Η ενότητα που αξίωνε να εγκαθιδρύσει η Εκκλησία της Ρώμης στους χώρους της Ευρώπης άρχιζε να ραγίζει και να κατακερματίζεται, όχι τόσο με τις 95 θέσεις του Λούθηρου, το 1517, όσο με την αμφισβήτηση και το διαζύγιο του Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας, και της τοπικής «εθνικής» του κυβέρνησης, απέναντι στην Εκκλησία της Ρώμης και την Αγία Έδρα δεκαπέντε περίπου χρόνια αργότερα, καθώς επίσης και με τη συγγραφή, την ίδια περίοδο, του έργου του Καλβίνου Institutio Christianae Religionis, το οποίο μετά από την πολιτική αυτοτέλεια και ανεξαρτησία θα προσδώσει μια πνευματική αυτονομία και αυτοτέλεια, μια «φιλοσοφία», στο κίνημα των μεταρρυθμιστών, ex post facto.

Οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για τον κατακερματισμό της λατινικής Χριστιανοσύνης (ορισμένοι θα έλεγαν, εσφαλμένα και σίγουρα καταχρηστικά, της «Ευρώπης») ήταν τρεις. Η πρώτη συνθήκη ήταν εξωγενής: η πίεση από το Ισλάμ. Η δεύτερη ήταν ενδογενής: η αποστασία της Αγγλίας από τη Ρώμη. Και η τρίτη ήταν το πνεύμα που θα προσέφερε το βιβλίο του Καλβίνου σε αυτό που αργότερα θα ονομαζόταν Προτεσταντισμός (η διαφθορά και το εσωτερικό σάπισμα της επισκοπικής έδρας της Ρώμης δεν ερμηνεύει τον χρονισμό, το timing, ενώ τα τρία προηγούμενα το ερμηνεύουν).

Η «Ευρώπη», ως ενότητα της λατινικής Χριστιανοσύνης υπό την Εκκλησία της Ρώμης, ναι μεν πολυδιασπάστηκε λόγω της προτεσταντικής εξέγερσης, όμως το καθοριστικότερο εναρκτήριο σημείο της κατάλυσης και του κατακερματισμού της λατινόγλωσσης ευρωπαϊκής ενότητας ήταν η αποστασία μιας παλαιότατης επαρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας της κλασικής περιόδου: της Britannia, οι δεσμοί της οποίας με τη Ρώμη ήταν αιώνες παλαιότεροι συγκριτικά με τις κατά τόπους Σαξονίες. Με κάπως διαφορετικό τρόπο θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την αποστασία της αγγλικής και της γαλλικής ακτής της Μάγχης. Ο Καλβίνος θα γεννηθεί στην Πικαρδία, στον κοντινό βορρά του Παρισιού. Υπό αυτή την έννοια, λοιπόν, και σταθμίζοντας την προϊστορία Ρώμης-Αβινιόν, μπορούμε να μιλήσουμε για την εξέγερση του Λονδίνου και του Παρισιού, της Μάγχης γενικότερα, έναντι της Ρώμης (υπό μια έννοια το Δυτικό Σχίσμα ουδέποτε επιλύθηκε πολιτικά, κάτι που φανερώνεται από τον συνεχή ανταγωνισμό απέναντι στους Αψβούργους, αλλά και από τη συνολική ιστορική εξέλιξη και πορεία της Γαλλίας).

Ο Καλβίνος θα γεννηθεί μεν στην περιφέρεια της ευρωπαϊκής λατινικής Χριστιανοσύνης αλλά θα χτυπήσει στον πυρήνα της ευρωπαϊκής γεωγραφίας, στη Γενεύη. Με όρους κρατιδίων, περιφερειών και κυρίαρχων κρατών, ο γεωγραφικός πυρήνας της Ευρώπης αποτελείται από τον Βορρά της Ιταλίας, την Αυστρία και τη Βοημία (από εδώ θα έρθει ο Γιαν Χους), τη Βαυαρία, τις περιοχές της Σουηβίας και της Βάδης-Βυρτεμβέργης, την Αλσατία, τη Σαβοΐα και την Ελβετία, κ.λπ. Γεωφυσικά, αυτή η «βαθιά Ευρώπη», είναι κεντρισμένη γύρω από τον Πάδο και τους Δολομίτες, τις Άλπεις, τις πηγές του Ρήνου και του Δούναβη, και είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατακτηθεί (οι Οθωμανοί επιχείρησαν, αλλά δεν μπόρεσαν να την διαπεράσουν).

Η αποστασία, λοιπόν, της Βρετανίας από τη Ρώμη σε συνδυασμό με το χτύπημα στην καρδιά, στον γεωγραφικό πυρήνα της Ευρώπης, θα οδηγήσει όχι απλά στην απώλεια ενός τμήματος (το οποίο θα μπορούσε να ανακτηθεί σε βάθος χρόνου λόγω των μακροχρόνιων σχέσεων και δεσμών του με τη Ρώμη), αλλά στον κατακερματισμό της λατινοχριστιανικής ευρώσφαιρας στο σύνολο της.

