Πριν περίπου 20 χρόνια η Ιρλανδία ήταν γνωστή σαν η «Κέλτικη Τίγρη» της Ευρώπης λόγω της τότε επιφανειακής οικονομικής ανάπτυξης. Μερικά χρόνια αργότερα, λόγω πολιτικών ευνοϊκής φορολογίας υπέρ εταιριών τεχνολογίας αιχμής και διαφοροποίησης των πηγών της οικονομίας σε βάρος των έως τότε βασικών πλουτοπαραγωγικών «μηχανών» της χώρας που ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία, η Ιρλανδία έγινε η πιο προσφιλής επιλογή τεχνολογικών κολοσσών για τη μεταφορά της έδρας τους στην Ευρώπη λόγω φθηνού αλλά καλά καταρτισμένου εργατικού δυναμικού.
Ήδη από τότε, το 20% του ιρλανδικού λαού υπέφερε από φτώχεια ενώ είχε αρχίσει να εντείνεται το πρόβλημα στέγασης καθώς, σύμφωνα με σημαντικά στοιχεία που ήρθαν αργότερα στο φως της δημοσιότητας, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, στελέχη και μέλη του τότε κυβερνώντος κόμματος «Φάινα Γκέιλ» χρηματοδότησαν παράνομα ή έδωσαν το «πράσινο φως» για την άνευ όρων παράδοση σημαντικής κρατικής περιουσίας σε ιδιώτες και επιχειρήσεις.
Σήμερα, ο λαός της Ιρλανδίας, ανάμεσα στις διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζει, παραμένει το οξύτατο πρόβλημα στέγασης. Πρόκειται για ζήτημα που όσο περνούν τα χρόνια γίνεται ολοένα και πιο έντονο επηρεάζοντας την τύχη όχι μοναχικών ενηλίκων αλλά και οικογενειών με μικρά παιδιά.
5/20/24 – dtown St James Park @CityofSanJose @MattMahanSJ @SCCgov @omarpassons . What is the plan for D3 @omartorresd3 ? How much longer do we allow mentally ill/addicts to suffer openly w/ no realistic interventions near scale needed? Housing First isn't cutting it. pic.twitter.com/5hFXgJnULI
— Tell the Truth (@StoptheHypocri2) May 20, 2024
Είναι δε χαρακτηριστικό πως σε αυτές τις εκλογές, διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ιρλανδία πρόσφεραν, για πρώτη φορά, στους αστέγους τη δυνατότητα δήλωσης διεύθυνσης ώστε να μην χάσουν το δικαίωμα να ψηφίσουν στις επικείμενες ευρωεκλογές…
Το μήνυμα σε αυτές τις κάλπες που θα στηθούν στην Ιρλανδία λοιπόν θα αφορά, συνεπώς, και το ζήτημα της στέγης που (αντικειμενικά…) δεν αναμένεται να λυθεί ούτε καν ως το τέλος της δεκαετίας παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις των (δεξιών, αριστερών ή κεντρώων) κομμάτων εξουσίας και του προηγούμενου πρωθυπουργού Λίο Βαράντκαρ.
Στην απογραφή πληθυσμού της Ιρλανδίας το 2016, οι χιλιάδες άστεγοι στη χώρα είχαν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Το 58,2% ήταν άνδρες και το 41,8% οικογένειες.
- Η μέση ηλικία ενός αστέγου στην Ιρλανδία ήταν τα 30,5 χρόνια.
- Το 64,66% των μοναχικών αστέγων ήταν ηλικίας μεταξύ 20 και 59 ετών.
- Στο Δουβλίνο ζούσε το 2016 το 72,5% των αστέγων εκ των οποίων το 55,9% άνδρες. Στη Νοτιοδυτική Ιρλανδία είχε καταγραφεί τότε ο μεγαλύτερος αριθμός αστέγων.
Μερικά χρόνια μετά (Ιανουάριος 2024) η κυβερνητική έκθεση για τους αστέγους που ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2023 κατέγραψε επισήμως ως άστεγους 13.318 ανθρώπους (αύξηση κατά 196 άτομα σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2023 και 15% αύξηση σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023).
Housing Fight Back Rally.
— Streetlink Homeless Support, Dublin-Ireland. (@StreetlinkBAC) May 14, 2024
Saturday 25th May, 2.30pm Custom House Quay.
When those who work in homeless services become homeless, you k ow the system is in complete failure. @DarraghOBrienTD @Fingalcoco @HomelessDublin pic.twitter.com/PqAGbiN1pU
Επιπλέον, καταγράφηκε πως ο αριθμός των άστεγων οικογενειών αυξήθηκε κατά 4,2% (84 άτομα) κατά την ίδια περίοδο.
