Στη μάχη για την απονομή της δικαιοσύνης μπαίνουν τους επόμενους μήνες περίπου 1.000 ειρηνοδίκες μετά την κατάργηση των ειρηνοδικείων και τις άλλες σαρωτικές αλλαγές που σχεδιάζονται στον δικαστικό χάρτη της χώρας μετά από περίπου έναν αιώνα.

Αυτό διαβεβαίωσε απόψε μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, με αφορμή το νομοσχέδιο για τον νέο δικαστικό χάρτη που παρουσιάστηκε νωρίτερα σήμερα.

Με βάση το νομοσχέδιο προβλέπεται περίπου 1.000 ειρηνοδίκες να γίνουν πρωτοδίκες καθώς σταματά όπως είπε ο παρωχημένος διαχωρισμός τους ώστε να επιταχυνθεί ο (εξευτελιστικά βραδύς) ρυθμός «απονομής δικαιοσύνης» στη χώρα.

«Η κατάρτισή τους θα γίνεται σταδιακά. Αυτή η μεταβολή δεν θα γίνει πατώντας το κουμπί και έγινε. Θα εξελιχθεί μέσα στο χρόνο, θα λάβουν την εκπαίδευση που πρέπει» είπε ο Φλωρίδης στην ΕΡΤ, αναγγέλλοντας τη δημιουργία 13 μεγάλων δικαστικών μεγάρων στη χώρα.

Εξήγησε πως ανακαινίζεται εξ ολοκλήρου η Ευελπίδων και πως θα ξεκινήσει ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης ώστε να γίνει και μέσω αυτής της οδού μία «επιτάχυνση» του συστήματος.

Τόνισε επίσης πως σε αυτές τις αλλαγές είναι σύμφωνη και η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων.

«Το κόστος για τον πολίτη αλλάζει. Γιατί τα στοιχεία τα οποία δώσαμε σήμερα δείχνουν ότι μια υπόθεση στο Ειρηνοδικείο κοστίζει για τον Έλληνα πολίτη περίπου 750 ευρώ και μια υπόθεση στο Πρωτοδικείο, που είναι μεγάλες υποθέσεις, είναι στα 300 σχεδόν. Θέλω να πω ότι έχεις μια εξοικονόμηση του κόστους του προϋπολογισμού, άρα δηλαδή της φορολογίας. (…) Θα αλλάξει η πολιτική δικονομία το επόμενο διάστημα. Η πολιτική δικονομία είναι αυτή που ρυθμίζει τον τρόπο που δικάζουν τα δικαστήρια, για να καταλαβαίνει ο κόσμος. Το αλλάζουμε και αυτό για να μπορέσει να υποστηριχθεί όλη αυτή η μεγάλη μεταβολή. Λοιπόν, όλα αυτά θα οδηγήσουν στο τέλος της τετραετίας στο να πιάσουμε το μέσο όρο έκδοσης μιας τελεσίδικης απόφασης που είναι 630 μέρες» τόνισε χαρακτηριστικά.

Νέος Δικαστικός Χάρτης μετά από 114 χρόνια

Κύριο χαρακτηριστικό του νέου Δικαστικού Χάρτη, που θα είναι σε διαβούλευση έως τις 18 Απριλίου 2024 και η εφαρμογή του θα γίνει με το νέο δικαστικό έτος, είναι η ενοποίηση των δύο πρώτων βαθμών δικαιοδοσίας (Ειρηνοδικείων-Πρωτοδικείων), που είχε επιχειρηθεί για πρώτη φορά πριν από 114 χρόνια από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

• Οι προσδοκίες από το ενοποιημένο σώμα Πρωτοδικείων και Ειρηνοδικείων είναι η μείωση από 17% έως 24% του χρόνου απονομής Δικαιοσύνης. Υπολογίζεται δε πως μόνο από την εφαρμογή του νέου Δικαστικού Χάρτη μειώνεται κατά 25% ο χρόνος απονομής «δικαιοσύνης».
• Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας, παρουσιάζοντας τα οφέλη από αυτή την ενοποίηση, ανέφερε:
• Ισοκατανομή της ύλης του Πρώτου Βαθμού: θα σταματήσει το φαινόμενο όπου το 50% των δικαστών αναλαμβάνει το 80% της ύλης.
• Ρυθμίζεται η ανακολουθία των δύο δικαιοδοσιών στον Πρώτο Βαθμό
• Δημιουργία παραγωγικών και αποτελεσματικών Δικαστηρίων, με αριθμό υπηρετούντων δικαστών μεγαλύτερο από 15.
• Πιο προσιτή δικαιοσύνη στον πολίτη, με λιγότερο κόστος γι’ αυτόν.
• Σημαντική μείωση του χρόνου της έκδοσης αποφάσεων στον Α’ Βαθμό
• Εξοικονόμηση πόρων (σε συνδυασμό με τη χωροταξία).
• Βελτίωση αναλογίας δικαστικών υπαλλήλων προς δικαστή α΄ βαθμού.
• Η παραγωγικότητα των (πρώην) ειρηνοδικών και πρωτοδικών –πλέον Δικαστών πρώτου βαθμού- θα αυξηθεί μέχρι 17%.
• Το ποσοστό εκκαθάρισης των πρωτοδικείων (ο λόγος των διεκπεραιωθεισών προς τις εισερχόμενες υποθέσεις κάθε δικαστή πρώτου βαθμού) αναμένεται να αυξηθεί μέχρι 24%.

