Παρουσία εκπροσώπων της Πολιτείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θεσμικών φορέων, εκπροσώπων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και μελών της κοινότητας Ρομά πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 23 Απριλίου 2024 στο Impact Hub Athens η απολογιστική εκδήλωση του έργου για την κοινωνική και οικονομική ενδυνάμωση πληθυσμών Ρομά στην Ελλάδα υπό τον τίτλο Rom-boost – Επιμορφωτικές δράσεις σε κοινότητες Ρομά που υλοποίησαν από τον Σεπτέμβριο του 2023 έως και τον τρέχοντα μήνα οι Γιατροί του Κόσμου στους Δήμους της Αθήνας, των Σπάτων και της Παλλήνης-Γέρακα με χρηματοδότηση από τα ΕΕΑ Grants μέσω του προγράμματος Active citizens fund, με διαχειριστή επιχορήγησης το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.
Με εργαλείο την εντατική εκπαίδευση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, το έργο, που εντάσσεται στην πολυετή κοινωνική δράση των Γιατρών του Κόσμου για την υποστήριξη και φροντίδα των Ρομά στην Ελλάδα, εστίασε στη συμμετοχή της ίδιας της κοινότητας στη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών που την αφορούν, ώστε τα μέλη της να γίνουν φορείς θετικής αλλαγής. Αυτό επιδιώχθηκε μέσα από τρεις κεντρικούς πυλώνες επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης: την Υγεία, την Προστασία και την Προάσπιση Δικαιωμάτων. Για τον σκοπό αυτό, το έργο επικεντρώθηκε στην εκπαίδευση ενήλικων γυναικών Ρομά και στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας αναφορικά με βασικά δικαιώματα και υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων της εκπαίδευσης για όλους –παιδιά, νέους και ενήλικες–, καλύπτοντας τον τομέα της υγείας και υγιεινής, της εργασίας και της δημιουργίας εισοδήματος.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν ο κ. Νικήτας Κανάκης, Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας, ο κ. Γιώργος Σταμάτης, Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ και Μέλος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ισότητας και Μη Διακρίσεων, ο κ. Κωστής Παπαϊωάννου, Πρόεδρος της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων και Διευθυντής του «Σημείου για τη μελέτη και την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς», καθώς και η κυρία Φαίη Κουτζούκου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Προγράμματος Active citizens fund. Στη συνέχεια, η κυρία Έλλη Ξένου, Υπεύθυνη Συνηγορίας των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας και Υπεύθυνη Έργου Rom-Boost, προχώρησε, μαζί με τα μέλη της ομάδας πεδίου Κέλλυ Σχινά, Συντονίστρια Έργου, και Γιώργο Νικολάου, Κοινωνικό Διαμεσολαβητή του Έργου, στην παρουσίαση των δράσεων και των αποτελεσμάτων του Rom-Boost. Αμέσως μετά ακολούθησε θεματική συζήτηση με αντικείμενο την ένταξη των Ρομά στην Ελλάδα, παραδείγματα καλών πρακτικών και ζητήματα πρόσβασης σε βασικά δικαιώματα. Στο πλαίσιο της θεματικής συζήτησης τοποθετήθηκαν, εκφράζοντας τις απόψεις και τις εμπειρίες τους, η κυρία Ελευθερία Κουμαλάτσου, Συντονίστρια της Ομάδας Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη και Ενδυνάμωση των Ρομά από τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, η κυρία Ανδριανή Παπαδοπούλου, Ειδική Επιστήμονας του Κύκλου Ίσης Μεταχείρισης του Συνηγόρου του Πολίτη, η κυρία Χριστίνα Χαλιλοπούλου, Διεθνολόγος / Νομικός με ειδίκευση στη Διαμόρφωση Κοινωνικής Πολιτικής και CEO της ALYSOS ALERT, και ο κ. Αναστάσιος Υφαντής, Επιχειρησιακός Διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας. Τον συντονισμό της θεματικής συζήτησης ανέλαβε ο δημοσιογράφος κ. Μάριος Αραβαντινός.
Ανοίγοντας την εκδήλωση, ο κ. Κανάκης σκιαγράφησε τις συνθήκες αποκλεισμού από την ευρύτερη κοινότητα που βιώνουν οι περισσότεροι πληθυσμοί Ρομά ανά την επικράτεια (ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης σε δυσπρόσιτες περιοχές, σοβαρή ή ακραία φτώχεια, επισιτιστική επισφάλεια, περιορισμένη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, ανεργία και υπο-εκπροσώπηση στη δημόσια σφαίρα, έλλειψη διοικητικών εγγράφων), οι οποίες καταλήγουν να αναπαράγουν έναν φαύλο κύκλο υποβάθμισης και ευρύτερου κοινωνικού αποκλεισμού που συμπεριλαμβάνει και διατηρεί την εσωστρέφεια, τις κοινωνικές ανισότητες και εν τέλει την παραβατικότητα ως αρνητικό μηχανισμό αντιμετώπισης προβλημάτων, εξηγώντας μεταξύ άλλων πως οι Γιατροί του Κόσμου εστίασαν στις γυναίκες Ρομά και υιοθέτησαν μια συμμετοχική προσέγγιση «από τη βάση προς τα πάνω» (bottom up approach) προκειμένου να μεταδώσουν απαραίτητες γνώσεις προς τις Ρομά κοινότητες. Σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «μορφώνεις τη μητέρα και μορφώνεις την οικογένεια», ο κ. Κανάκης ανέφερε πως «μέσα από συνεχιζόμενο διάλογο, ευαισθητοποίηση και συμμετοχικές δράσεις, είμαστε αισιόδοξοι για την ενδυνάμωση των νέων Ρομά προς ένα καλύτερο αύριο και έναν καλύτερο κόσμο», κάνοντας λόγο για τη «θετική αλλαγή που, αργά, αλλά έρχεται».
