Τη μετακύλιση ευθύνης πυροπροστασίας στους πολίτες καταγγέλλει ο Συνήγορος του Πολίτη, Ανδρέας Ποττάκης, σε επιστολή του, αναφορικά με την ΚΥΑ για τα ακαθάριστα οικόπεδα, αλλά και τα ανεπαρκή μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση, για την πρόληψη πυρκαγιών.
Στη σχετική επιστολή, ο Συνήγορος του Πολίτη εκφράζει ανησυχία για την ανισότητα στη μεταχείριση των ιδιωτικών και δημόσιων περιουσιών σε θέματα πυροπροστασίας, καταγγέλοντας το γεγονός ότι το κράτος, μέσω της ΚΥΑ, επικεντρώνεται κυρίως στην προστασία των ιδιωτικών περιουσιών, αντί για την προστασία της δημόσιας περιουσίας από τις πυρκαγιές.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, κατόπιν της μακροχρόνιας εμπειρίας του αναφορικά με την έρευνα υποθέσεων για τον καθαρισμό ιδιωτικών εκτάσεων και τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων πυροπροστασίας, έθεσε υπόψη των αρμόδιων υπουργείων, τις παρατηρήσεις του αναφορικά με τα ζητήματα που…
— Συνήγορος του Πολίτη (@Synigoros) June 3, 2024
Ο Συνήγορος επισημαίνει την ανεπάρκεια των μέτρων που θεσπίζονται για την αντιπυρική προστασία, καθώς και τις καθυστερήσεις στην υλοποίησή τους. Κρίνει ότι το κράτος μετακυλίει τις ευθύνες της προστασίας στους ιδιώτες, αντί να αναλαμβάνει επαρκείς δράσεις για την αποτελεσματική προστασία της περιουσίας και του περιβάλλοντος. Επίσης, επισημαίνει την πρόσφατη ΚΥΑ που θίγει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και επιβάλλει υπερβολικά οικονομικά και διοικητικά βάρη στους ιδιοκτήτες ακινήτων.
«Η επίμαχη ΚΥΑ θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας», τονίζει, καθώς τα έξοδα υλοποίησης των υποχρεωτικών μέτρων πυρασφάλειας είναι υπέρογκα και όσοι πολίτες δε δύνανται να τα καταβάλλουν, θα οδηγηθούν στην επιλογή της μεταβίβασης των ακινήτων τους ή θα βρεθούν υπόχρεοι καταβολής υψηλών διοικητικών προστίμων.
Αναλυτικά η επιστολή:
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Αξιότιμοι κύριοι Υφυπουργοί,
Αξιότιμε κύριε Γενικέ Γραμματέα,
Ο Συνήγορος του Πολίτη κατόπιν της μακροχρόνιας εμπειρίας του αναφορικά με την έρευνα υποθέσεων για τον καθαρισμό ιδιωτικών εκτάσεων και τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων πυροπροστασίας, θα ήθελε να θέσει υπόψη σας ορισμένες παρατηρήσεις αναφορικά με τα ζητήματα που τίθενται από την εφαρμογή της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/23.05.23.
Η ανωτέρω ΚΥΑ εστιάζει σε μέτρα πυροπροστασίας των ακινήτων, τα οποία αφορούν τόσο το κέλυφος, όσο και τον περιβάλλοντα χώρο, ενώ εφαρμόζονται επιπρόσθετα των πυροσβεστικών διατάξεων, εφόσον αυτά είναι επαχθέστερα.