Τα τελευταία στοιχεία του ιρλανδικού Υπουργείου Στέγασης αναφέρουν πως ανάμεσα στους χιλιάδες άστεγους υπήρχαν ως το Σεπτέμβριο του 2023 τουλάχιστον 3.904 παιδιά, αριθμός ρεκόρ εδώ και χρόνια.
There are currently 1,660 young people aged 18-24 in homelessness, residing in emergency homeless accommodation across Ireland.
— spunout.ie (@spunout) May 20, 2024
Alongside @FocusIreland, we’re calling for the urgent change required to end youth homelessness.https://t.co/Ks1VQV8v4F
Οι αόρατοι άστεγοι
Πριν λίγες μέρες η ιρλανδική εφημερίδα Irish Examiner επικαλούμενη στοιχεία της ιρλανδικής οργάνωσης «Simon Communities of Ireland and Northern Ireland» ανέφερε το αποτέλεσμα δημοσκόπησης που αποκάλυψε πως πάνω από 32.000 ιρλανδικά νοικοκυριά υπέφεραν ήταν στην πραγματικότητα δίχως δική τους στέγη μένοντας προσωρινά σε διάφορες κοινωνικές δομές, σε σπίτια συγγενών ή φίλων, φθηνά πανδοχεία ή και σε αυτοκίνητα ή τροχόσπιτα.
Από τα 32.000, τουλάχιστον τα 24.000 είναι στην Ιρλανδία και τα άλλα 8.500 στη Βόρεια Ιρλανδία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Από αυτούς το 80% απάντησε πως ήταν άστεγοι πάνω από έξι μήνες. Αυτοί δε συμπεριλαμβάνονται στον επίσημο αριθμό αστέγων γιατί δε φαίνεται να ζουν έξω στους δρόμους αλλά σε καναπέδες, τέντες, στο χώρο εργασίας, σε σταθμούς λεωφορείων ή καταλήψεις εγκαταλειμμένων κτιρίων.
Επιπλέον, η δημοσκόπηση αυτή βρήκε πως ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των «αόρατων» αστέγων ήταν ηλικίας 18 ως 34 ετών που διανυκτερεύουν στον καναπέ φίλων ή στα αυτοκίνητά τους.
Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα της μη προσιτής στέγασης στην Ιρλανδία παραμένει φλέγον και εντείνεται όσο περνά ο καιρός.
Ακριβώς λόγω της πίεσης του κοινωνικού αυτού προβλήματος, η ιρλανδική κυβέρνηση προσπάθησε να βάλει μπρος διάφορες πρωτοβουλίες και υπηρεσίες για να «απαλύνει» το πρόβλημα όπως το πρόγραμμα «Housing First» («Στέγαση για Όλους») που επιδιώκει την εξασφάλιση μόνιμης κατοικίας και την υποστήριξη κοινωνικών υπηρεσιών βοήθειας αστέγων, ειδικά των μακροχρόνια αστέγων.
Το σχέδιο «Στέγαση για Όλους» έχει υποτίθεται κρατικά κονδύλια ύψους 20 δισ.ευρώ και επιδιώκει να παραδοθούν 300.000 σπίτια μέχρι το 2030, ώστε να μειωθεί το φαινόμενο της έλλειψης στέγης. Επισήμως, πρόκειται για τη μεγαλύτερη αλλαγή στη στεγαστική πολιτική εδώ και δεκαετίες…
Τον Ιανουάριο 2024 ο τότε πρωθυπουργός Λ. Βαράντκαρ παραδέχθηκε πως λείπουν πάνω από 250.000 σπίτια και διαμερίσματα για κατοικίες.
Δεδομένου ότι η μέση τιμή ενός ακινήτου στην πρωτεύουσα Δουβλίνο πιάνει τα 430.000 ευρώ και ένα μέτριο ενοικιαζόμενο διαμέρισμα τουλάχιστον τα 1.500 ευρώ το μήνα, αντιλαμβάνεται κανείς πως το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί ούτε εύκολα, ούτε σύντομα.
