«Τα σύμφωνα φιλίας υπογράφονται αφού λυθούν τα ζητήματα, όχι πριν λυθούν, στο τέλος, όχι στην αρχή της διαδικασίας», μας λέει κορυφαίος Έλληνας διπλωμάτης, από τους λίγους σοβαρούς ανθρώπους που διαθέτει ακόμα η υπό διάλυση χώρα και διπλωματία μας, με πείρα πολλών δεκαετιών στη διαχείριση των πιο κρίσιμων εθνικών θεμάτων.
Δεν είναι όμως αυτή η γνώμη της κυβέρνησης Μητσοτάκη (και των Αμερικανών και Γερμανών που την καθοδηγούν και τη διευθύνουν). Αν πιστέψουμε τουλάχιστο όσα είπε ο βουλευτής και πρώην Υπουργός της ΝΔ Άγγελος Συρίγος, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ετοιμάζεται να υπογράψει Σύμφωνο Φιλίας με την Τουρκία. Το ίδιο λέει και ο ίδιος ο Ερντογάν, με κάποια παραλλαγή στο όνομα του προς υπογραφή ντοκουμέντου. Είτε όμως ονομαστεί Σύμφωνο Φιλίας, είτε κάτι παραπλήσιο μικρή σημασία έχει.
Σε ανάλογες πληροφορίες του αναφέρθηκε πρόσφατα και ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, που προειδοποίησε την κυβέρνηση να μην υπογράψει συμφωνία ανάλογη εκείνης που είχε υπογράψει στη Μαδρίτη η κυβέρνηση Σημίτη, πληροφορίες που φαίνεται τώρα να επιβεβαιώνονται. Η συμφωνία εκείνη, που υπεγράφη πάλι υπό την άμεση αμερικανική πίεση, της Μαντλίν Ολμπράιτ τότε, προέβλεπε ότι καμία από τις δύο χώρες δεν μπορεί να προβεί σε «μονομερείς ενέργειες» στο Αιγαίο (τέτοια ενέργεια μπορεί να θεωρηθεί π.χ. η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, δυνατότητα που παρέχει το Δίκαιο της Θάλασσας) και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, πέραν του διεθνούς δικαίου και των νομίμων δικαιωμάτων και τα «ζωτικά συμφέροντα» των δύο χωρών. Δηλαδή ο τότε Πρωθυπουργός είχε μονομερώς και άνευ οποιουδήποτε ανταλλάγματος αποποιηθεί προκαταβολικά των ελληνικών δικαιωμάτων!
Τότε η ΝΔ του έκανε κριτική, τώρα εφαρμόζει την πολιτική του. Από τη στιγμή που καθίσουν στη θέση του Πρωθυπουργού, οι Έλληνες πολιτικοί της εποχής μας δεν διανοούνται να αποκλίνουν έστω και κατ’ ελάχιστο από τις αμερικανικές επιθυμίες. Βεβαίως, οφείλει κανείς να δει το ακριβές κείμενο του συμφώνου, αλλά και χωρίς να το δει ορισμένες πρώτες και βασικές, θεμελιώδεις παρατηρήσεις μπορούν ασφαλώς να γίνουν.
Κατοχή Κύπρου
Πώς είναι δυνατό να δηλώσει η Ελλάδα ότι είναι φίλη με την Τουρκία, όταν η τελευταία έχει καταλάβει μεγάλο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει εκτοπίσει εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες της νήσου, έχει οικειοποιηθεί τις περιουσίες τους, δεν αναγνωρίζει την ίδια τη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή εμμέσως πλην σαφώς συνομολογεί ότι επιδιώκει την κατάλυσή της και διατηρεί μια ισχυρότατη στρατιωτική δύναμη, παρά τις αποφάσεις του ΟΗΕ που ζητούν την αποχώρησή της, δύναμη που απειλεί εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνοκύπριους;
Ξέχασε μήπως η κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της Κύπρου είναι Έλληνες και ότι πέραν της ηθικής υποχρέωσης που έχει να τους υπερασπίζεται η Ελλάδα έχει και ζωτικό συμφέρον να το κάνει όπως εξηγήσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας; Ξέχασε η κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι η Αθήνα έχει συμβατική υποχρέωση να υπερασπίζεται την Κύπρο, ότι είναι εγγυήτρια δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας; Πώς είναι δυνατόν να το κάνει αυτό και ταυτόχρονα να δηλώσει ότι είναι φίλη της δύναμης που εισέβαλε και εξακολουθεί να κατέχει σχεδόν το μισό νησί;
Πόσο σοβαρό θα θεωρηθεί διεθνώς ένα κράτος και πόσο αξιόπιστη η αποτροπή του όταν από τη μία υποτίθεται ότι καταδικάζει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και από την άλλη υπογράφει σύμφωνα φιλίας με την κατοχική δύναμη; Χωρίς μάλιστα η ελληνική κυβέρνηση να έχει κάνει μια τοσοδούλα έστω δήλωση, μία έστω, που να ζητάει την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων σε εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ; Όπως και κανένας Έλληνας πολιτικός δεν έχει κάνει μια δήλωση απαιτώντας ευθέως από την Άγκυρα να αποσύρει τις εδαφικές της διεκδικήσεις, ότι δεν θα δεχθούν σε καμιά περίπτωση τον ακρωτηριασμό της χώρας τους.
