Σε ηλικία 85 ετών απεβίωσε ο Αμερικανός καλλιτέχνης Ρίτσαρντ Σέρα, γνωστός σε όλο τον κόσμο για τα μνημειώδη ατσάλινα γλυπτά του.
Ο καλλιτέχνης πέθανε από πνευμονία στο σπίτι του στο Λονγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης την Τρίτη, δήλωσε ο δικηγόρος του Τζον Σίλμπερμαν στους New York Times.
«Θρηνούμε την απώλεια του Ρίτσαρντ Σέρα του οποίου τα μνημειώδη έργα αναμόρφωσαν τις αντιλήψεις μας για το χώρο και τη μορφή», ανέφερε το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ σε ανάρτησή του στο X την Τρίτη.
We mourn the loss of #RichardSerra whose monumental works reshaped our perceptions of space and form.
— Guggenheim Museum (@Guggenheim) March 27, 2024
Pictured: Richard Serra, "Snake," 1994-1997. In the @museoguggenheim collection. © 2024 Richard Serra/Artists Rights Society (ARS), New York. pic.twitter.com/pTbQRQ44DE
Τα κολοσσιαία έργα του Σέρα είναι εγκατεστημένα σε όλο τον κόσμο, από τα μουσεία του Παρισιού μέχρι την έρημο του Κατάρ, όπου τέσσερις γιγάντιες ατσάλινες πλάκες, η καθεμία ύψους 14 μέτρων, είναι τοποθετημένες σε απόσταση ενός χιλιομέτρου (0,62 μίλια).
«Αυτό είναι το πιο ικανοποιητικό πράγμα που έχω κάνει ποτέ», είπε ο Σέρα την εποχή που κατασκεύαζε το γλυπτό που είναι γνωστό ως Ανατολή-Δύση/Δύση-Ανατολή. «Είναι ένα κομμάτι μου που θα ήθελα πολύ να δει ο κόσμος».
Ποιος ήταν ο Ρίτσαρντ Σέρα
Γεννημένος στο Σαν Φρανσίσκο το 1938 από Ισπανό πατέρα και Ρωσίδα μητέρα, ο Ρίτσαρντ Σέρα μεγάλωσε επισκεπτόμενος τα ναυπηγεία όπου εργαζόταν ο πατέρας του.
Εργάστηκε σε χαλυβουργεία για να συντηρηθεί ενώ σπούδαζε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια πριν συνεχίσει να σπουδάζει ζωγραφική στο Yale.
Το 1966, ο Σέρα μετακόμισε στη Νέα Υόρκη όπου άρχισε να φτιάχνει έργα τέχνης από βιομηχανικά υλικά όπως μέταλλο, υαλοβάμβακα και καουτσούκ.
Γνωστός από τους συναδέλφους του ως ο «ποιητής του σιδήρου», ο Σέρα έγινε παγκοσμίως γνωστός για τις μεγάλης κλίμακας χαλύβδινες κατασκευές του, όπως μνημειώδη τόξα, σπείρες και ελλείψεις που συγκολλήθηκαν σε χάλυβα Cor-Ten. Εργάστηκε επίσης με άλλα μη παραδοσιακά υλικά –όπως καουτσούκ, λατέξ, νέον και λιωμένο μόλυβδο– και ταυτίστηκε στενά με το μινιμαλιστικό κίνημα της δεκαετίας του 1970.
Ο Άντριου Ρούσεθ, ο συντάκτης στο ArtNews στη Νέα Υόρκη, έγραψε ότι ο Σέρα ήταν ένας καλλιτέχνης «ασυμβίβαστων φιλοδοξιών και εφευρέσεων – μνημειώδης από κάθε άποψη».
Ο Σέρα απέδωσε επιρροές από τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιαπωνία στο καλλιτεχνικό του στυλ και στην εξέλιξή του από τη ζωγραφική στη γλυπτική.
Σχεδίασε γλυπτά ειδικά για τους χώρους που προορίζονταν να καταλάβουν και είπε ότι ήταν γοητευμένος από τον τρόπο με τον οποίο τα έργα του αλληλεπιδρούσαν με το περιβάλλον τους.
«Ορισμένα πράγματα… μένουν στη φαντασία σου και έχεις την ανάγκη να τα συμβιβαστείς», είπε η Σέρα στον Αμερικανό συνεντευκτή Τσάρλι Ρόουζ στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
«Και οι χωρικές διαφορές: τι είναι στα δεξιά σας, τι είναι στα αριστερά σας, τι σημαίνει να περπατάτε γύρω από μια καμπύλη, να κοιτάτε μια κυρτότητα και μετά να κοιτάζετε μια κοιλότητα – απλώς θέτοντας θεμελιώδεις ερωτήσεις για αυτό που δεν καταλαβαίνετε, αυτά τα πράγματα έχουν πάντα με ενδιέφερε», είπε.
Το γλυπτό που δίχασε τη Νέα Υόρκη
Η εξερεύνηση της γλυπτικής στο περιβάλλον της ήταν ξεκάθαρα ορατή σε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα έργα του Σέρα, το Tilted Arc, το οποίο εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη το 1981.
Η μεταλλική πλάκα με επίστρωση σκουριάς ύψους 3,6 μέτρων (12 ποδιών) καμπυλώθηκε μέσω της Federal Plaza στο Μανχάταν για 36,5 μέτρα (120 πόδια), τοποθετημένη σε γωνία που την έκανε να μοιάζει σαν να μπορεί να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή. Η κατασκευή ενόχλησε τόσο τους κατοίκους που αφαιρέθηκε το 1989 μετά από μακρά δικαστική μάχη, αλλά η θέση της Serra στον κόσμο της τέχνης ήταν ήδη ασφαλής.
Το έργο του Σέρα κέρδισε την αναγνώριση στην Ευρώπη, οδηγώντας σε ατομικές εκθέσεις σε μεγάλα μουσεία στη Γερμανία και τη Γαλλία, αφού ταξίδεψε στην Ισπανία για να μελετήσει την αρχιτεκτονική της Μοζαραβίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Το 2005, οκτώ μεγάλα έργα του Σέρα εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ του Μπιλμπάο και το 2007, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη διοργάνωσε μια σημαντική αναδρομική έκθεση του έργου του.
Η χαρακτηριστική μνημειακή κλίμακα του Σέρα ήταν παρούσα στα κοκκινοκαφέ ορθογώνια γλυπτά που εγκαταστάθηκαν στο Grand Palais του Παρισιού για την έκθεσή του Monumenta το 2008 και στις στροβιλιζόμενες ατσάλινες πλάκες στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο της Ισπανίας.
