Του Mohamed Seif El Nasr

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στις 3 Νοεμβρίου στην αμερικανική δημοσιογραφική ιστοσελίδα Mondoweiss. Εκφράζει την τραγική αποφασιστικότητα ενός φιλοσοφημένου και κατ’ αρχήν καλοπροαίρετου και ειρηνικού νέου ανθρώπου από τον «Παγκόσμιο Νότο» (Αιγύπτιου, όχι Παλαιστίνιου), που με οδυνηρή απόγνωση δηλώνει πως επιλέγει στο εξής την οδό του μίσους· το «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων». Είναι ένα κείμενο απόλυτης ειλικρίνειας, και γι’ αυτό προφητικό, που δείχνει το αγεφύρωτο χάσμα στο οποίο οδηγείται, αν δεν έχει ήδη ανεπίστρεπτα οδηγηθεί, η ανθρωπότητα. Πρέπει κατά τη γνώμη μου να διαβαστεί από κάθε άνθρωπο του «Παγκόσμιου Βορά» που θα ήθελε να ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει, ανεξάρτητα από τη θέση που έχει ή τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τη σύγκρουση στην Παλαιστίνη και όσα φοβερά συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν γύρω απ’ αυτήν. Ευχαριστώ τον Σπύρο Μπενετάτο που μου το υπέδειξε. (Αν διαβάζετε αγγλικά, κάντε τον κόπο να ρίξετε μια ματιά στα σχόλια κάτω από την αρχική ανάρτηση στο Mondoweiss. Είναι εξίσου αποκαλυπτικά όσο και το ίδιο το κείμενο.)
Β.Ξ.

* * *

Όταν μελετούσα, εδώ και πολλά χρόνια, τα έργα του Άραβα κοινωνιολόγου του μεσαίωνα Ibn Khaldun, είχα εκπλαγεί από τη σημασία που απέδιδε στη γεωγραφία και το κλίμα σαν παράγοντες που διαμορφώνουν όχι μόνο τα φυσικά αλλά και τα κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ζουν σε μια κλιματική περιοχή. Υποστήριζε, με δυο λόγια, ότι εάν κάποιος που βρίσκεται στην άκρη του Βορείου Ημισφαιρίου μετακινηθεί στην άλλη άκρη, του Νοτίου Ημισφαιρίου, οι απόγονοί του, όσοι καταφέρουν να επιβιώσουν, θα έχουν τελικά τα ίδια φυσικά και κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά με τους λοιπούς γηγενείς του Νοτίου Ημισφαιρίου. Είχα γοητευτεί απ’ αυτή την ιδέα, καθώς και απ’ αυτό που αντιλαμβανόμουν σαν συνέπειά της, ότι δηλαδή κανένας άνθρωπος απ’ οπουδήποτε στον κόσμο δεν θα μπορούσε να είναι ρατσιστής αν γνώριζε ότι μπορεί να μεταλλαχθεί σε οποιονδήποτε άλλον.

Με αυτή τη σκέψη σαν αφετηρία, και μετά από χρόνια βαθειάς αναζήτησης, εξ αιτίας και της μουσουλμανικής μου καταγωγής, οδηγήθηκα να εμβαθύνω στον Σουφισμό. Ανέπτυξα έτσι την ακλόνητη πεποίθηση πως όλοι οι άνθρωποι ήμαστε κατ’ ουσίαν ένα, και πως ό,τι κακό υπάρχει στον κόσμο προέρχεται από τη διαίρεσή μας. Είχα πειστεί πως ο κύριος λόγος για τον οποίο οι λαοί του Παγκόσμιου Βορρά ανέχονται τους στρατούς τους να εκστρατεύουν σε μακρινά έθνη, να δολοφονούν αθώους πολίτες ή αφήνουν μικρά παιδιά να πεθαίνουν από πείνα, είναι επειδή ακριβώς είναι ανήμποροι να αντιληφθούν τα θύματα σαν όμοια με αυτούς τους ίδιους. Και γι’ αυτό δεν μπορούν να συμπάσχουν μαζί τους και να αισθανθούν τον πόνο τους. Αν μπορούσαν να το κάνουν, έλεγα στον εαυτό μου, θα εξαφανιζόταν το μεγαλύτερο μέρος του κακού που υπάρχει στον κόσμο.

