Τα κόμματα της αντιπολίτευσης της Πολωνίας φαίνεται πως κέρδισαν μια συμπαγή νίκη στις εθνικές εκλογές της χώρας – και αν το αποτέλεσμα επιβεβαιωθεί θα σηματοδοτήσει μια ριζική αλλαγή τόσο στην Πολωνία όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η τρέχουσα ακροδεξιά κυβέρνηση του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) βρίσκεται σε μακροχρόνια σύγκρουση με την Ε.Ε. με την κατηγορία ότι υποχωρεί στους δημοκρατικούς κανόνες του μπλοκ.
Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης, ο Συνασπισμός των Πολιτών του Ντόναλντ Τουσκ, οι Χριστιανοδημοκράτες του Τρίτου Δρόμου και η Αριστερά συγκεντρώνουν από κοινού 248 έδρες στην 460μελή βουλή, έναντι 212 εδρών για το PiS και τη Συνομοσπονδία της άκρας δεξιάς.
Ο επικεφαλής της φιλοευρωπαϊκής πολωνικής αντιπολίτευσης Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι αυτό σημαίνει «το τέλος της κυριαρχίας του PiS (Κόμμα του Δικαίου και της Δικαιοσύνης)».
Poland's opposition parties appear to have defeated the ruling Law and Justice (PiS) party in yesterday's general election.https://t.co/MHBPt3ONnb
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) October 16, 2023
«Η Πολωνία νίκησε, η δημοκρατία νίκησε, τους διώξαμε από την εξουσία (…) είναι το τέλος της κακής περιόδου, είναι το τέλος της κυριαρχίας του PiS», δήλωσε ο Ντόναλντ Τουσκ μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των δημοσκοπήσεων κατά την έξοδο από τις κάλπες.
Σύμφωνα με ένα επικαιροποιημένο exit poll που δόθηκε στη δημοσιότητα το πρωί της Δευτέρας και λαμβάνει υπόψη την πρόωρη καταμέτρηση των ψήφων, το PiS είχε 36,6% υποστήριξη, ακολουθούμενο από τον κεντρώο Συνασπισμό Πολιτών με 31%, τον κεντροδεξιό Τρίτο Δρόμο με 13,5%, την Αριστερά με 8,6% και ακροδεξιά Συνομοσπονδία με 6,4 τοις εκατό. Το 2019, το PiS κέρδισε το 43,6 τοις εκατό των ψήφων. Η δημοσκόπηση διενεργήθηκε από το IPSOS και κοινοποιήθηκε στα τρία κύρια τηλεοπτικά δίκτυα της Πολωνίας.
Αν και το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη ήρθε πρώτο από άποψη υποστήριξης, αυτό αποτελεί μια πύρρεια νίκη καθώς τα τρία κορυφαία κόμματα της αντιπολίτευσης θα έχουν την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο των 460 μελών.
Ο ηγέτης του Νόμου και Δικαιοσύνης Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, από την άλλη, δήλωσε στους υποστηρικτές του ότι το αποτέλεσμα του κόμματός του, με σχεδόν 37% των ψήφων σύμφωνα με το exit poll, ήταν μια επιτυχία, καθιστώντας το κόμμα που κέρδισε τις περισσότερες ψήφους για τρεις συνεχόμενες βουλευτικές εκλογές.
Poland's liberal opposition on Monday celebrated exit polls showing it had won a parliamentary majority in the weekend elections, paving the way for potentially huge change after eight years of nationalist rule ➡️ https://t.co/LeghE1rYHY pic.twitter.com/3wU3YPVBUu
— AFP News Agency (@AFP) October 16, 2023
«Πρέπει να έχουμε ελπίδα ότι ανεξάρτητα από το αν είμαστε στην εξουσία ή στην αντιπολίτευση, το σχέδιό μας θα συνεχιστεί», είπε ο Κατσίνσκι. «Δεν θα αφήσουμε την Πολωνία να χάσει [το] δικαίωμα να αποφασίζει η ίδια για τη μοίρα της».
Σύμφωνα με τα exit poll η προσέλευση στις κάλπες άγγιξε το 72,9% – ποσοστό ρεκόρ, ενώ σε ορισμένες περιοχές οι ψηφοφόροι στέκονταν ακόμη στην ουρά, όταν έκλεισαν επίσημα οι κάλπες, αλλά δόθηκε σε όλους η δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Το PiS αρνείται ότι οι μεταρρυθμίσεις του έχουν υπονομεύσει τη δημοκρατία, λέγοντας ότι είχαν σκοπό να κάνουν τη χώρα και την οικονομία της πιο δίκαιες, αφαιρώντας τα τελευταία υπολείμματα του κομμουνισμού. Έχει οικοδομήσει τη βάση υποστήριξής της σε κοινωνικές δωρεές και σε μια υπόσχεση μεγαλύτερης ανεξαρτησίας από τις Βρυξέλλες.
Ο Τουσκ έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει να ξεμπλοκάρει περίπου 110 δισεκατομμύρια ευρώ των κονδυλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προορίζονται για την Πολωνία, τα οποία έχουν παγώσει λόγω ανησυχιών για το κράτος δικαίου, από την πρώτη μέρα, εάν ηγηθεί μιας νέας κυβέρνησης.