Η Ελλάδα σημειωτέον έχει διατυπώσει δικό της casus belli το 1987, με δήλωση του τότε Πρωθυπουργού στη Βουλή, υπογραμμίζοντας ότι τυχόν προέλαση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής πέραν της γραμμής εκεχειρίας στην Κύπρο (πράσινη γραμμή) θα τη θεωρήσει ως αιτία πολέμου, δηλαδή ως λόγο να επιτεθεί η Ελλάδα στην τουρκική επικράτεια. Και αυτό η Αθήνα το είπε γιατί οι κυπριακές και ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις μειονεκτούν στην Κύπρο, ενώ αντίθετα πλεονεκτούν σε άλλα σημεία της γραμμής ελληνοτουρκικής στρατιωτικής αντιπαράθεσης. Και γιατί, όπως υποστήριξε ο τότε Πρωθυπουργός, «αν η Κύπρος χαθεί και η Ελλάδα θα χαθεί».
Ισχύει αυτό τώρα, κι αν ισχύει πως συμβιβάζεται με σύμφωνο φιλίας; ‘Η μήπως το έχει καταργήσει, χωρίς όμως να ενημερώσει τον ελληνικό λαό, ο κ. Μητσοτάκης; Τι θα κάνει ο σημερινός Πρωθυπουργός αν αύριο οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις προελάσουν στην Κύπρο; Θα τις κοιτάει από μακριά και θα τους κουνάει το μαντήλι;
Αν η Ελλάδα θεωρεί ότι η κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία δεν την εμποδίζει να είναι φίλη με την Άγκυρα, τότε ποιο άλλο ευρωπαϊκό κράτος θα θεωρήσει πρόβλημα αυτή την κατοχή;
Υπογραφή συμφώνου φιλίας με την Τουρκία υπονομεύει το κύριο διπλωματικό-διαπραγματευτικό χαρτί που έχει η Ελλάδα στην Ε.Ε. γιατί μπορεί, επικαλούμενη την κατοχή της Κύπρου, να μπλοκάρει αν θέλει όλη την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.
Στην πραγματικότητα, υπογραφή συμφώνου φιλίας με την Τουρκία χωρίς να έχει λυθεί το Κυπριακό ανοίγει τον δρόμο για αμφισβήτηση της ίδιας της νομιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αποστρατιωτικοποίηση Αιγαίου
Η ελληνική νομική θέση στο ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης του Αιγαίου είναι αδύνατη και στηρίζεται στην ελληνική ερμηνεία των συνθηκών. Αντίθετα είναι πολύ ισχυρά και απολύτως κατανοητά τα επιχειρήματα των αληθινών και πραγματικών λόγων για τους οποίους η Ελλάδα έχει εξοπλίσει τα νησιά. Όχι ασφαλώς για να εισβάλλει στην Τουρκία, αλλά για να αμυνθεί μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και τη συγκέντρωση απέναντι από τα νησιά του μεγαλύτερου αποβατικού στόλου όλου του κόσμου! Με την πάροδο του χρόνου η κατάσταση χειροτέρεψε γιατί η Άγκυρα αμφισβήτησε την ελληνικότητα μιας πληθώρας νησιών ενώ δυνάμεις της αποβιβάσθηκαν στα Ίμια. Επιπλέον ο πρόεδρος Ερντογάν απείλησε πρόσφατα ότι «οι δυνάμεις του θα έρθουν ένα βράδυ» (χρησιμοποιώντας μια φράση που παραπέμπει στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974), αλλά και ότι θα βομβαρδίσει την Αθήνα με τους νέους πυραύλους του.
