Τα Χριστούγεννα έρχονται για την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο εν μέσω πρωτόγνωρων διωγμών και με νομοσχέδιο υπό συζήτηση στο ουκρανικό κοινοβούλιο για την πλήρη απαγόρευσή της, η οποία αναμένεται να γίνει σε δύο στάδια: Πρώτα με την εξαναγκαστική αλλαγή ονόματός της, ώστε να φέρει αναγκαστικά στον τίτλο της όρο σχετιζόμενο με τη Ρωσία, όπως «Πατριαρχείο Μόσχας», παρόλο που από τον Μάιο του 2022 η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ανεξάρτητη. Και, κατά δεύτερον, με αυτό το πρόσχημα, απαγόρευσή της ως υπαγόμενης στο Πατριαρχείο Μόσχας, βάσει γενικότερων διατάξεων για την απαγόρευση οργανισμών που συνδέονται με την Ρωσία.
Το σχέδιο αυτό παραβιάζει κατάφωρα το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία έχει φροντίσει από τον Μάιο του 2022 να είναι ανεξάρτητη, ώστε να ανταποκρίνεται απερίσπαστη στις ποιμαντικές ανάγκες των Ουκρανών πιστών. Η διαφαινόμενη απαγόρευση θα σημάνει ασφαλώς την κορύφωση των διώξεων που συμβαίνουν ήδη και περιλαμβάνουν εισβολές ενόπλων σε μοναστήρια και ναούς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εμβληματική Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, βιαιοπραγίες και αναίτιες φυλακίσεις επισκόπων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ότι στις 2 Ιανουαρίου πυρπολήθηκε η οικία του επισκόπου Λογγίνου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο οποίος είναι ηγούμενος της Μονής Μπάντσεν. Ο ίδιος ο επίσκοπος σώθηκε από τον εμπρησμό, που κατέστρεψε την οικία του, αλλά μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, ενώ η υγεία του έχει ήδη επιβαρυνθεί ως συνέπεια των εγκεφαλικών επεισοδίων που συνδέονται με τις εναντίον του διώξεις και πιέσεις από το καθεστώς του Κιέβου. Μόλις στις 20 Δεκεμβρίου ο μητροπολίτης Λογγίνος είχε υποβληθεί σε εγχείρηση για τη σταθεροποίηση του καρδιακού του ρυθμού και ο εμπρησμός της οικίας του συνιστά μια προσπάθεια για ακόμη και βιολογική εξόντωσή του. Σημειωτέον ότι στις 15 Νοεμβρίου 2023 είχε κηδευθεί ένας από τους σημαντικούς δικηγόρους του Μητροπολίτη Λογγίνου, ο Valentin Sukhar, η σημασία του οποίου ήταν κομβική για την υπεράσπιση του μητροπολίτη, ύστερα από δηλητηρίαση. Η υπόθεση του θανάτου αυτού εξετάζεται με την κατηγορία της «ιατρικής αμέλειας», καθώς πέθανε σε μονάδα εντατικής θεραπείας, ενώ ήταν παρόν το ιατρικό προσωπικό, με τρόπο που γεννά υποψίες.
Ίδρυση Διεθνούς Ένωσης με συμμετοχή του Θεοδοσίου Σεβαστείας
Για την αντιμετώπιση παρόμοιων διώξεων έχει ιδρυθεί από το τέλος του 2023 η Διεθνής Ένωση Υπερασπιστών των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Θρησκευτικών Προσώπων «Εκκλησία κατά της Ξενοφοβίας και των Θρησκευτικών Διακρίσεων», με συμμετοχή επισκόπων και κληρικών τοπικών Ορθόδοξων Εκκλησιών μαζί με μη κυβερνητικές οργανώσεις και με τη συνεργασία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Θρησκείας και Δικαίου.
