Η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία ανακοίνωσαν τους δικούς τους περιορισμούς στις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών την Παρασκευή, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να μην επεκτείνει την απαγόρευση εισαγωγών στις πέντε γειτονικές χώρες της Ουκρανίας στην ΕΕ, αναφέρει το Reuters.
Η Ουκρανία ήταν ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς σιτηρών στον κόσμο πριν η εισβολή της Ρωσίας το 2022 μειώσει την ικανότητά της να μεταφέρει γεωργικά προϊόντα στις παγκόσμιες αγορές. Οι Ουκρανοί αγρότες βασίζονται στις εξαγωγές σιτηρών μέσω γειτονικών χωρών από τότε που ξεκίνησε η σύγκρουση, καθώς δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει τις ευνοημένες διαδρομές μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας.
Όμως η πλημμύρα σιτηρών και ελαιούχων σπόρων σε γειτονικές χώρες μείωσε τις τιμές εκεί, επηρεάζοντας το εισόδημα των ντόπιων αγροτών και με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να απαγορεύσουν τις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρενέβη τον Μάιο για να αποτρέψει μεμονωμένες χώρες να επιβάλλουν μονομερείς απαγορεύσεις και επέβαλε τη δική της απαγόρευση στις εισαγωγές σε γειτονικές χώρες. Σύμφωνα με την απαγόρευση της ΕΕ, η Ουκρανία είχε δικαίωμα να εξάγει μέσω αυτών των χωρών υπό τον όρο ότι τα προϊόντα πωλούνταν αλλού.
Η ΕΕ επέτρεψε αυτή την απαγόρευση να λήξει την Παρασκευή, αφού η Ουκρανία δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα για να ενισχύσει τον έλεγχο των εξαγωγών σε γειτονικές χώρες. Το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο τώρα καθώς οι αγρότες συγκομίζουν τις καλλιέργειές τους και ετοιμάζονται να πουλήσουν.
Ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε την Παρασκευή ότι οι χώρες θα πρέπει να απόσχουν από μονομερή μέτρα κατά των εισαγωγών ουκρανικών σιτηρών, αλλά η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία απάντησαν αμέσως επιβάλλοντας τους δικούς τους περιορισμούς στις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών. Θα συνεχίσουν να επιτρέπουν τη διαμετακόμιση ουκρανικών προϊόντων.
«Εφόσον η Ουκρανία είναι σε θέση να πιστοποιήσει ότι τα σιτηρά θα φτάσουν στη χώρα προορισμού, μέσω των φορτηγών και των τρένων, η απαγόρευση οικιακής χρήσης δεν πρόκειται πραγματικά να βάλει ένα πλήγμα στην ικανότητα της Ουκρανίας να αποτρέψει τις εξαγωγές», είπε ο Τέρι Ράιλι, ανώτερος γεωργός σχεδιαστής στρατηγικής της Marex. Σημείωσε ότι οι διαταραχές στις εξαγωγές της Μαύρης Θάλασσας αποτελούν μεγαλύτερη ανησυχία.
Δεν είναι σαφές πόσο έχει δεσμευτεί η Ουκρανία να περιορίσει τις εξαγωγές ή πώς οι νέες απαγορεύσεις θα επηρεάσουν τη ροή των προϊόντων από την Ουκρανία. Το θέμα υπογράμμισε τη διαίρεση της ΕΕ σχετικά με τον αντίκτυπο του πολέμου στην Ουκρανία στις οικονομίες των χωρών μελών που διαθέτουν ισχυρά λόμπι για τη γεωργία και τη γεωργία.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαιρέτισε την απόφαση της ΕΕ να μην παρατείνει περαιτέρω την απαγόρευση των εξαγωγών σιτηρών του Κιέβου, αλλά είπε ότι η κυβέρνησή του θα αντιδρούσε «με πολιτισμένο τρόπο» εάν τα κράτη μέλη της ΕΕ παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ.
Αλλά οι τρεις χώρες υποστηρίζουν ότι οι ενέργειές τους είναι προς το συμφέρον των οικονομιών τους.
«Η απαγόρευση καλύπτει τέσσερα δημητριακά, αλλά και κατόπιν αιτήματός μου, κατόπιν αιτήματος των αγροτών, η απαγόρευση επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει γεύματα από αυτά τα δημητριακά: καλαμπόκι, σιτάρι, ελαιοκράμβη, έτσι ώστε αυτά τα προϊόντα να μην επηρεάσουν επίσης την πολωνική αγορά» δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Γεωργίας Ρόμπερτ Τέλους σε ανάρτηση στο Facebook.