Αυτός είναι και ο λόγος που με κάνει να πιστεύω ότι κύριος σκοπός της τέχνης πρέπει να είναι το να δείχνει πως όλοι αυτοί που τους αντιλαμβανόμαστε σαν διαφορετικούς είναι εξίσου άνθρωποι όπως και εμείς. Όντας μάλιστα ο ίδιος επίδοξος μυθιστοριογράφος, αποφάσισα πως το κύριο θέμα της δουλειάς μου θα ήταν η ενότητα και η μοναδικότητα της ύπαρξης.

Δεν μπορώ πια να τα πιστεύω αυτά. Αρνούμαι πλέον να υποστηρίζω τέτοιες ιδέες.

Τώρα μού είναι πια ξεκάθαρο ότι το κάλεσμα για αγάπη και ενότητα είναι υποχρέωση των προνομιούχων και όχι των καταπιεσμένων. Διότι απέναντι στο μίσος ή στην απάθεια αυτών που δεν συναισθάνονται το βασανιστήριό τους, ή δεν τους θεωρούν ισότιμους, οι διωκόμενοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ταυτιστούν με αυτό για το οποίο διώκονται· εθνικό, θρησκευτικό ή οτιδήποτε άλλο. Δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αποδεχτούν τον διχασμό. Η επίκληση στην αγάπη και στην ενότητα είναι προνόμιο που ανήκει μόνο στους λαούς του Παγκόσμιου Βορρά. Για εμάς τους υπόλοιπους δεν σημαίνει τίποτε άλλο, παρά αδυναμία και ταπείνωση.

Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι στον Παγκόσμιο Νότο, παρακολουθώ με φρίκη τη διαρκή γενοκτονία που διαπράττεται από το Ισραήλ στη Γάζα. Και παρακολουθώ επίσης με κατάπληξη την τυφλή υποστήριξη που παρέχει στο Ισραήλ η πλειοψηφία των κυβερνήσεων και των μέσων ενημέρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη. Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι στον Παγκόσμιο Νότο, βλέπω κατά πρόσωπο την υποκρισία και τον ρατσισμό, και αναγκάζομαι να συνειδητοποιήσω για μια ακόμα φορά ότι η δική μας ζωή και ο δικός μας θάνατος δεν αξιολογούνται ή δεν θεωρούνται ισοδύναμοι. Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι στον Παγκόσμιο Νότο, είμαι εξοργισμένος με την κυρίαρχη αφήγηση αυτών που καταδικάζουν της Χαμάς σαν τη μόνη και αποκλειστική υπεύθυνη για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Είμαι εξοργισμένος με την αναίδειά τους να παριστάνουν πως η επίθεση αυτή ήταν απρόκλητη. Είναι ηθικό κατάντημα να αρνούνται να τη δουν στο πλαίσιο των 75 ετών απανθρωποποίησης, αποικιοκρατίας, εθνοκάθαρσης, κλοπής της γης, βίας, βασανιστηρίων και βιασμών εκ μέρους του Ισραήλ.

Εμείς, που έχουμε υποστεί την αποικιοκρατία, καταλαβαίνουμε ότι το φταίξιμο πέφτει αποκλειστικά στην πλευρά του Ισραήλ, της κατοχικής δύναμης. Διότι, απλά και μόνο, αν δεν υπήρχε κατοχή δεν θα υπήρχε Χαμάς. Όσοι έχουμε υποστεί την αποικιοκρατία καταλαβαίνουμε ότι οι μαχητές της Χαμάς, που επιτέθηκαν στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, θα ζούσαν μια ζωή κανονική και δεν θα είχαν επιλέξει τον δρόμο της αντίστασης αν δεν βρίσκονταν υπό κατοχή και αν δεν ζούσαν εδώ και δύο σχεδόν δεκαετίες σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου λίγο πριν την 7η Οκτωβρίου πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού δυσκολευόταν να βρει να αγοράσει φαγητό. Και επίσης, όσοι έχουμε υποστεί την αποικιοκρατία γνωρίζουμε καλά αυτό το είδος εξιστόρησης που το φταίξιμο πέφτει στα θύματα, και που δεν ισχύουν οι ίδιες ηθικές αρχές εξίσου για όλους.

