Υπεγράφη η Κοινή Υπουργική Απόφαση συνολικά 9 συναρμόδιων υπουργείων, η οποία ορίζει το νέο καθεστώς χορήγησης Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ), καθώς και τις προϋποθέσεις ενεργοποίησης ή απενεργοποίησης του. Στην εν λόγω ΚΥΑ ορίζονται οι δικαιούχοι, διαχωρίζεται το στάδιο της αρχικής έκδοσης του ΑΜΚΑ από το στάδιο ενεργοποίησης και εξορθολογίζεται η αντιμετώπιση φαινομένων καταστρατήγησης, μέσω ηλεκτρονικών διασταυρώσεων.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, βασικοί στόχοι της αναμόρφωσης που επιχειρείται είναι:

1. Ο εκσυγχρονισμός της αρχιτεκτονικής του ΑΜΚΑ με την εισαγωγή διακριτών σταδίων έκδοσης και ενεργοποίησης του

2. Η ψηφιοποίηση ΑΜΚΑ και η διαλειτουργικότητα φορέων αναβαθμίζει την εξυπηρέτηση των πολιτών και απλοποιεί τη διασταύρωση των δεδομένων.

3. Ο περιορισμός φαινομένων καταστρατήγησης όπως η έκδοση ΑΜΚΑ από μη δικαιούχους και η συνέχιση της χρήσης του αριθμού από μη δικαιούχους, για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή λήψη προνοιακών παροχών.

Σύμφωνα με την απόφαση, δικαιούχοι ΑΜΚΑ είναι οι:

(α) Έλληνες πολίτες,

(β) Πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

(γ) Πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς,

(δ) Ανήλικοι

Όπως ορίζει η απόφαση ο ΑΜΚΑ, μετά την έκδοσή του στους δικαιούχους παραμένει ανενεργός και ενεργοποιείται με την απόδειξη ύπαρξης νόμιμης παραμονής και πραγματικής κατοικίας στη χώρα.

Ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, θεωρείται το δελτίο ταυτότητας ή το ελληνικό διαβατήριο. Ως δικαιολογητικό πραγματικής κατοικίας θεωρείται η απόδειξη φορολογικής κατοικίας ή η βεβαίωση πρόσληψης από εργοδότη ή η σύμβαση εργασίας αναρτημένη στο ΕΡΓΑΝΗ.

Η απόφαση προβαίνει  επίσης σε διαχωρισμό για τις περιπτώσεις έκδοσης ΑΜΚΑ σε Έλληνες πολίτες, σε πολίτες χωρών της ΕΕ και σε πολίτες τρίτων χωρών και ανιθαγενείς.

Αναλυτικότερα:

1. Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε Έλληνες πολίτες ή ομογενείς: Απαιτείται ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δελτίο ταυτότητας ή ελληνικό διαβατήριο.

2. Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Απαιτείται ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ισχύ.

3. Για την έκδοση ΑΜΚΑ σε πολίτες τρίτων χωρών και ανιθαγενείς: Απαιτείται ως δικαιολογητικό νόμιμης παραμονής, πρόσβασης στην αγορά εργασίας και υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης διαβατήριο τρίτης χώρας σε ισχύ ή ταξιδιωτικό έγγραφο δικαιούχου διεθνούς προστασίας σε ισχύ και τίτλος παραμονής στη χώρα με δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας σε ισχύ.

Για όσους αντικειμενικά δεν έχουν διαβατήριο, τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας και τους δικαιούχους προσωρινής προστασίας αρκεί ο τίτλος παραμονής στη χώρα με δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας σε ισχύ.

Με την απόφαση λαμβάνεται ειδική πρόνοια για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού όπως οι άστεγοι και οι αιτούντες άσυλο.

Για τους αιτούντες άσυλο, με το δελτίο αιτούντος διεθνούς προστασίας εκδίδεται αυτόματα Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ) ο οποίος εξασφαλίζει την παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Αν η αίτηση ασύλου γίνει αποδεκτή, ο ΠΑΑΥΠΑ μετατρέπεται σε ΑΜΚΑ, ενώ αν η αίτηση απορριφθεί, ο ΠΑΑΥΠΑ απενεργοποιείται αυτόματα.

Για τους αστέγους, έχει ληφθεί πρόνοια ώστε για την απόδειξη της κατοικίας να αρκεί βεβαίωση χρήσης των υπηρεσιών από υπνωτήριο ή βεβαίωση από την κοινωνική υπηρεσία του Δήμου ή το Κέντρο Κοινότητας.

Όπως αναφέρει η Κοινή Υπουργική Απόφαση ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται εφόσον δεν πληρείται οποιοδήποτε από τα κάτωθι κριτήρια:

(α) της νόμιμης παραμονής ή

(β) της πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή

(γ) της πραγματικής κατοικίας στη χώρα, εκτός των ανηλίκων δικαιούχων, ή

(δ) εφόσον απενεργοποιηθεί ο ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου, σε περίπτωση έμμεσα ασφαλισμένων ενηλίκων ή ανηλίκων.

Σε περίπτωση απενεργοποίησης του ΑΜΚΑ, οι κάτοχοι έχουν τη δυνατότητα άπαξ ενεργοποίησης του προσωρινά για 30 ημέρες, μέσα στις οποίες θα πρέπει να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, όπως αναφέρονται πιο πάνω, για την επανενεργοποίηση του.

Ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου δήλωσε σχετικά: «Με την έκδοση της ΚΥΑ αναμορφώνεται το καθεστώς του ΑΜΚΑ με κεντρικό στόχο να ελεγχθεί η νομιμότητα κάθε επαφής των πολιτών με το ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, για την πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και πάσης φύσεως παροχές, είτε ως ασφαλισμένων είτε ως ανασφάλιστων.

Με τη νέα ρύθμιση εισάγεται η διαδικασία ενεργοποίησης αλλά και απενεργοποίησης του αριθμού, σε περίπτωση που ο κάτοχος του ΑΜΚΑ πάψει να πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου και, κυρίως, αν πάψει να διαμένει μόνιμα και νόμιμα στη χώρα μας.

Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι αφενός η καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και αφετέρου η αποφυγή φαινομένων που παρατηρήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή η έκδοση ΑΜΚΑ από μη δικαιούχους, η προσκόμιση πλαστών δικαιολογητικών ή και η συνέχιση της χρήσης του αριθμού από μη δικαιούχους, για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ή λήψη προνοιακών παροχών».