Το υπουργείο Άμυνας της Δανίας δήλωσε ότι θα ξεκινήσει μια επανεξέταση αφού προέκυψαν στοιχεία που δείχνουν ότι η αεροπορία της συμμετείχε σε επιδρομές στη Λιβύη που σκότωσαν 14 αμάχους το 2011. Είναι η πρώτη φορά που κάποια από τις 10 χώρες που συμμετείχαν στην εκστρατεία βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ κατά της Λιβ΄θως αναγνωρίζει πιθανή εμπλοκή της σε απώλειες αμάχων.
Έγγραφα που κυκλοφόρησαν υπό την ελευθερία της πληροφόρησης δείχνουν ότι η δανική αεροπορία είχε συμπεράνει ιδιωτικά ήδη από το 2012 ότι δύο επιθέσεις F-16 συνδέονταν με αναφορές θυμάτων αμάχων που συνέταξαν ο ΟΗΕ, τα μέσα ενημέρωσης και ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ωστόσο, αυτή η παραδοχή δεν δημοσιοποιήθηκε εκείνη την εποχή, εμποδίζοντας ουσιαστικά έναν συγγενή των Λίβυων που σκοτώθηκαν στην επιδρομή να ζητήσει αποζημίωση ή αποκατάσταση, επειδή δεν γνώριζε ποια χώρα μπορεί να βρισκόταν πίσω από τον βομβαρδισμό.
Οι επιθέσεις του ΝΑΤΟ με τη συμμετοχή μαχητικών αεροσκαφών της Δανίας στις οποίες σκοτώθηκαν μη μαχητές περιλαμβάνουν:
- Μια αεροπορική επιδρομή στο Σουρμάν, σχεδόν 40 μίλια δυτικά της Τρίπολης, στις 20 Ιουνίου 2011, σκότωσε 12 πολίτες, μεταξύ των οποίων πέντε παιδιά και έξι μέλη μιας οικογένειας. Ένα επιζών μέλος της οικογένειας είπε ότι ο στόχος ήταν αποκλειστικά οικιστικό συγκρότημα, που ανήκε σε ένα συνταξιούχο μέλος της κυβέρνησης της Λιβύης, αλλά το ΝΑΤΟ είχε δηλώσει τότε ότι ήταν «νόμιμος στρατιωτικός στόχος», παρά τις αναφορές για θανάτους μη μαχητών.
- Μια βομβιστική επίθεση σε πολυκατοικία στη Σύρτη της κεντρικής Λιβύης, στις 16 Σεπτεμβρίου 2011, σκότωσε δύο, έναν άνδρα και μια γυναίκα που ήταν πέντε μηνών έγκυος. Αν και υπήρξαν ανεπιβεβαίωτες αναφορές για ελεύθερους σκοπευτές στην ταράτσα, στη συνέχεια τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με το εάν μια επίθεση θα ήταν ανάλογη, δεδομένου ότι άμαχοι σκοτώθηκαν.
Denmark admits role in Nato airstrikes on Libya that killed 14 civilians in 2011 https://t.co/rMKRi7UREK
— Guardian news (@guardiannews) January 25, 2024
Το υπουργείο Άμυνας της Δανίας ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι ενώ τα γεγονότα έλαβαν χώρα πριν από πολλά χρόνια. Ο υπουργός Άμυνας ζήτησε από τη στρατιωτική διοίκηση να αξιολογήσει εάν τα εν λόγω έγγραφα υποδεικνύουν ότι υπήρχαν προεκτάσεις τέτοιου μεγέθους που θα έπρεπε να είχε διεξαχθεί έρευνα εκείνη τη στιγμή στο πλαίσιο του συνασπισμού ή του ΝΑΤΟ.