Από την πλευρά του, ο κ. Σταμάτης ανέπτυξε τους πυλώνες της Εθνικής Στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021-2030, που, όπως τόνισε, απαιτεί αμοιβαία συνεργασία, με τον κ. Παπαϊωάννου να εστιάζει, πέρα από τον διάχυτο ρατσισμό στην κοινωνία, και στον συστημικό ρατσισμό σε θεσμούς της πολιτείας, ενώ η κυρία Κουτζούκου περιέγραψε τις υπαρκτές ανάγκες που καλύπτονται μέσα από τις ουσιαστικές λύσεις που υποστηρίζει το Πρόγραμμα Active citizens fund.
Στη θεματική συζήτηση που πυροδότησε το έργο Rom-boost, η κυρία Κουμαλάτσου μίλησε για την 25μελή Ομάδα Δράσης που, υπό την κατεύθυνση της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και έχοντας ως βάση την προσέγγιση «Για τους Ρομά με τους Ρομά», βρέθηκε τα δυόμισι τελευταία χρόνια μέσα στις κοινότητες Ρομά με στόχο να συνδράμει ώστε οι πολιτικές που τους αφορούν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κάθε τοπικής κοινωνίας, αναφέροντας ανάμεσα σε άλλα: «Το έργο Rom-Βoost απέδειξε έμπρακτα ότι οι κοινότητες Ρομά και θέλουν και μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα στην κοινωνική ζωή. Αρκεί να υπάρχει το κατάλληλο πλαίσιο για να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός».
Η κυρία Παπαδοπούλου εκ μέρους του Συνηγόρου του Πολίτη έκανε λόγο για τις παρεμβάσεις της πολιτείας που πρέπει να στοχεύουν στην εξάλειψη του συστημικού αποκλεισμού των Ρομά. «Μια τετοια παρέμβαση που μπορεί να γκρεμίσει το τείχος του αποκλεισμού είναι η εκπαίδευση. Τώρα, χωρίς καμία καθυστέρηση, ένταξη όλων των παιδιών Ρομά -όλων των ηλικιών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης- στο σχολείο», είπε, ζητώντας: «Με πρωτοβουλία της πολιτείας να αναζητηθούν όλα τα παιδιά από τους καταυλισμούς και να ενταχθούν στη σχολική διαδικασία», με την κυρία Χαλιλοπούλου να υπερθεματίζει, θίγοντας παράλληλα τις πολλές προσκλήσεις αλλά και καλές πρακτικές και υπάρχουσες προοπτικές για τους Ρομά πληθυσμούς.
Ο Επιχειρησιακός Διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου κ. Υφαντής μίλησε για την αποτελεσματική ολοκλήρωση του έργου με τη μεγάλη συμμετοχή γυναικών Ρομά στις δράσεις, εστιάζοντας στη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής και έκφρασης της κοινότητας, και ειδικά των πιο ευάλωτων μελών της, που είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν και να συνδιαμορφώσουν απόψεις και θέσεις σχετικά με τα δικαιώματά τους που ελάχιστα απολαμβάνουν, ενώ, από τα ζητήματα ισότητας και ισότιμης μεταχείρισης μέχρι την αλληλεπίδραση με τη δημόσια διοίκηση, έμφαση έδωσε στο γεγονός της ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης των ανθρώπων αυτών έτσι ώστε να μπορούν να διεκδικούν τη θέση που δικαιούνται. «Η επόμενη μέρα θα πρέπει να περιλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή των κοινοτήτων, η φωνή είναι εκεί και την έχουν, όπως έχουν και τη δύναμη», τόνισε επιπλέον ο κ. Υφαντής, υπογραμμίζοντας την κοινή παραδοχή ότι για την ουσιαστική αλλαγή χρειαζόμαστε οριζόντιο σχεδιασμό και κάθετη υλοποίηση των μέτρων, χωρίς αποσπασματικότητα, καθώς και να έχουμε συλλογικά ως οδηγό της δράσης μας πως όποια κι αν είναι η ερώτηση, η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι ο άνθρωπος.
