Το ζήτημα της Υπερδνειστερίας για τους περισσοτέρους εξ ημών ήταν ξεχασμένο έως και άγνωστο μέχρι το 2022. Πρόκειται για άλλη μία από τις περιοχές που βρέθηκαν στις δαγκάνες της Ιστορίας, χωρίς τις περισσότερες φορές να ρωτηθούν οι λαοί τους ως προς το πού ήθελαν να ανήκουν ή χωρίς να έχουν χρόνο να σκεφτούν.
Η Υπερδνειστερία, τμήμα της (πρώην σοβιετικής) Δημοκρατίας Μολδαβίας, αποτελεί, διόχλου τυχαία, και το ιστορικό βιομηχανικό και ενεργειακό κέντρο της, όπως ήταν και το Ντονμπάς για την Ουκρανία. Θύλακας στα ανατολικά του Δνείστερου ποταμού, ακολουθεί όλη την ταραγμένη ιστορία της Βαλκανικής. Άλλοτε τμήμα της (μεγάλης) Ρουμανίας και άλλοτε της Ρωσίας, η Υπερδνειστερία έχει ως κέντρο της το Τιράσπολ. Η γνωστή καταστροφική πρακτική “uti possidetis”, δηλαδή της ίδρυσης εθνικών κρατών ακολούθως των διοικητικών ορίων των ομόσπονδων κρατιδίων, ακολουθήθηκε και σε αυτήν την περίπτωση μέσα στο χαοτικό περιβάλλον της διάλυσης της ΕΣΣΔ.
Η Μολδαβία ως ανεξάρτητο κράτος είχε εξαρχής πολύ λίγες πιθανότητες να αποτελέσει μια ιστορία επιτυχίας και ευημερίας. Με μόλις 5.714 δολάρια κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Μολδαβία παραμένει μια από τις φτωχότερες στην Ευρώπη. Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της συνοδεύτηκε από τα αποσχιστικά κινήματα των (τουρκόφωνων χριστιανών) Γκαγκαούζων στο Νότο και των Ρώσων πολιτών της στα ανατολικά, απέναντι στο μολδαβικό εθνικισμό. Η ίδια η πλειοψηφία στη Μολδαβία διχάστηκε μεταξύ της προσχώρησης στη Ρουμανία και της μολδαβικής αυτοδιάθεσης, με την τελευταία πλευρά να διατηρεί το «πάνω χέρι». Υπό αυτές τις συνθήκες, η εσωτερική σύγκρουση ήταν και μοιραία και αναμενόμενη.
Η σύγκρουση της κυβέρνησης της Μολδαβίας με τους Ρώσους της Υπερδνειστερίας δεν έχει επιλυθεί έως και σήμερα. «Πάγωσε», όπως είναι γνωστό, με μια ανακωχή, με στρατιώτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας να παρεμβάλλονται ως ειρηνευτική δύναμη.
Η ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία άνοιξε εκ νέου το ζήτημα της Υπερδνειστερίας με αρκετές προβοκάτσιες να λαμβάνουν χώρα εναντίον της de facto κυβέρνησής της. Επιπλέον, η εντελώς φιλοδυτική κυβέρνηση της Μολδαβίας έχει επιβάλλει μέτρα οικονομικού στραγγαλισμού και στην Υπερδνειστερία και στους Γκαγκαούζους. Υπήρξαν αρκετές στιγμές κατά τις οποίες θα ήταν πολύ δύσκολο για τον ρωσικό στρατό να φτάσει μέχρι την Υπερδνειστερία δια της Ουκρανίας. Παρότι ακόμα δεν είναι άμεσα εφικτό, αυτές οι στιγμές φαίνεται ότι οδεύουν στο τέλος τους. Οι ουκρανικές δυνάμεις υποχωρούν σχεδόν σε όλο το μέτωπο. Οι απώλειές τους είναι μεγάλες, ενώ η πολιτική κρίση στο Κίεβο το ίδιο.
Η Μολδαβία έπαιξε το παιχνίδι του «καλού παιδιού» της «Δύσης» μέσα από τις πιέσεις στην Υπερδνειστερία και κινδυνεύει σήμερα να βρεθεί στη δίνη μιας ανανεωμένης, καταστροφικής σύγκρουσης. Είναι οι Ρώσοι της Υπερδνειστερίας, αυτοί που φαίνεται ότι θέλουν να οριστικοποιήσουν το status quo και να ακολουθήσουν το δρόμο των «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονμπάς, καταθέτοντας αίτημα για προστασία τους από τη Ρωσία. Δεν ξεχνά, με άλλα λόγια, η de facto κυβέρνηση της Υπερδνειστερίας ότι όσο δεν ενοποιείται με τη Ρωσία παραμένει εκτεθειμένη σε ξαφνική επίθεση από νατοϊκές δυνάμεις ή από δυνάμεις εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες από το ΝΑΤΟ. Η πρόσκληση λοιπόν από πλευράς της προς τη Ρωσία δεν μπορεί παρά να ερμηνευθεί ως ένδειξη ανανεωμένης εμπιστοσύνης προς τις ρωσικές δυνάμεις, με δεδομένη την εξέλιξη στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ξαναδούμε τις τυχοδιωκτικές δηλώσεις Μακρόν ως προς την επίσημη αποστολή νατοϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Βεβαίως, η βάση τους συνίσταται αφενός στη μεγαλομανία του Γάλλου προέδρου, αλλά αφετέρου και στο ρόλο του ως «λαγού» του ΝΑΤΟ. Όσο το ΝΑΤΟ και η στρατηγική του ηττώνται στο ουκρανικό πεδίο της μάχης, τόσο περισσότερο οι «εγκέφαλοί» του σκέφτονται πώς θα κρατήσουν τη Ρωσία σε ένα περιβάλλον διαρκούς φθοράς. Μια νέα «έκρηξη» στην Υπερδνειστερία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αίτημα της Μολδαβίας προς το ΝΑΤΟ για υποστήριξή της και με αποστολή στρατευμάτων. Το σενάριο μιας επιθετικής Ρωσίας που επεκτείνεται διαρκώς θα «πλασαριστεί» εκ νέου στις δυτικές κοινωνίες, οπότε και οι κυβερνήσεις, οι οποίες αμέσως απέρριψαν το σενάριο αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία, μπορεί να σκεφτούν διαφορετικά για τη Μολδαβία. Φαίνεται ότι η πτώση της Ουκρανίας είναι πιθανό να οδηγήσει στην «κάθοδο» του πολέμου προς τα Βαλκάνια και να ξεπαγώσει σταδιακώς τις συγκρούσεις τις οποίες θέλαμε να ξεχάσουμε. Εν προκειμένω η Υπερδνειστερία ούτε ξεχνάει, ούτε ξεχνιέται.