«Και τι μας νοιάζουν αυτά στον 21ο αιώνα;», θα αναρωτηθεί κάποιος. Η απάντηση είναι ότι τα πράγματα αυτά έχουν σημασία προκειμένου να καταλάβει κανείς και να ορίσει, τι ήταν και πως διαμορφώθηκε η έννοια «Ευρώπη» ως πολιτιστική κατηγορία (καθώς «Ευρώπη» και «Δύση» είναι δύο διαφορετικά πράγματα).

Από την αποστασία της αγγλικής και της γαλλικής ακτής της Μάγχης θα δημιουργηθεί η «Ευρώπη» ως μετα-χριστιανική κατηγορία (που πολύ αργότερα θα συνδεθεί με τη γαλλική Occident και την αγγλο-φιλελεύθερη West), η οποία δεν ταυτίζεται με την «Ευρώπη» ως λατινογενή χριστιανική κατηγορία (που θα συνδεθεί, κάπως νωρίτερα, με τη γερμανική Abendland). Τα προηγούμενα αποτελούν σταδιακές μετα-μεταρρυθμιστικές, μετα-χριστιανικές και, τέλος, μετα-ευρωπαϊκές εξελίξεις και διαμορφώσεις (η Δύση ως μετα-ευρωπαϊκή κατηγορία), στις οποίες δεν μπορούμε να επεκταθούμε στο συγκεκριμένο σημείωμα. Εκείνο που θέλουμε να θέσουμε ως προβληματισμό, καταλήγοντας, είναι το εξής:

Όπως τότε που ασκούνταν εξωτερικές πιέσεις, κυρίως από τους Οθωμανούς και δευτερευόντως από την ανάδυση του Μεγάλου Δουκάτου της Μόσχας και του βασιλείου της Ρωσίας αργότερα, έτσι και σήμερα κυριαρχούν εξωγενείς πιέσεις τόσο από το Νότο όσο και από την Ανατολή (σχέσεις «Ευρώπης» με Αφρική και Ισλάμ – ουσιαστικά μιλάμε για τη σχέση της Ευρώπης με τη Μεσόγειο – αλλά και με τη Ρωσία). Επιπλέον, όπως τότε, που υπήρξε το διαζύγιο της Αγγλίας και της τοπικής «εθνικής» κυβέρνησης του Ερρίκου Η΄, από την Εκκλησία της Ρώμης, έτσι και σήμερα, για μια ακόμα φορά, η Βρετανία και το Λονδίνο με το Brexit αποσπάστηκαν από το σώμα μιας «Ενωμένης Ευρώπης» υπό το μετανεωτερικό κοσμικό Βατικανό της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών. Σε ό,τι αφορά την τρίτη συνθήκη που συνέβαλε τότε στην πολυδιάσπαση και τον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής ενότητας, δηλαδή την Institutio Christianae Religionis του Καλβίνου, ασφαλώς στις μέρες μας μετανεωτερικός Καλβίνος δεν αναμένεται καθώς, εκτός από υλικά και πνευματικά στείρα, η «Ευρώπη» είναι απολύτως κατεχόμενη και ηγεμονευόμενη, τόσο διανοητικά όσο και υλικά, από την αμερικανική πλευρά του Ατλαντικού (γεγονός που διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, από την απόλυτη ηγεμονία του αγγλοαμερικανικού επί του ευρωπαϊκού συντηρητισμού, καθώς από τους de Bonald, Donoso Cortés, Burke, de Maistre, Spengler, Schmitt κ.ά καταντήσαμε να ακούμε ονόματα μετριοτήτων, υπομετριοτήτων και ανθυπομετριοτήτων όπως οι Jordan Peterson, Douglas Murray, Ben Shapiro κ.λπ, εξέλιξη που ασφαλώς φανερώνει, πέραν της ανυπαρξίας και της απόλυτης ένδειας του ευρωπαϊκού συντηρητισμού, ο οποίος βρίσκεται υπό την επικυριαρχία του αγγλοαμερικανικού τέτοιου, και το ευρύτερο σημείο κατάπτωσης του συντηρητισμού γενικά εντός της λεγόμενης «Δύσης». Αλλά μήπως, άραγε, είναι διαφορετικά τα πράγματα στον χώρο του προοδευτισμού; Μήπως τα περισσότερα πολιτικά κόμματα δεν έχουν μετατραπεί σε περιφερειακές επιτροπές του κόμματος της Ουάσιγκτον ή σε τοπικά παραρτήματα του Δημοκρατικού Κόμματος;…).

Ιδού, λοιπόν, το ερώτημα: Μπορούν οι σημερινές συνθήκες να οδηγήσουν ξανά, μετά από πέντε αιώνες, σε πολυδιάσπαση και χάος στους χώρους της μεταχριστιανικής εκκοσμικευμένης πλέον Ευρώπης των Βρυξελλών (αυτού του κοσμικού Βατικανού) και σε νέους μετανεωτερικούς Kulturkämpfe;