Στις κάλπες πάνε, σήμερα Κυριακή, οι πολίτες της Βενεζουέλας για ένα δημοψήφισμα το οποίο έχει κλιμακώσει την ένταση μεταξύ της νοτιοαμερικανικής χώρας και της γειτονικής της, Γουιάνας.

Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας προκήρυξε το δημοψήφισμα για να μετρήσει τη λαϊκή υποστήριξη για την ιστορική διεκδίκησή της σε μια αμφισβητούμενη πλούσια σε πετρέλαιο ζώνη ζούγκλας που αυτή τη στιγμή διαχειρίζεται η Γουιάνα.

Η περιοχή των 159.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων είναι γνωστή ως Essequibo και αποτελεί τα δύο τρίτα του συνόλου της γης που ελέγχεται επί του παρόντος από τη Γουιάνα, σ’ αυτήν, δε, ζουν 125.000 από τους 800.000 πολίτες της Γουιάνας.

Η διαμάχη για την περιοχή εξελίσσεται εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα, από το 1899 όταν ένα διεθνές διαιτητικό δικαστήριο παραχώρησε την περιοχή στη Βρετανία, η οποία εκείνη την εποχή ήταν η αποικιακή δύναμη που κυβερνούσε τη Γουιάνα, ή Βρετανική Γουιάνα, όπως ήταν τότε γνωστή. Αλλά αυτή η απόφαση έχει απορριφθεί ως άδικη από διαδοχικές κυβερνήσεις της Βενεζουέλας τα τελευταία 60 χρόνια.

Το 1966, η Βρετανία και η Βενεζουέλα κατέληξαν σε συμφωνία – γνωστή ως Συμφωνία της Γενεύης – για τη σύσταση μιας επιτροπής αποτελούμενης από εκπροσώπους της Γουιάνας, η οποία έγινε ανεξάρτητη από τη Βρετανία το ίδιο έτος, και της Βενεζουέλας για να επανεξετάσει την εδαφική διαφορά. Όμως, παρόλο που έχουν περάσει σχεδόν έξι δεκαετίες από τότε, δεν έχει υπάρξει ακόμη λύση.

Η διαμάχη εντάθηκε το 2015, όταν ο αμερικανικός γίγαντας ExxonMobil ανακάλυψε πετρέλαιο στα υπεράκτια ύδατα του Essequibo.

Το 2018, η Γουιάνα προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ), αφού έλαβε το πράσινο φως από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο έκρινε ότι έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει τη διαφορά, αλλά δεν έχει αποφασίσει ακόμη για την ουσία της υπόθεσης, πράγμα που σημαίνει αν ισχύει η διαιτητική απόφαση του 1899 που έδωσε το Essequibo στη Γουιάνα.

Η Βενεζουέλα δεν έχει αποδεχθεί ότι το ICJ έχει δικαιοδοσία, αλλά μέχρι στιγμής συνέχισε να παρίσταται στις ακροάσεις του δικαστηρίου.

Η ένταση αυξήθηκε περαιτέρω, όταν η κυβέρνηση της Γουιάνας διεξήγαγε μια δημοπρασία τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, στην οποία εταιρείες πετρελαίου υπέβαλαν προσφορές για άδειες εξερεύνησης στα ύδατα του Essequibo.

Ενώ το δημοψήφισμα έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα -δηλαδή δεν θα έχει νομική βαρύτητα εκτός Βενεζουέλας- η Γουιάνα το καταδίκασε ως επιθετική απόπειρα «προσάρτησης» και ο αντιπρόεδρός της προειδοποίησε δημοσίως ότι οποιεσδήποτε «επιθετικές ενέργειες» «δεν θα μείνουν ατιμώρητες», προσθέτοντας ότι η κυβέρνησή του διαθέτει ευρεία διεθνή υποστήριξη.

Ο Πρόεδρος της Γουιάνας Ιρφάαν Άλι επισκέφτηκε το Essequibo με στρατιωτικούς διοικητές στα τέλη Νοεμβρίου για να καθησυχάσει τους ντόπιους κατοίκους και δήλωσε ότι είναι αφοσιωμένος στην επίλυση της συνοριακής διαφοράς «ειρηνικά».

Το ICJ διέταξε επίσης τη Βενεζουέλα την Παρασκευή να απόσχει από οποιαδήποτε συγκεκριμένη ενέργεια που μπορεί να αλλάξει το status quo στο Essequibo.