Η συνδυαστική εφαρμογή του Δικαστικού Χάρτη και του προσφάτως ψηφισθέντος Ν. 5095/2024 για την ενίσχυση της δικηγορικής ύλης, αναμένεται να μειώσει τον χρόνο έκδοσης τελεσίδικης απόφασης, από τις 1.482 ημέρες, στις 900 ημέρες.

Βασικοί άξονες του νομοσχέδιου

• Ενοποίηση Πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας
• Διαμόρφωση Χωροταξικού Σχεδιασμού (Κεντρικές, Παράλληλες, Περιφερειακές Έδρες, Οργανικές Θέσεις, καταργήσεις μικρών σχηματισμών)
• Μεταφορά διαχειριστικών-διοικητικών αρμοδιοτήτων των Προϊσταμένων Δικαστών στο ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. (Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων)
• Με την προτεινόμενη ενοποίηση του α’ βαθμού δικαιοδοσίας:
• Ορίζονται 56 κεντρικά Πρωτοδικεία και 7 παράλληλες έδρες αυτών.
• Καταργούνται τα 63 Ειρηνοδικεία που βρίσκονται στις έδρες των 63 Πρωτοδικείων (56 Ειρηνοδικεία των κεντρικών εδρών και 7 Ειρηνοδικεία των παράλληλων εδρών).
• Από τα εναπομείναντα 91 Ειρηνοδικεία, τα 48 αναβαθμίζονται σε περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείου και τα υπόλοιπα 43 καταργούνται τελείως (κλείνουν και σαν κτίρια).
• Θα επέλθει διπλασιασμός των Δικαστών Πρώτου Βαθμού (περίπου 2.000 Δικαστές α’ βαθμού).
• Ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων και ισοκατανομή της ύλης.

Επετηρίδα

• Δημιουργία παράλληλης ειδικής επετηρίδας όπου οι Ειρηνοδίκες -δικαστές πρώτου βαθμού πλέον – εξελίσσονται έως τον βαθμό του Προέδρου Πρωτοδικών.
• Από την ειδική επετηρίδα προβλέπεται, κατόπιν αίτησής του, η μετακίνηση δικαστή (πρώην ειρηνοδίκη) στο τέλος της γενικής επετηρίδας μετά από θέσπιση συγκεκριμένων κριτήριων, αξιολόγηση και απόφαση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου.
• Μισθολογικά, όλοι λαμβάνουν τον ίδιο μισθό με τους συναδέλφους τους της γενικής επετηρίδας, ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας στο δικαστικό σώμα.
• Καταργείται η κατεύθυνση Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών και στο εξής προκηρύσσονται εξετάσεις αποκλειστικά για παρέδρους Πρωτοδικείου.
• Όλοι οι Ειρηνοδίκες θα επιμορφωθούν στην ΕΣΔι (ιδίως σε ζητήματα ποινικού δικαίου), προκειμένου να είναι έτοιμοι για τα νέα τους καθήκοντα.

Ως προς τα καθήκοντα των προϊσταμένων  δικαστηρίων

• Οι υποχρεώσεις του προϊσταμένου ενός Δικαστηρίου διακρίνονται στις υπηρεσιακές-δικαιοδοτικές (ανάθεση υπηρεσιών στους δικαστές, γραμματείς, πειθαρχικά κλπ) και διοικητικές-διαχειριστικές (συντήρηση κτιρίων, προμήθειες κλπ)
• Προβλέπεται η αποδέσμευση των προϊσταμένων από τα διαχειριστικά τους καθήκοντα και η αποκλειστική τους ενασχόληση με τα υπηρεσιακά- δικαιοδοτικά
• Διοικητικά-διαχειριστικά καθήκοντα αναλαμβάνει το ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. σε έκαστη Εφετειακή περιφέρεια, πάντα υπό την εποπτεία του Συμβουλίου Διευθύνσεως του κάθε δικαστικού σχηματισμού.