Προσφάτως εντάχθηκε στην Οργάνωση ο Αρχιεπίσκοπος Σεβαστείας Θεοδόσιος (Ατάλλα Χάννα) του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, ο οποίος και εξέφρασε δημόσια στήριξη προς τους Ορθόδοξους Χριστιανούς της Ουκρανίας, οι οποίοι διώκονται από την κυβέρνηση του Κιέβου. Έγραψε ότι είναι μέλος της Διεθνούς Ένωσης Υπερασπιστών των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Θρησκευτικών Προσώπων «Εκκλησία κατά της Ξενοφοβίας και των Θρησκευτικών Διακρίσεων», προκειμένου να αντισταθεί σε παραβιάσεις των θρησκευτικών ελευθεριών, όπως αυτές που λαμβάνουν χώρα εναντίον της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και συμπεριλαμβάνουν δήμευση ναών και εκκλησιαστικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και επιθέσεις σε εκκλησίες και μοναστήρια με χρήση βίας από ενόπλους. Με αφορμή την ένταξή του στη Διεθνή Ένωση, ο Αρχιεπίσκοπος Θεοδόσιος κατήγγειλε τις προσχηματικές διώξεις εναντίον ιεραρχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, οι οποίες οδηγούν σε αβάσιμες φυλακίσεις και περιορισμούς. Κυρίως, όμως, έθιξε το ερχόμενο νομοσχέδιο του ουκρανικού κοινοβουλίου, το οποίο θα οδηγήσει σε σταδιακή απαγόρευση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Από τους Αγίους Τόπους της Ιερουσαλήμ, ο Αρχιεπίσκοπος Θεοδόσιος κάλεσε όλες τις Χριστιανικές Εκκλησίες του κόσμου, τις θρησκευτικές οργανώσεις, τις οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και όλους τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους να αντιμετωπίσουν την αυθαιρεσία των κυβερνητικών αξιωματούχων της Ουκρανίας, τους οποίους αποκάλεσε διώκτες της Εκκλησίας, καθώς διώκουν όλους όσους είναι προσηλωμένοι στην αρχαία Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία αντλεί την κανονικότητά της από την αρχαιότητα και την παραδοσιακότητά της. Ο Αρχιεπίσκοπος Θεοδόσιος έκανε έκκληση να σταματήσει να χύνεται αίμα Χριστιανών πιστών στην Ουκρανία και με τα λόγια του αποστόλου Παύλου τόνισε ότι οι Χριστιανοί είναι όλοι ένα σώμα, και αν πάσχει ένα μέλος, συμπάσχουν και όλα τα άλλα, οπότε τα βάσανα των Ουκρανών πιστών είναι βάσανα όλης της Εκκλησίας. Εκφράζοντας την αλληλεγγύη του προς τον Μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο, ο Αρχιεπίσκοπος Θεοδόσιος Σεβαστείας κατέληξε: «Ζώντας στον 21ο αιώνα, είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς πώς η Εκκλησία, που πάντα φέρνει στους ανθρώπους το μήνυμα της ειρήνης, της αγάπης, της αδελφοσύνης και του ελέους, μπορεί να γίνει αντικείμενο δίωξης».
Το ζήτημα του ημερολογίου
Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία διώκεται με ένταση αυτές τις ημέρες, κυρίως γιατί επιμένει να εορτάζει τα Χριστούγεννα στην παραδοσιακή ημερομηνία, η οποία στο κοσμικό ημερολόγιο συμπίπτει με την 7η Ιανουαρίου, ενώ η ουκρανική κυβέρνηση έχει προωθήσει τη μεταφορά των εορτών στο δυτικό ημερολόγιο, το οποίο ακολουθεί και η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας υπό τον Επιφάνιο (Ντουμένκο). Το ζήτημα του ημερολογίου έχει εξελιχθεί σε ένα κατ’ εξοχήν ταυτοτικό ζήτημα, καθώς η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας, υποβοηθούμενη από την ουκρανική κυβέρνηση, έχει επιλέξει το δυτικό ημερολόγιο, το οποίο επιβάλλει και η κοσμική νομοθεσία, στο πλαίσιο μιας θεωρούμενης απομάκρυνσης από τα ειωθότα στους ανατολικούς Σλάβους και μιας προσέγγισης στη Δύση.
Το θέμα του ημερολογίου και των εορτών είναι όμως κρίσιμο για τη σύνολη Εκκλησία. Λ.χ. αυτή τη στιγμή εορτάζεται σε διαφορετική ημέρα το Πάσχα των Ορθοδόξων από αυτό των Ρωμαιοκαθολικών. Μπορεί να φανταστεί κανείς ότι μία τυχόν απόφαση κοινού εορτασμού του Πάσχα από ορισμένες Ορθόδοξες Εκκλησίες για λόγους εξομάλυνσης των σχέσεων με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία θα μπορούσε να οδηγήσει σε εργαλειοποίηση ενός κοινού εορτασμού ορισμένων Εκκλησιών με τους Ρωμαιοκαθολικούς, προκειμένου να εμπεδωθεί ένα εσωτερικό σχίσμα εντός της Ορθοδοξίας με άλλες Εκκλησίες, οι οποίες θα εορτάζουν το Πάσχα στην παραδοσιακή ημερομηνία. Οι περισσότερες Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν υποταχθεί στη νέα διαίρεση του κόσμου μεταξύ της συλλογικής Δύσης και των ευρασιατικών δυνάμεων, οπότε δεν θα ήταν παράξενο ένα οικουμενιστικό πρόγραμμα για κοινό εορτασμό του Πάσχα από κάποιες Ορθόδοξες Εκκλησίες με τους Ρωμαιοκαθολικούς να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αποξένωσης από άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες με στόχο την προώθηση ενός κατ’ αρχήν ντε φάκτο σχίσματος.
Κάτι τέτοιο βεβαίως, προκειμένου περί του Πάσχα, είναι στον χώρο απλώς της δυνατότητας. Ως προς τα Χριστούγεννα, όμως, ήδη λαμβάνει χώρα ένας ταυτοτικός πόλεμος που θέλει τις δυτικόφιλες Εκκλησίες να επιμένουν στον εορτασμό των Χριστουγέννων με το δυτικό ημερολόγιο σαν να είναι θέμα υψίστης εμβληματικής σημασίας για τον προσανατολισμό τους. Ενώ από την άλλη, η επιμονή στην παλαιότερη ημερομηνία εορτασμού των Χριστουγέννων γίνεται αφορμή διώξεων, κυρίως της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, για τις οποίες διώξεις επικρατεί σιωπή στις ελληνόφωνες Εκκλησίες, με εξαίρεση το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.
