H Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 14 και 15 Δεκεμβρίου αναδεικνύει τις διαφορές ανάμεσα αφενός σε χώρες κυρίως της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που επιμένουν στην πρόταξη των δικών τους συμφερόντων και εθνικής κυριαρχίας («κυριαρχισμός») και αφετέρου στις γενικότερες γεωπολιτικές ντιρεκτίβες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να αποκλείεται βεβαίως η στάση λ.χ. της Ουγγαρίας, να συνδέεται με τη μόχλευση ευρωπαϊκών κονδυλίων (περί τα 27 δισεκατομμύρια ευρώ) που είναι προς το παρόν παγωμένα, και τα οποία δύνανται να εργαλειοποιήσουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί προς πειθάρχηση των μικρότερων χωρών.
Η περίπτωση της Ουγγαρίας είναι ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς η χώρα θα διαθέτει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά το ύστερο 2024. Το πλέον φλέγον ζήτημα της Συνόδου είναι βεβαίως η ενταξιακή προοπτική της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και η ανάλογη οικονομική ισχυρή οικονομική ενίσχυση που είναι αναγκαία για τον σκοπό αυτό. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν έχει αιτηθεί με επιστολή του στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ να μην συμπεριληφθούν στα υπό συζήτηση θέματα οι ενταξιακές διαδικασίες για την Ουκρανία. Το κύριο όπλο που διαθέτει ο Ούγγρος πρωθυπουργός είναι η δυνατότητα βέτο στη νέα υπό συζήτηση ενίσχυση της Ουκρανίας με 50 περίπου δισεκατομμύρια ευρώ. Με προηγούμενη επιστολή του ο Βίκτορ Όρμπαν είχε τονίσει ότι χρειάζεται μια συνολική διαβούλευση για τη στάση της Ευρώπης έναντι της Ουκρ και ότι χωρίς μια παρόμοια συζήτηση για τη μακροχρόνια στρατηγική δεν μπορούν να προχωρήσουν περισσότερες κυρώσεις προς τη Ρωσία.
Η ανανεωμένη ισχύς του «κυριαρχισμού» οφείλεται βεβαίως και στην εκλογική νίκη του Γκερτ Βίλντερς στην Ολλανδία στις βουλευτικές εκλογές της 22ας Νοεμβρίου, καθώς και στο βλέμμα που όλοι τείνουν προς τις αμερικανικές εκλογές, όπου είναι πιθανό να τιμωρηθεί από το αμερικανικό εκλογικό σώμα η πολιτική του Δημοκρατικού Κόμματος. Το κόμμα των Δημοκρατικών έχει επενδύσει επικοινωνιακά στη λεγόμενη σύγκρουση μεταξύ της φιλελεύθερης Δύσης και των ευρασιατικών δυνάμεων και μετά την αποτυχία της ουκρανικής αντεπίθεσης αναζητά μία κατά το δυνατόν εύσχημη αναδίπλωση, η οποία δεν θα σημαίνει μία άτακτη απόσυρση της Δύσης, όπως αυτή στο Αφγανιστάν. Ο ίδιος ο Όρμπαν φροντίζει να δώσει και μια ιδεολογική διάσταση στα γεωπολιτικά διακυβεύματα με καταγγελία της woke και της φιλομεταναστευτικής πολιτικής, καθώς και του ΛΟΑΤΚΙ ακτιβισμού. Ο «κυριαρχισμός» στην Ουγγαρία εκφράζεται εξάλλου και με τις σκέψεις για σύσταση Υπηρεσίας για την Εθνική Κυριαρχία με σκοπό τον εντοπισμό εξωτερικών προσπαθειών επίδρασης στην ουγγρική πολιτική ζωή.
Ο Βίκτορ Όρμπαν, μάλιστα, σε εκδήλωση για την επέτειο μνήμη της εξέγερσης της Ουγγαρίας το 1956 δεν είχε διστάσει να παρομοιώσει τις Βρυξέλλες με τη Σοβιετική Ένωση, ως μια «παρωδία» που επαναλαμβάνει ατυχώς την παλαιότερη εξ ανατολών πίεση προς τη χώρα του. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός μπορεί να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε μία win-win κατάσταση, καθώς είτε θα επιβάλλει την πολιτική του βούληση, είτε θα αποχωρήσει από τη σύνοδο με ανταλλάγματα, όμως δύναται να βρίσκεται στην πρωτοπορία του κυριαρχισμού, επειδή η «ουκρανική κόπωση» εκφράζεται πλέον ακόμη και εντός του ΝΑΤΟ. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ έχει προβεί στο δικό του «δυσαγγέλιο» για την εξέλιξη στο μέτωπο του πολέμου, ύστερα μάλιστα από τη συνέντευξη του Βαλέρι Ζαλούζνι, αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας στον Economist, όπου αναφέρεται σε μια επιχειρησιακή τελμάτωση, η οποία έχει πυροδοτήσει διπλωματική κινητικότητα. Μάλιστα ο ίδιος ο Λευκός Οίκος προειδοποίησε ότι τα χρήματα και ο χρόνος για την Ουκρανία τελειώνουν Η σχετική ακινησία στις γραμμές του μετώπου συνοδεύεται από έντονες εξελίξεις στην οικονομία όπου η μεν Ρωσία απέδειξε την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής πολεμικής βιομηχανίας της, οι δε ευρωπαϊκές χώρες οδηγούνται σε αποβιομηχάνιση λόγω της ακρίβειας στην ενέργεια, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γερμανία.