«Θα επεκτείνουμε αυτήν την απαγόρευση παρά τη διαφωνία τους, παρά τη διαφωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», πρόσθεσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι. «Θα το κάνουμε γιατί είναι προς το συμφέρον του Πολωνού αγρότη».
Η Ουγγαρία επέβαλε εθνική απαγόρευση εισαγωγής σε 24 ουκρανικά αγροτικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων δημητριακών, λαχανικών, πολλών προϊόντων κρέατος και μελιού, σύμφωνα με κυβερνητικό διάταγμα που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή.
Ο υπουργός Γεωργίας της Σλοβακίας ακολούθησε ανακοινώνοντας τη δική του απαγόρευση των σιτηρών. Και οι τρεις απαγορεύσεις ισχύουν μόνο για τις εγχώριες εισαγωγές και δεν επηρεάζουν τη διαμετακόμιση προς τις περαιτέρω αγορές.
ΔΡΟΜΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
Η ΕΕ δημιούργησε εναλλακτικούς χερσαίους δρόμους, τις λεγόμενες λωρίδες αλληλεγγύης, για να χρησιμοποιήσει η Ουκρανία για να εξάγει τα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους της, αφού η Ρωσία υπαναχώρησε από μια συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας τον Ιούλιο που επέτρεψε την ασφαλή διέλευση των φορτηγών πλοίων.
Η Επιτροπή της ΕΕ είπε ότι τα υπάρχοντα μέτρα θα λήξουν όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί την Παρασκευή, αφού η Ουκρανία συμφώνησε να εισαγάγει μέτρα όπως ένα σύστημα αδειοδότησης εξαγωγών εντός 30 ημερών.
Η ΕΕ είπε ότι δεν υπήρχε λόγος να παραταθεί η απαγόρευση, επειδή οι στρεβλώσεις στην προσφορά που οδήγησαν στην απαγόρευση τον Μάιο είχαν εξαφανιστεί από την αγορά.
Η ΕΕ είπε ότι δεν θα επιβάλει περιορισμούς εφόσον η Ουκρανία ασκεί αποτελεσματικούς ελέγχους εξαγωγών.
Οι αγρότες στις πέντε χώρες που γειτνιάζουν με την Ουκρανία έχουν επανειλημμένα παραπονεθεί για μια υπερβολή προϊόντων που πλήττει τις εγχώριες τιμές τους και τους ωθεί προς τη χρεοκοπία.
Οι χώρες, εκτός από τη Βουλγαρία, πίεζαν για παράταση της απαγόρευσης της ΕΕ. Η Βουλγαρία ψήφισε την Πέμπτη για την κατάργηση των περιορισμών.
Η κυβέρνηση της Ρουμανίας, η οποία σε αντίθεση με τους ομολόγους της δεν εξέδωσε μονομερή απαγόρευση πριν από τον Μάιο, δήλωσε την Παρασκευή ότι «λυπάται που δεν μπορούσε να βρεθεί ευρωπαϊκή λύση για την παράταση της απαγόρευσης».
Η Ρουμανία δήλωσε ότι θα περιμένει την Ουκρανία να παρουσιάσει το σχέδιό της για να αποτρέψει την αύξηση των εξαγωγών προτού αποφασίσει πώς θα προστατεύσει τους Ρουμάνους αγρότες.
Η Ρουμανία βλέπει πάνω από το 60% των εναλλακτικών ροών να διέρχονται από την επικράτειά της κυρίως μέσω του ποταμού Δούναβη και οι αγρότες της έχουν απειλήσει με διαμαρτυρίες εάν δεν παραταθεί η απαγόρευση.
Τον τελευταίο χρόνο, η Ουκρανία είχε μετακινήσει το 60% των εξαγωγών της μέσω των Διαδρομών Αλληλεγγύης και το 40% μέσω της Μαύρης Θάλασσας μέσω μιας συμφωνίας με μεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών που κατέρρευσε τον Ιούλιο.
Τον Αύγουστο, περίπου 4 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών της Ουκρανίας πέρασαν από τις λωρίδες Αλληλεγγύης, εκ των οποίων σχεδόν 2,7 εκατομμύρια τόνοι ήταν μέσω του Δούναβη. Η Επιτροπή θέλει να αυξήσει περαιτέρω τις εξαγωγές μέσω της Ρουμανίας, αλλά το σχέδιο περιπλέκεται από τις επιθέσεις ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην υποδομή σιτηρών της Ουκρανίας κατά μήκος του Δούναβη και κοντά στα ρουμανικά σύνορα.
