Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία πριν από έξι χρόνια, το Ιράν επιτάχυνε τις πυρηνικές του δραστηριότητες, αυξάνοντας το απόθεμά του σε εμπλουτισμένο ουράνιο 60% πάνω από 14 φορές μέσα σε τρία χρόνια.

Το 2015, υπεγράφη συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ – ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Γερμανία (5+1) – για τη ρύθμιση και την εποπτεία των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Τεχεράνης.

Η πυρηνική συμφωνία, γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), επιτρέπει στην Τεχεράνη να συνεχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο έως 3,67% και να κατέχει όχι περισσότερα από 300 κιλά ουρανίου.

Η συμφωνία επιτρέπει στο Ιράν να πωλεί το πλεονάζον ουράνιο. Προηγουμένως, το Ιράν εμπλούτιζε ουράνιο μέχρι 20% καθαρότητας.

Στις 8 Μαΐου 2018, υπό τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, η Ουάσινγκτον αποσύρθηκε από τη συμφωνία και επέβαλε εκ νέου κυρώσεις στο Ιράν. Ένα χρόνο αργότερα, το Ιράν άρχισε να αναστέλλει ορισμένες δεσμεύσεις λόγω της έλλειψης αντίδρασης κατά των κυρώσεων από άλλα μέρη.

Το Ιράν αναστέλλει όλες τις δεσμεύσεις μετά τη δολοφονία του Σολεϊμανί

Το Ιράν ανακοίνωσε στις 5 Ιανουαρίου 2020, ως πρώτο βήμα μετά τη δολοφονία του στρατηγού Κασσέμ Σολεϊμανί κατά την περίοδο Τραμπ, ότι ανέστειλε όλες τις δεσμεύσεις του στο πλαίσιο της πυρηνικής συμφωνίας.

Στη συνέχεια, το Ιράν κλιμάκωσε σταδιακά τις πυρηνικές του δραστηριότητες. Μετά τη δολοφονία του πυρηνικού φυσικού Mohsen Fakhrizadeh, το κοινοβούλιο του Ιράν ψήφισε νόμο τον Νοέμβριο του 2020 για την επιτάχυνση των πυρηνικών δραστηριοτήτων.

Παρά τις προηγούμενες κυβερνητικές αντιρρήσεις, ο εγκεκριμένος νόμος στο κοινοβούλιο έδωσε εντολή στον Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας του Ιράν να αρχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε ποσοστό τουλάχιστον 20% και να αυξήσει τα αποθέματα χαμηλά εμπλουτισμένου ουρανίου.

Εγκαταστάθηκαν νέες φυγόκεντρες για ταχύτερο εμπλουτισμό ουρανίου

Ο ταχύτερος εμπλουτισμός ουρανίου επιτεύχθηκε με τις φυγόκεντρες IR-2, IR-4 και IR-6, οι οποίες αντικατέστησαν τις φυγόκεντρες IR-1 που επιτρέπονται βάσει της πυρηνικής συμφωνίας.

Στις 5 Ιανουαρίου 2021, βάσει του εν λόγω νόμου, ο Ιρανικός Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας ανακοίνωσε ότι το ουράνιο εμπλουτίστηκε σε καθαρότητα 20% στην πυρηνική εγκατάσταση στο Φόρντο, υπό την επίβλεψη των επιθεωρητών της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).

Το Ιράν ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2021 τον πρώτο εμπλουτισμό ουρανίου σε καθαρότητα 60%.

Τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου 60% του Ιράν αυξάνονται πάνω από 14 φορές σε τρία χρόνια

Ο εμπλουτισμός ουρανίου της Τεχεράνης σε καθαρότητα 20% και 60% θεωρείται σημαντικό βήμα, καθώς φέρνει το Ιράν πιο κοντά στην απόκτηση ουρανίου οπλικού βαθμού, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή πυρηνικών βομβών.

Στην έκθεσή της της 27ης Μαΐου, η ΙΑΕΑ ανέφερε ότι η Τεχεράνη συνέχισε να αυξάνει το απόθεμά της σε εμπλουτισμένο ουράνιο. Το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν έφθασε τα 6.201,3 κιλά στις 11 Μαΐου, σημειώνοντας αύξηση 675,8 κιλών σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση πριν από τρεις μήνες. Στην έκθεση σημειώνεται η συνεχιζόμενη παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου 60% από την Τεχεράνη, με το Ιράν να κατέχει πλέον 142 κιλά, μια αύξηση πάνω από 20 κιλά από την προηγούμενη έκθεση.