Και αυτό μπορεί μέχρι ενός βαθμού να συμφέρει τις ΗΠΑ λόγω της πλήρους εξάρτησης της Ευρώπης από τον αμερικανικό παράγοντα, ύστερα από την ακύρωση της ρωσογερμανικής οικονομικής συνεργασίας, όμως τίθενται πλέον ζητήματα γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής σταθερότητας της Δύσης. Μάλιστα στις αρχές Δεκεμβρίου σε τελετή διαπίστευσης πρέσβεων ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν α Stream και υπογράμμισε ότι το πάγωμα στις ρωσογερμανικές σχέσεις δεν έγινε με ρωσική πρωτοβουλία και δεν είναι επωφελές για καμία από τις δύο πλευρές, τονίζοντας μάλιστα το ευρύτερο ευρωπαϊκό όφελος που θα είχε μια ανανεωμένη ρωσογερμανική προσέγγιση στο πλαίσιο του αμοιβαίου σεβασμού. Γιατί εντέλει ο ρωσικός «πολεμικός κεϊνσιανισμός» φαίνεται να κερδίζει μια μάχη που είναι πρωτίστως οικονομική και βιομηχανική, δεδομένου ότι έχουμε οδηγηθεί σε πόλεμο φθοράς στο μέτωπο, ενώ η ιδιότυπη πλανητική «ελεύθερη αγορά» εξασφαλίζει αγοραστές για τη ρωσική ενέργεια στην ασιατική περιφέρεια, αχρηστεύοντας τις δυτικές κυρώσεις, οι οποίες πλήττουν κατ’ εξοχήν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Είναι σε αυτό το πλαίσιο που ο ανατολικο-ευρωπαϊκός κυριαρχισμός ενός Όρμπαν ή ενός Ρόμπερτ Φίτσο, που έχει διακόψει τον εξοπλισμό της Ουκρανίας από τη Σλοβακία, βρίσκει ευήκοα ώτα ακόμη και στη Δύση, παρόλο που οι πολιτικές ελίτ δίνουν μάχη ιδεολογικής επιβίωσης. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχει μία έντονη διπλωματική κινητικότητα που περιλαμβάνει συναντήσεις και συνομιλίες του Βίκτορ Όρμπαν όχι μόνο με τον Σαρλ Μισέλ, αλλά και με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, καθώς μια μη κοινή στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της Ουκρανίας θα ήταν καταστροφική επικοινωνιακά και ιδεολογικά, ενώ σύντομη συνάντηση έλαβε χώρα και με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Αργεντινή. Ταυτοχρόνως, όμως, ο Ούγγρος πρωθυπουργός προβάλλει την προνομιακή του σχέση με την Κίνα και τη Ρωσία, έχοντας μάλιστα πρόσφατα συναντήσει και τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και αξιώνοντας έναν ρόλο για την Ουγγαρία ως προγεφυρώματος μεταξύ Δύσεως και Ανατολής, Ευρώπης και Ευρασίας.
Το γεγονός παραμένει ότι ναι μεν βραχυπρόθεσμα οι απειλές του Βίκτορ Όρμπαν ενδέχεται να καμφθούν μέσω της ηπίας ισχύος των κονδυλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα οποία επιτυγχάνει να πειθαρχεί τις μικρότερες χώρες, όμως ο Ούγγρος πρωθυπουργός δεν είναι απομονωμένος όπως άλλοτε, ύστερα από τα εκλογικά αποτελέσματα σε Σλοβακία και Ολλανδία, αλλά, κυρίως, εν όψει της αμερικανικής προεκλογικής περιόδου, κατά την οποία η «ουκρανική κόπωση» αναμένεται να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο. Το γεγονός εξάλλου ότι η γεωπολιτική διχάζει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί επίσης να σημάνει μια τακτική οπισθοχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα γεωπολιτικά ζητήματα και στροφή της προς θέματα που άπτονται περισσότερο της σημασίας που αποδίδει στη νομισματική ένωση, όπως είναι η τραπεζική ένωση, η ενιαία αγορά κεφαλαίων και η αποτροπή της αποβιομηχάνισης, την οποία έχει φέρει η πολεμική αναμέτρηση στην Ουκρανία.