Ένα έγγραφο που κυκλοφόρησε πρόσφατα, γραμμένο στα αγγλικά και στάλθηκε τον Μάιο του 2012 από τη στρατιωτική διοίκηση της Δανίας στους εκπροσώπους του ΝΑΤΟ της χώρας, ανέφερε ότι: «Δανικά αεροσκάφη συμμετείχαν σε ορισμένες συγκεκριμένες επιθέσεις» που αναφέρονται πως προκάλεσαν απώλειες αμάχων από ερευνητές της διεθνούς επιτροπής του ΟΗΕ για τη Λιβύη, την ΜΚΟ Human Rights Watch και τους New York Times.
«Δεν μπορούν να αποκλειστούν απώλειες αμάχων κατά τη διεξαγωγή αυτών των επιθέσεων», κατέληξε στο συμπέρασμα η εσωτερική επιθεώρηση της Δανίας, που προηγουμένως χαρακτηριζόταν ως μυστική.
Ωστόσο, η έκθεση είχε υποστηρίξει επίσης ότι «δεν υπήρχαν στοιχεία ή ενδείξεις ότι τα δανικά αεροσκάφη προκάλεσαν τέτοιες απώλειες», επειδή «δεν υπήρχαν στρατεύματα του ΝΑΤΟ στο έδαφος για να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα των επιθέσεων». Αντίθετα, η Δανία βασίστηκε σε παρατηρήσεις πιλότων από απόσταση και άλλες αναγνωρίσεις για να καταλήξει σε μια διφορούμενη ετυμηγορία.
Περαιτέρω έγγραφα της πολεμικής αεροπορίας, στα δανικά, επιβεβαιώνουν ότι τα F-16 της χώρας συμμετείχαν στις αεροπορικές επιδρομές στο Σουρμάν και τη Σύρτη με βάση τις ημερομηνίες τους. Σε κάθε περίπτωση, εμπλεκόταν και μια δεύτερη χώρα, αλλά το όνομά της παραμένει διασκευασμένο, πράγμα που σημαίνει ότι παραμένει πιθανό ο στρατός μιας άλλης χώρας να παρέδωσε τις θανατηφόρες βόμβες.
Η παραδοχή από τη Δανία της σύνδεσης με τις αεροπορικές επιδρομές ακολουθεί μια κοινή έρευνα μεταξύ της Altinget, ενός δανικού ειδησεογραφικού ιστότοπου, της υπηρεσίας παρακολούθησης αμάχων Airwars και της Guardian.
Ένας ειδικός είπε ότι η αποτυχία του δανικού στρατού να αναγνωρίσει την πιθανότητα πρόκλησης απωλειών αμάχων εκείνη την εποχή ήταν μια χαμένη ευκαιρία για τη βελτίωση των προτύπων λογοδοσίας – και για να επιτραπεί στα θύματα να ζητήσουν αποζημίωση.
Ο Μαρκ Γκαρλάσκο, σύμβουλος της διεθνούς εξεταστικής επιτροπής για τη Λιβύη που έχει συσταθεί από τον ΟΗΕ, η οποία διερεύνησε τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλα τα μέρη στη σύγκρουση, είπε ότι βρήκε τις αποκαλύψεις στα έγγραφα «αρκετά αποτρόπαιες» επειδή το ΝΑΤΟ είχε αρνηθεί να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με πολίτες θύματα εκείνη την ώρα.
Είναι πολύ απογοητευτικό το γεγονός ότι δεν υπήρχε αρκετή διαφάνεια για να δημοσιευτεί σε μια εποχή που θα μπορούσε να είναι χρήσιμη αυτή η έκθεση. Χρήσιμη όχι μόνο για διδάγματα ώστε να σωθούν ζωές στο μέλλον αλλά και χρήσιμο για τα θύματα αυτών των επιθέσεων- ότι θα μπορούσαν να κατανοηθεί γιατί σκοτώθηκαν τα μέλη της οικογένειάς τους και να λάβουν ενδεχομένως κάποιο είδος αποζημίωσης για την απώλειά τους.