Από το σύνολο των μέτρων που υποχρεούνται οι ιδιοκτήτες να υλοποιήσουν, ακόμα και αν με την εγκύκλιο 42966/1311/19.04.24 για φέτος τα μέτρα που υποχρεούνται αυτοί να λάβουν έχουν περιοριστεί, προκύπτει ένα υπέρμετρο οικονομικό κόστος, στις περισσότερες των περιπτώσεων πολλών χιλιάδων ευρώ (πχ. κατασκευή μάνδρας ύψους 1 μέτρου με άκαυστα υλικά, τοποθέτηση πυράντοχων εξωτερικών κουφωμάτων, τοποθέτηση μεταλλικής άκαυστης σίτας, αντικατάσταση υδροροών, πλήρωση διάκενων με άκαυστα υλικά ή ακόμα και αντικατάσταση στέγης, εγκατάσταση συστήματος καταιονισμού ύδατος κτλ).
Περαιτέρω, το πλήθος των πολιτών που θα αναγκαστούν να συμμορφωθούν με αυτά τα μέτρα είναι εξαιρετικά μεγάλο, γιατί η εν λόγω ΚΥΑ θεσπίζει οριζόντιες διατάξεις – με μόνη παράμετρο μερικής διαφοροποίησης των υποχρεωτικών εργασιών την κλίμακα επικινδυνότητας του ακινήτου – που αφορούν τόσο τα ακίνητα εντός, όσο και τα ακίνητα εκτός σχεδίου, τα ακίνητα μόνιμης ή εξοχικής κατοικίας, όπως και τα ακίνητα οποιασδήποτε χρονολογίας κατασκευής, όσα και αυτά που πρόκειται να ανεγερθούν. Πρέπει να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη ΚΥΑ προκύπτει ότι εστιάζει στην προστασία των ιδιωτικών περιουσιών, παρά στην προστασία της δημόσιας περιουσίας από την πυρκαγιά.
Επισημαίνεται ότι το κράτος μέχρι σήμερα επιτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς να έχει προηγηθεί συγκεκριμένος χωροταξικός σχεδιασμός, χωρίς να έχει επιλύσει τα ζητήματα των κοινόχρηστων οδών σε συνάρτηση με την οικοδομησιμότητα των γηπέδων κλπ., ενώ, έχει κρίνει ως ανεκτά και τα μορφώματα οικισμών εντός δασών και δασικών εκτάσεων, με τις αντίστοιχες διατάξεις για τις οικιστικές πυκνώσεις. Πολλώ δε μάλλον παραμένουν ακίνητα εντός δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων τα οποία, εάν και έχουν κριθεί ως τελεσιδίκως αυθαίρετα, δεν κατεδαφίζονται.
Επίσης, η διαδικασία ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών της χώρας καθυστερεί, καθώς οι αρμόδιες επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων καλούνται να διαχειριστούν πλήθος αντιρρήσεων των πολιτών. Επιπλέον, συχνά σημειώνονται καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων αντιπυρικής προστασίας εντός δασών και δασικών εκτάσεων.
Η διοίκηση και οι σχετικοί φορείς είναι υπεύθυνοι για τη λήψη μέτρων κατά των πυρκαγιών με τις ενδεδειγμένες προληπτικές ενέργειες (διάνοιξη αντιπυρικών οδών, υπογειοποίηση καλωδίων ηλεκτρισμού, καθαρισμό εκτάσεων παρακείμενων στο οδικό δίκτυο κτλ), όπως επίσης και για την πυρόσβεση. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το κράτος δεν είναι συνταγματικά αποδεκτό (άρθρα 24 και 17 του Συντάγματος) να μετακυλύει, σε μεγάλο βαθμό, τις ευθύνες της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος από τις πυρκαγιές στους ιδιώτες, με υπέρμετρα, μάλιστα, επαχθείς οικονομικά όρους για αυτούς.
Εκτός των ανωτέρω, η επίμαχη ΚΥΑ θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας (άρθρο 17), καθώς, όπως προαναφέρθηκε, τα έξοδα υλοποίησης των υποχρεωτικών μέτρων πυρασφάλειας είναι υπέρογκα και όσοι πολίτες δε δύνανται να τα καταβάλλουν θα κατευθυνθούν αναγκαστικά προς την επιλογή μεταβίβασης των ακινήτων τους ή θα βρεθούν υπόχρεοι καταβολής υψηλών διοικητικών προστίμων, που καμία αντιστοιχία δεν έχουν με τα πρόστιμα που προβλέπονται στις υφιστάμενες πυροσβεστικές διατάξεις.
