότητα των δημοκρατικών θεσμών του Νίγηρα».
Η Αφρικανική Ένωση (ΑΕ) και η Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS) κατήγγειλαν νωρίτερα την κράτηση του Μπαζούμ, που βρίσκονταν στην εξουσία από το 2021, και είπαν ότι θα αντισταθούν σε κάθε προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης του Νίγηρα.
Πολυτάραχη περιοχή
Η επέμβαση του στρατού στην πολιτική ζωή του Νίγηρα, ενός από τους τελευταίους συμμάχους της Δύσης στην περιοχή, που σηματοδοτεί ένα ακόμα πραξικόπημα στη Δυτική και Κεντρική Αφρικής τα τελευταία χρόνια, θα μπορούσε να περιπλέξει περαιτέρω τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στην περιοχή του Σαχέλ που βιώνει τη βία ένοπλων ομάδων που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το ISIS (ISIL).
Η απόγνωση για την αδυναμία των κρατικών μηχανισμών να βάλουν τέλος στη δράση των τζιχαντιστικών οργανώσεων διευκόλυναν την εκδήλωση δύο στρατιωτικών πραξικοπημάτων στο γειτονικό Μαλί και άλλων δύο στην Μπουρκίνα Φάσο από το 2020. Στρατιωτική χούντα κατέλαβε επίσης την εξουσία στη Γουινέα το 2021, επαναφέροντας την αστάθεια σε μια περιοχή που παλιότερα ήταν γνωστή ως «η ζώνη των στρατιωτικών πραξικοπημάτων».
Η Γαλλία ειδικά έχει αναπτύξει 1.500 στρατιωτικούς στον Νίγηρα, πρώην αποικία της, που συμμετέχουν σε αντιτζιχαντιστικές επιχειρήσεις. Οι ΗΠΑ διαθέτουν αεροπορική βάση στα βόρεια της χώρας, από όπου απογειώνονται κυρίως UAVs που συλλέγουν πληροφορίες και επιτίθενται σε τζιχαντιστές, ενώ η Μπούντεσβερ, ο στρατός της Γερμανίας, διαθέτει επίσης αεροπορική βάση στη Νιαμέ, κόμβο για τις επιχειρήσεις του στη δυτική Αφρική. Πρόκειται για βάση-κλειδί ως προς την αποχώρησή του από το γειτονικό Μαλί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νίγηρας θεωρείται πηγή παραγωγής ουρανίου το οποίο εξάγονταν κυρίως στην Γαλλία για την λειτουργία των πυρηνικών σταθμών της, διαδικασία που είναι άγνωστο αν θα συνεχιστεί υπό τις νέες
Η ιστορία του Νίγηρα, πρώην γερμανικής και γαλλικής αποικίας, είναι σημαδεμένη από στρατιωτικά πραξικοπήματα. Μετά την ανεξαρτησία της (από τη Γαλλία) το 1960, έγιναν τέσσερα: τον πρώτο τον Απρίλιο του 1974, όταν ανατράπηκε ο πρόεδρος Ντιορί Αμανί, το τελευταίο τον Φεβρουάριο του 2010, όταν ανατράπηκε ο πρόεδρος Μαμαντού Ταντζά.