Έρχεται τώρα η Ελλάδα και υπογράφει σύμφωνο φιλίας με την Τουρκία παρόλο που παραμένει ως έχει η κατοχή και η απειλή και στην Κύπρο και στο Αιγαίο, ενώ διατηρείται εν ισχύ το casus belli κατά της Ελλάδας για τα 12 μίλια και οι τουρκικές εδαφικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο (τις οποίες, εμμέσως πλην σαφώς, διατήρησε στο σύνολό τους ο Ερντογάν στη «συνέντευξη» προς την Καθημερινή). Τι θα λέει μετά η Αθήνα αν προκύψει θέμα; ‘Ότι η Τουρκία την απειλεί και για αυτό έχει εξοπλίσει τα νησιά, αλλά ταυτόχρονα τη θεωρεί και φίλη;
Casus Belli
Η Αθήνα ετοιμάζεται να υπογράψει «σύμφωνο φιλίας» με την Τουρκία παρά το ότι η Άγκυρα έχει διατυπώσει casus belli, δηλαδή έχει χαρακτηρίσει αιτία πολέμου τυχόν επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, όπως δίνει στην Ελλάδα το δικαίωμα να κάνει το δίκαιο της θάλασσας.
Η υπογραφή συμφώνου φιλίας τη στιγμή που η Τουρκία απειλεί την Ελλάδα συνιστά ακραίο παραλογισμό, γελοιοποιεί τη χώρα και υπονομεύει κάθε αξιοπιστία στην αποτροπή της. Μόνο ένα κράτος που τρέμει τον ίσκιο του ή εφαρμόζει οτιδήποτε του πουν ξένες δυνάμεις μπορεί να κάνει κάτι τόσο ασυνάρτητο.
Επειδή τώρα ζούμε στη χώρα της «φαιδράς πορτοκαλέας» μπορεί ίσως να έρθει κάποιο παπαγαλάκι της κυβέρνησης και να πει ότι η υπογραφή του συμφώνου φιλίας από τον Ερντογάν και η παραίτησή του από μη ειρηνικές μεθόδους επίλυσης των διαφορών, συνεπάγεται κατάργηση του casus belli.
Δεν συνεπάγεται, γιατί το casus belli υιοθετήθηκε με απόφαση της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης και μπορεί να καταργηθεί μόνο με απόφασή της. Ακόμα κι αν θέλει ο Ερντογάν δεν μπορεί να το καταργήσει με προσωπική του απόφαση ή δήλωση. Εκτός κι αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ήδη παραιτηθεί, προτού αρχίσει καν η διαπραγμάτευση, από το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων, οπότε όλα αυτά δεν έχουν όντως καμία σημασία.
Σύμφωνο Φιλίας και F-16
Πριν από ένα διάστημα ο Πρωθυπουργός πήγε στην Ουάσιγκτον και (πιθανότατα με την παρότρυνση του αμερικανο-εβραϊκού λόμπι) πήγε και έκανε ένα ολόκληρο ζήτημα ζητώντας από το Κογκρέσο να μην δοθούν στην Τουρκία αεροσκάφη F-16 και προκαλώντας μια σοβαρή κρίση με την Άγκυρα. Αν τώρα υπογράψει σύμφωνο φιλίας θα δώσει στον Ερντογάν το καλύτερο χαρτί που θα μπορούσε να βρει για να ζητήσει την έγκριση της παροχής των αεροσκαφών.
Κάνουν νόημα αυτές οι παλινωδίες;
Τι αξίζουν οι διαβεβαιώσεις τυχόν Συμφώνου Φιλίας;
Απολύτως τίποτα, ούτε καν την αξία του χαρτιού που είναι γραμμένο και της κηροζίνης που έκαψε το αεροπλάνο του κ. Ερντογάν για να έρθει στην Αθήνα. Οι φίλοι το ξέρουν ότι είναι φίλοι, δεν χρειάζεται να υπογράφουν σχετικά σύμφωνα, όσο για την ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια σύμφωνα που υπήρξαν στην πραγματικότητα η καλύτερη προετοιμασία για πόλεμο. Κορυφαίο παράδειγμα το Σύμφωνο Ρίνμπεντροπ-Μόλοτωφ, η επιτυχής προσπάθεια του Χίτλερ να κοροϊδέψει τον Στάλιν για τις προθέσεις του, εξαιτίας του οποίου η Σοβιετική Ένωση παραλίγο να χάσει τον πόλεμο.
Επιπλέον, ο Ερντογάν έχει παράδοση οβιδιακών μεταμορφώσεων και ψευδολογίας. Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που απειλούσε να εξαφανίσει την Αθήνα, τώρα λέει ότι είναι φίλος μας, τι θα τον εμποδίσει αύριο να αλλάξει πάλι; Αδερφικός φίλος του Άσαντ και του Καντάφι δεν άλλαξε 180 μοίρες την πολιτική του συμμαχώντας με το ΝΑΤΟ εναντίον τους; Λέει τρομοκράτη τον Νετανιάχου, αλλά δεν σταματάει τη ροή πετρελαίου στο Ισραήλ, εν μέσω της γενοκτονίας στη Γάζα. Και συνεργάζεται μαζί του στη γενοκτονία των Αρμενίων του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Εν κατακλείδει
Από τα παραπάνω έχει νομίζουμε γίνει σαφής η πλήρης απουσία σοβαρότητας από ένα ενδεχόμενο σύμφωνο φιλίας ή καλής γειτονίας ή τι στο διάολο θα το πούνε. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο θέμα για να αντιμετωπίζονται με κουτοπονηριές και σαχλαμάρες.