Παράλληλα, θα προκύψει και το ζήτημα της δυσχέρειας ασφάλισης της περιουσίας κατά της πυρκαγιάς, γιατί εκτιμάται ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα απαιτήσουν την τήρηση των συγκεκριμένων μέτρων πριν προβούν στη σύναψη σύμβασης, ενώ τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που βρίσκονται σήμερα εν ισχύ, είναι πολύ πιθανό, να τροποποιηθούν με επαχθέστερα ασφάλιστρα για όσους πολίτες δεν έχουν προβεί στις προβλεπόμενες εργασίες.
Οι πυροσβεστικές διατάξεις περί καθαρισμού εκτάσεων που ίσχυαν και ισχύουν μέχρι σήμερα κατά την άποψη της Αρχής, είναι επαρκείς, πλήρως λειτουργικές και εφαρμόσιμες από όλους τους πολίτες.
Συγκεκριμένα η τελευταία πυροσβεστική διάταξη 20/2024 προβλέπει τα ακόλουθα: α) Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα, β) Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά, γ) Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου, δ) Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους, ε) Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.
Τα πρόστιμα καθορίζονταν ως εξής: α. πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ, β. δαπάνη του αυτεπάγγελτου καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών. Ο Δήμος σε περίπτωση μη συμμόρφωσης αναλαμβάνει τον αυτεπάγγελτο καθαρισμό των εκτάσεων εάν ο ιδιοκτήτης αμελεί να το πράξει. Η συγκεκριμένη πυροσβεστική διάταξη αφορά τόσο τα εντός ορίων οικισμού, όσο και τα εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, ως και εκτάσεις χωρίς κτίσμα στα 100 μέτρα από τα όρια των οικισμών.
Συμπερασματικά, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι τα μέτρα, τα οποία ήδη ισχύουν με τις πυροσβεστικές διατάξεις, είναι πλήρη και επαρκή τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος όσο και των ακινήτων.
Εντούτοις, τα περιστατικά παράλειψης καθαρισμού των εκτάσεων θα έπρεπε, πιθανά, να αντιμετωπιστούν με υψηλότερα πρόστιμα, προκειμένου οι πολίτες να προβαίνουν αμελητί στις απαιτούμενες ενέργειες. Επίσης, είναι απαραίτητη η οργάνωση, στελέχωση και υποστήριξη των αρμοδίων υπηρεσιών των Δήμων ώστε να πραγματοποιούνται περισσότεροι έλεγχοι σε τακτική βάση. Τέλος, προς τη σωστή κατεύθυνση είναι η δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος παρακολούθησης των ελέγχων και της πορείας του καθαρισμού των γηπέδων από την κεντρική διοίκηση.
Κατόπιν των ανωτέρω, η εφαρμογή της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/23.05.23, θα οδηγήσει σε υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών και σε κάθε περίπτωση, τα υφιστάμενα ακίνητα, θα πρέπει να εξαιρεθούν από την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων.
Με την πεποίθηση ότι οι ανωτέρω απόψεις και προτάσεις θα βρουν πρόσφορο έδαφος και θα τύχουν της αναγκαίας εκτίμησης, παραμένουμε στη διάθεσή σας για παροχή περαιτέρω διευκρινίσεων.
Με τιμή
Ανδρέας Ποττάκης Συνήγορος του Πολίτη
ΠΟΜΙΔΑ: Θα επιβληθούν άδικα πρόστιμα
Από μεριάς του, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), Στράτος Παραδιάς, επισημαίνει τη σοβαρή πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε δασικές περιοχές, λόγω των υπερβολικά αυστηρών υποχρεώσεων πυροπροστασίας.