Γι’ αυτό και ευχαριστούμε όλους τους ανθρώπους στον Παγκόσμιο Βορρά που ακούν τη συνείδησή τους και στέκονται στο πλευρό των Παλαιστινίων με όποιον τρόπο μπορούν. Όσους διαδηλώνουν, γράφουν, και τολμούν να μιλούν. Ευχαριστούμε που σε αυτή την ώρα του πιο βαθιού μας σκοταδιού μάς επιτρέπετε να ελπίζουμε στην ανθρωπότητα και δεν μας αφήνετε να μετατραπούμε σε πλήρη τέρατα, όπως μας θέλουν οι εχθροί μας.

Όσο για τους άλλους, αυτούς που έχουν στήσει αυτό το σκηνικό φρίκης στη Γάζα ή συνδράμουν σε αυτό· αυτούς που δολοφονούν, τιμωρώντας συλλογικά αθώους άνδρες, αθώες γυναίκες και τα παιδιά της γης· αυτούς που γνωρίζουν καλά ότι κάτω από τα ερείπια των βομβαρδισμένων κτιρίων υπάρχουν παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα και τη δίψα, παγιδευμένα στο σκοτάδι, και παρ’ όλα αυτά εξακολουθούν να είναι ενάντια στην κατάπαυση του πυρός· αυτούς που μας δείχνουν την κακία της καρδιάς τους και το σκοτάδι της ψυχής τους· όλοι εσείς να ξέρετε ότι τώρα σας βλέπουμε. Βλέπουμε τι είστε. Οι μάσκες έχουν πέσει και εκατομμύρια από μας έχουμε ανοίξει τα μάτια μας και βλέπουμε το μίσος που έχετε για μας και πόσο αρνείστε να μας αναγνωρίσετε σαν ανθρώπους. Εκατομμύρια από μας είμαστε ριζοσπαστικοποιημένοι, έτοιμοι να υιοθετήσουμε οποιαδήποτε ιδέα και οποιοδήποτε αφήγημα όποιας ομάδας βρεθεί πρόθυμη να σας πολεμήσει ή να σας εναντιωθεί. Όποιο κι αν είναι το δόγμα της -ισλαμιστικό, κομμουνιστικό ή μηδενιστικό- υπάρχουν εκατομμύρια ανάμεσά μας που είμαστε έτοιμοι να το υιοθετήσουμε, αρκεί και μόνο να είναι ενάντιά σας.

Από δω και στο εξής μάς χωρίζει η Παλαιστίνη.

Οι καρδιές μας έχουν γεμίσει μίσος, και σας υπόσχομαι ότι έτσι θα παραμείνουν, γεμάτες μίσος. Έτσι θα ζήσουμε και έτσι θα πεθάνουμε, και αυτήν την οργή και αυτόν τον πόνο θα μεταδώσουμε στους απογόνους μας. Και ενώ εμείς θα παραμένουμε αιχμάλωτοι του μίσους μας, εσείς θα παραμένετε αιχμάλωτοι των εγκλημάτων σας, και θα ζείτε μέσα στο φόβο, και η βία θα συνεχίζεται, και κανένας μας δεν θα είναι ελεύθερος· μέχρι να υπάρξει δικαιοσύνη, και να ελευθερωθεί η Παλαιστίνη.

Μετάφραση: Βασίλης Ξυδιάς
Πηγή: Mondoweiss, 3/3/2023