Η χρήση προηγμένων φυγοκεντρωτών από την Τεχεράνη οδήγησε σε αύξηση των αποθεμάτων ουρανίου υψηλής περιεκτικότητας σε εμπλουτισμένο ουράνιο έως 60%, φθάνοντας τα 142 κιλά, αναφέρεται.

Στην έκθεση που δημοσίευσε ο ΙΑΕΑ στις 7 Σεπτεμβρίου 2021, τα αποθέματα της Τεχεράνης σε ουράνιο εμπλουτισμένο έως 60% αυξήθηκαν πάνω από 50 φορές μέσα σε τρία χρόνια, από 2,4 χιλιόγραμμα στις 30 Αυγούστου έως τη σημερινή ποσότητα. Επιπλέον, το Ιράν αύξησε τα αποθέματά του σε ουράνιο εμπλουτισμένο στο 20% από 62,8 κιλά το 2021 σε 751 κιλά την ίδια περίοδο.

Τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου σχεδόν διπλασιάστηκαν

Τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν έφθασαν τα 6.201 κιλά, από 3.241 κιλά τον Σεπτέμβριο του 2021 και περίπου 5.500 κιλά το προηγούμενο τρίμηνο, γεγονός που υποδηλώνει αύξηση περίπου τριπλάσια σε διάστημα τριών ετών και 675,8 κιλά τους τελευταίους τρεις μήνες.

Σαράντα δύο κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60% θα μπορούσαν δυνητικά να παράγουν μία ατομική βόμβα εάν εμπλουτιστούν περαιτέρω σε καθαρότητα τουλάχιστον 90%, σύμφωνα με τον ΙΑΕΑ.

Το Ιράν βεβαιώνει μη στρατιωτική πρόθεση για το πυρηνικό πρόγραμμα

Η Τεχεράνη ισχυρίζεται ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου υψηλού επιπέδου γίνεται για μη στρατιωτικούς σκοπούς, ενώ ο ΔΟΑΕ αναφέρει ότι ο εμπλουτισμός σε καθαρότητα 60% είναι περιττός για μη στρατιωτική χρήση.

Ο επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν Μοχαμάντ Εσλάμι δήλωσε νωρίτερα ότι εμπλούτισαν ουράνιο σε υψηλά επίπεδα για να εξασφαλίσουν την άρση των κυρώσεων, τονίζοντας ότι το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας τους δεν έχει στρατιωτικό προσανατολισμό.

Η έκθεση αξιολόγησης πληροφοριών του Ιουλίου 2023 από το γραφείο της Εθνικής Διεύθυνσης Πληροφοριών των ΗΠΑ ανέφερε ότι παρά τις αυξημένες δραστηριότητες του Ιράν που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην παραγωγή πυρηνικών όπλων, δεν έχει ακόμη επιδιώξει την παραγωγή πυρηνικών όπλων.

Το Ιράν δηλώνει ότι θα αναπροσαρμόσει τις πυρηνικές δραστηριότητές του με τη συμφωνία, εάν οι ΗΠΑ επιστρέψουν στην πυρηνική συμφωνία και αρθούν οι σχετικές κυρώσεις.

Ο φετφάς του Χαμενεΐ και η ικανότητα του Ιράν για πυρηνική βόμβα

Μετά την επίθεση του Ισραήλ στο προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό την 1η Απριλίου, ορισμένοι πολιτικοί στη χώρα υποστήριξαν ότι η Τεχεράνη θα πρέπει να επανεξετάσει την πολιτική της για τα πυρηνικά όπλα.

Ο ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεί εξέδωσε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 φετφά που απαγορεύει την ανάπτυξη ή τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Μετά την επίθεση του Ισραήλ, ορισμένοι πολιτικοί στο Ιράν πρότειναν ότι ο φετφά του Χαμενεΐ θα μπορούσε να αλλάξει και ότι το Ιράν θα μπορούσε επίσης να παράγει πυρηνικά όπλα.

Αφού ο πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί επιβεβαίωσε τη στάση του Ιράν κατά των πυρηνικών όπλων στις 27 Απριλίου, ο Κεμάλ Χαράζι του Στρατηγικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων του Ιράν πρότεινε στις 13 Μαΐου ότι το Ιράν θα μπορούσε να επανεξετάσει την πυρηνική του στρατηγική εάν απειληθεί με πυρηνικά όπλα από το Ισραήλ.

Ο γενικός διευθυντής του ΙΑΕΑ Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι δήλωσε ότι η Τεχεράνη διαθέτει αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο για να κατασκευάσει “μερικές” πυρηνικές βόμβες, αν το επιλέξει.