Μιλώντας στην ΕΡΤ την Δευτέρα το πρωί, ο κ. Παραδιάς επισήμανε τον κίνδυνο για άδικα πρόστιμα που θα επιβληθούν σε όσους δεν καταφέρουν να δηλώσουν έως τις 30 Ιουνίου ότι έχουν καθαρίσει τα οικόπεδά τους, λόγω της αδυναμίας τους να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις, επισημαίνοντας ότι πολλοί θα πρέπει να γκρεμίσουν και να ξαναχτίσουν από την αρχή τα ακίνητά τους, λόγω του υψηλού κόστους και των πολλών προϋποθέσεων που επιβάλλονται.
«Εάν αυτή η δήλωση δεν γίνει, αν αυτή η δήλωση είναι ανακριβής, υπάρχουν συνέπειες και συνέπειες μπορεί να υπάρξουν και στην περίπτωση αυτή που αναφέρθηκε ήδη, ότι δηλαδή κάποιος καθάρισε το οικόπεδο του και έβρεξε και ξαναβγήκαν και άλλα χορτάρια ή κάποιοι γείτονες, μη έχοντας πού να αποθέσουν τα δικά τους, κομμένα και, τα ξερά τα αποθέσουν στο δικό σου οικόπεδο, οπότε εκεί υπάρχει ο κίνδυνος να επιβληθούν άδικα πρόστιμα σε βάρος των πολιτών».
«Είναι τόσες οι προϋποθέσεις που επιβάλλονται, Είναι αδύνατον να γίνουν, να υλοποιηθούν. Το κόστος είναι τεράστιο», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Επιπρόσθετα, όπως τόνισε, στο θέμα αυτό επενέβη και ο Συνήγορος του Πολίτη κάνοντας λόγο για διατάξεις που άπτονται της ίδιας της προσβολής του δικαιώματος της ιδιοκτησίας που την προστατεύει το Σύνταγμα.
«Η αντικατάσταση των στεγών, η αντικατάσταση των κουφωμάτων, τα πυρίμαχα υλικά γύρω γύρω, οι μάντρες δύο μέτρα ύψους από άκαμπτα υλικά που σημαίνει μπετόν έχουν τεράστιο κόστος αδειοδότησης. Είναι έξω από τη δυνατότητα των πολιτών να συμμορφωθούν πλήρως», είπε ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ.
Ωστόσο, όπως ανέφερε, ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας «δεν θέλουμε να δούμε σε καμία περίπτωση την επιβολή προστίμων, ειδικά σε πολίτες οι οποίοι αδυνατούν να συμμορφωθούν προς τέτοιες υποχρεώσεις», μιλώντας ειδικά για τους ιδιοκτήτες σπιτιών σε δασικές εκτάσεις και σε όλους όσοι μένουν μακριά από τα περιουσιακά τους στοιχεία και αδυνατούν να βρουν συνεργείο καθαρισμού.
«Άλλο το αστικό οικόπεδο, όπου εκεί μπορεί καθένας να μπει, να το καθαρίσει, να βρει ένα συνεργείο και το δηλώνει. Και είναι άλλο το θέμα των δασικών ακινήτων, όπου εκεί χρειάζεται να βρεις μηχανικούς, να κάνεις μελέτες, να καταθέσεις σε μια πλατφόρμα που δεν έχει ανοίξει ακόμη και στη συνέχεια να προβείς σε τεράστιες δαπάνες για να βάλεις πυρίμαχα υλικά στα σπίτια σου», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παραδιάς.
Παρατείνεται μέχρι τις 30/6 η προθεσμία δήλωσης στο μητρώο καθαρισμού οικοπέδων https://t.co/zOvmHQmnwa pic.twitter.com/1yf2taAPgS
— ΠΟΜΙΔΑ – Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (@pomidagr) May 28, 2024