Και επιτέλους, είπε η κυβέρνηση στα κόμματα τι σκέπτεται να κάνει; Συμφωνούν; Ο κ. Μητσοτάκης είναι Πρωθυπουργός, όχι ιδιοκτήτης της χώρας. Βέβαια, δεν μας φτάνει το ότι έχουμε την κυβέρνηση που έχουμε, δεν υπάρχει και αντιπολίτευση!
Υπερπτήσεις στο Αιγαίο
Οι οπαδοί της «προσέγγισης χωρίς αρχές» (που προχτές, θυμίζουμε, ήταν φανατικοί οπαδοί του EastMed, γιατί δεν έχουν δική τους άποψη, μεταφέρουν απλώς την άποψη των «υπερκείμενων δυνάμεων»), μας λένε ότι τουλάχιστο «ηρέμησαν τα νερά» στο Αιγαίο, δεν έχουμε τις μαζικές παραβιάσεις και παραβάσεις.
Θετικό είναι αυτό, αλλά θα συνεχιστεί και για πόσο; Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες από στρατιωτικούς κύκλους και η Ελλάδα έχει σχεδόν καταργήσει τις πτήσεις αεροσκαφών της στο Αιγαίο, παρόλο που τις χρειάζεται για αμυντικούς και όχι επιθετικούς λόγους.
Ένα πρώτο συμπέρασμα
Ελπίζουμε να μην υπογραφεί τελικά σύμφωνο φιλίας, όλα όμως δείχνουν, και όσα αναφέραμε σε αυτό και το προηγούμενο άρθρο μας αλλά και πολλά άλλα που ο χώρος δεν μας επιτρέπει να παρουσιάσουμε, ότι θα υπογραφεί, με αυτό ή άλλο όνομα, ενώ θα υπογραφεί και συμφωνία για ΜΟΕ που ενδέχεται να ανοίξουν δρόμο για νέες αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας. Η νέα-παλαιά πολιτική της «ελληνοτουρκικής προσέγγισης» δεν αρχίζει καθόλου καλά.
Δεν υπάρχει σήμερα καμία δυνατότητα επίλυσης των ελληνοτουρκικών (ή του κυπριακού), όπως φάνηκε να πιστεύει ο Μητσοτάκης στην πρώτη συνέντευξή του για το θέμα μετά το Βίλνιους στον ΣΚΑΪ, αλλιώς γιατί να λέει ότι θα δοκιμάσει να λύσει τα θέματα. Αν ξεκινάμε από εσφαλμένες υποθέσεις θα πάμε σε καταστροφές. Αυτό που πρέπει να θέσουν ως στόχο τους Αθήνα και Λευκωσία και είναι ρεαλιστικό (αλλά προϋποθέτει μια ηγεσία που νάχει κάτι στο κεφάλι της και ένα μίνιμουμ ανεξαρτησίας) είναι να διατηρήσουν τα κεκτημένα και το status quo, να κατεβάσουν όσο γίνεται την ένταση και, αν μπορούν, να δοκιμάσουν να συνεννοηθούν με την Άγκυρα για ένα ταβάνι στους εξοπλισμούς.
Η καλή μέρα από την αρχή φαίνεται, το ίδιο και η κακή. Τα όσα ακούμε και διαβάζουμε πριν αρχίσει καλά-καλά η προσέγγιση μάς δημιουργούν πολύ έντονη ανησυχία για το μέλλον και της Κύπρου και της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου, που είναι η ιστορική, πολιτιστική, γεωπολιτική καρδιά και μητέρα της Ελλάδας. (*)
(*) Τα νησιά είναι δύσκολο να δοθούν στην Τουρκία και είναι συζητήσιμο αν το θέλει αυτό και η Αμερική. Αλλά, χρησιμοποιώντας τις τουρκικές διεκδικήσεις είναι πιθανό η Αμερική και το ΝΑΤΟ να τα αρπάξουν από την κυριαρχία της Ελλάδας, έστω κι αν τυπικά της μείνουν, όπως άρπαξαν τόσα και τόσα ήδη από το ελληνικό κράτος. Ο Μητσοτάκης ο ίδιος άλλωστε μίλησε για «νατοϊκά νησιά».