Ιδιαίτερα, όταν σήμερα το Δουβλίνο, έχει γίνει η τρίτη πιο ακριβή ευρωπαϊκή πόλη μετά τη Γενεύη και το Λονδίνο, σε μία συγκυρία κατά την οποία η μάστιγα της (παν)ακριβής στέγης δεν περιορίζεται μόνον σε χώρες της Δυτικής ή Βόρειας Ευρώπης αλλά και στο μεσογειακό νότο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας…
Σε αυτό το πλαίσιο, στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες έχει πλέον αρχίσει συζήτηση για την πιθανή ανάγκη στην επόμενη σύνθεση της Κομισιόν να δημιουργηθεί και θέση για Επίτροπο Στέγης καθώς δεν μειώνεται αλλά αυξάνει η αδυναμία εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών να ανταπεξέλθουν στην χιονοστιβάδα της ακρίβειας που πλήττει την απόκτηση ή ενοικίαση κατοικίας υπό τη δυσαρμονία και τις αναταραχές που προκαλούν πολιτικές όπως η λεγόμενη «Golden Visa» και οι πλατφόρμες τύπου AirBnB και Booking.com.
Το ζήτημα ωστόσο παραμένει σύνθετο καθώς οξύνεται παράλληλα από ισχυρά συμφέροντα κτηματομεσιτικών γραφείων που μέσα στις τελευταίες δεκαετίες έβαλαν στο χέρι «φιλέτα» με χαμηλό αντίτιμο τα οποία στη συνέχεια μοσχοπούλησαν, της πλατφόρμας Airbnb που στερεί σε σημαντικό βαθμό διαθέσιμα διαμερίσματα για μακροχρόνια μίσθωση. Το δικό τους ρόλο παίζουν βεβαίως και οι (σχετικά) χαμηλοί μισθοί στην Ιρλανδία που σε συνδυασμό με την ακρίβεια στην αγορά ακινήτων δεν εξασφαλίζουν μόνιμη στέγη σε σημαντικό μέρος εργαζομένων.
Άλλες παράμετροι που οξύνουν την έλλειψη στέγης σε τμήματα του ιρλανδικού λαού αφορούν κοινωνικά προβλήματα που επαναλαμβάνουν τον φαύλο κύκλο αστέγων όπως είναι τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, χρήσης τοξικών εθιστικών ουσιών, κ.α.
Το πρόβλημα φουντώνει και από τις ροές παράτυπων μεταναστών και προσφύγων που διοχετεύονται στην Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες πιο πλούσιες χώρες της Ευρώπης από τα διεθνή κυκλώματα διακίνησης ανθρώπων.
Η προτεραιοποίηση της προσφοράς διαμονής των αιτούντων ασύλου σε κοινωνικές δομές γίνεται βούτυρο στο ψωμί ακροδεξιών ή εθνικιστικών οργανώσεων στην Ιρλανδία που κατηγορούν τις αρχές πως φροντίζουν περισσότερο για τους παράτυπους μετανάστες παρά για τους πάνω από 14.000 Ιρλανδούς πολίτες που είναι δίχως στέγη.
🚨🚨 BREAKING 🚨🚨
— TheLiberal.ie (@TheLiberal_ie) May 17, 2024
Further shocking scenes from Coole, Co Westmeath, where 18 trucks are ferrying beautiful brand new modular homes into the tiny Irish village for hundreds of migrants from all over the world to be given for free 😳🤯
Ireland has 14,000 homeless Irish people… pic.twitter.com/G8jBUJ4TBZ
Αντιλαμβάνεται κανείς πως όσο περνά ο καιρός το ζήτημα των αστέγων μετατρέπεται, από κοινωνική και πολιτική άποψη, σε βραδυφλεγή εκρηκτικό μηχανισμό που δεν ξέρει κανείς πότε και πώς θα «σκάσει»….
Σε κάθε περίπτωση, στις 7 Ιουνίου, οι άστεγοι της Ιρλανδίας μπορούν να προσπεράσουν τον σκόπελο της έλλειψης στέγης και να συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές, και μέσω της λύσης που προσφέρουν ιρλανδικές ΜΚΟ όπως η οργάνωση «Focus Ireland» που δίνουν στους αστέγους τη δυνατότητα να δηλώσουν μία διεύθυνση «κατοικίας» ώστε να μπορέσουν να ψηφίσουν, και να ενισχύσουν υποψήφιους που θεωρούν πως μπορούν να αναλάβουν δράσεις προς την κατεύθυνση επίλυσης του βασικού προβλήματος των αστέγων.
Η αναζήτηση συλλογικών λύσεων και θαρραλέων κοινωνικών πολιτικών για ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα όπως είναι η απόκτηση στέγης φαντάζει μονόδρομος για την επίλυση αυτού του τόσο σημαντικού πολιτικού και κοινωνικού ζητήματος όχι μόνον στην Ιρλανδία αλλά και σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα με ανάλογα προβλήματα…
