Υπάρχει περίπτωση φέτος να δούμε λιγότερους σερβιτόρους να πηγαινοφέρνουν παραγγελίες κολυμπώντας; Υπάρχει περίπτωση να απλώσουμε την πετσέτα μας κοντά στη θάλασσα χωρίς να δώσουμε μία περιουσία για ένα μπάνιο δύο ωρών;
Η απάντηση είναι ένα αισιόδοξο «μπορεί!». Και αυτό, γιατί φαίνεται πως πλέον κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει μετά τον περσινό ξεσηκωμό πλήθους πολιτών σε νησιά όπως η Ρόδος, η Πάρος, η Σύρος, η Νάξος ενάντια σε ισχυρά τοπικά, εγχώρια ή και ξένα επιχειρηματικά συμφέροντα που κατέλαβαν παράνομα ζηλευτές παραλίες απλώνοντας ομπρελοκαθίσματα και σχεδόν ολόκληρες κρεβατοκάμερες θαλάσσης με παραβάν.
Το κίνημα της «ομπρέλας» ή της «πετσέτας» όπως είχε ονομαστεί, τότε, μπορεί στην αρχή να προκάλεσε αρχικά εντύπωση, κατάπληξη ή και μία αίσθηση δονκιχωτισμού. Όμως, οι φωνές πολλαπλασιάστηκαν σε αρκετά μεγάλα νησιά. Κάποιοι συμπολίτες μας βγήκαν στις παραλίες με τις πετσέτες στην πλάτη και το πανό στο χέρι και διεκδίκησαν ξανά τον συνταγματικά κατοχυρωμένο δημόσιο χώρο.
Παρά τις αντιξοότητες ο αγώνας τους φάνηκε να τυγχάνει γενικής αποδοχής πράγμα που βοήθησε να ακουστούν τα δίκαια αιτήματά τους μέχρι τον κρατικό μηχανισμό, που είτε είχε πέσει σε λήθαργο για χρόνια, είτε είχε για τα καλά αγκιστρωθεί στις «δαγκάνες» μίας κακώς εννοούμενης «ανάπτυξης».
Έτσι, μέσα σε περίπου ένα χρόνο, άρχισαν να γίνονται τα πρώτα ενθαρρυντικά βήματα προς την ανάκτηση του δημόσιου χώρου σε παραλίες που είχαν καταληφθεί παράνομα και είχαν γίνει κραυγαλέες παρεμβάσεις ακόμη και σε χώρους Natura ή και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
Το θεσμικό πλαίσιο άλλαξε και αποκτήσαμε ένα μικρό εργαλείο στα κινητά μας που ίσως αποδειχθεί αποτελεσματικό: την εφαρμογή MyCoast που μας δίνει τη δυνατότητα να διαπιστώσουμε εάν υπάρχουν ενδεχόμενες παρανομίες σε μία οργανωμένη παραλία και να τις καταγγείλουμε (επώνυμα ή ανώνυμα) από το κινητό μας τηλέφωνο δίχως παραπάνω γραφειοκρατία.
Ένα από τα κινήματα πολιτών που ανέδειξε αυτά τα ζητήματα το καλοκαίρι του 2024 ήταν η ροδίτικη ΟΜΠΡΕΛΑ: Το Δίκτυο Πολιτών Για Την Προάσπιση Του Δημόσιου Χώρου.
Στις 14 Ιουνίου 2024, ένα χρόνο από την ίδρυση του δικτύου Ομπρέλα στη Ρόδο, μιλήσαμε με τον πολιτικό μηχανικό, Ιάκωβο Γρύλλη, που είναι από τα ιδρυτικά μέλη της ΟΜΠΡΕΛΑΣ.
Τα όσα ενδιαφέροντα μας είπε καταγράφονται στην ακόλουθη στιχομυθία.
Μικρές νίκες, αλλά ασύλληπτες δίχως αγώνες
Ένας χρόνος Ομπρέλα. Ποιο απολογισμό κάνετε;
Ένα χρόνο μετά κάνοντας απολογισμό της δράσης του, δε θα περίμενε κανείς να έχουν γίνει τόσα πολλά με τα θέματα ενδιαφέροντός μας. Η αλλαγή του νομικού πλαισίου για τις παραλίες ήταν αποτέλεσμα της πίεσης των κινημάτων πολιτών που εκδηλώθηκαν σε όλη τη χώρα, μεταξύ των οποίων και το δικό μας.
Ποια είναι τα θετικά σημεία της νέας νομοθεσίας;
Παρά το γεγονός πως εξακολουθούν να υπάρχουν σημεία που προβληματίζουν, υπήρξαν αλλαγές σε θετική κατεύθυνση, βέβαια θα πρέπει να δούμε και την εφαρμογή τους για να έχουμε ολοκληρωμένη άποψη. Το κυρίαρχο είναι πως έχει αποσαφηνιστεί καλύτερα η αρμοδιότητα του κάθε εμπλεκόμενου φορέα (πχ Κτηματική Υπηρεσία, Δήμοι) σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς και επίσης προβλέπεται χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αποφάσεων που αφορούν τις παραβάσεις, που και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Στην ουσία, στη Ρόδο, η παρέμβαση που έγινε από το μικτό κλιμάκιο στην παραλία της Αγίας Μαρίνας, με την απομάκρυνση των ομπρελοκαθισμάτων από την παραλία και τη θάλασσα, αλλά και οι περιπτώσεις στην Αγία Αγάθη στο Χαράκι και στον Μικρό Γυαλό στον Άγιο Παύλο που έγιναν μέσα σε δύο μέρες, δεν θα γίνονταν εάν δεν είχε ψηφιστεί το νέο νομικό πλαίσιο. Δίχως αυτό δεν θα μπορούσε να υπάρξει αυτό το αποτέλεσμα!
Στο μεσοδιάστημα είχαμε και μία εφαρμογή για κινητά, το MyCoast
To MyCoast είναι μία εφαρμογή όπου ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να δει ποια είναι η παραχώρηση σύμφωνα με τη σύμβαση στην περιοχή και στην περίπτωση παρανομίας έχει δυνατότητα από το κινητό να κάνει καταγγελία. Είναι νωρίς ακόμη να έχουμε μία ολοκληρωμένη άποψη για τα αποτελέσματα, αλλά το σίγουρο είναι πως σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς, η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη!
Έχουν υπάρξει καταγγελίες πολιτών φέτος για κάποιες παραλίες όπου υπάρχουν παρανομίες και έχετε δει ενεργοποίηση κρατικού μηχανισμού;
Ναι, και για τις τρεις παραλίες της Αγίας Αγάθης, Αγίας Μαρίνας και Αγίου Παύλου υπήρχαν καταγγελίες στην εφαρμογή και σε αυτές, σε Αγάθη και Αγ.Παύλο το δίκτυο Ομπρέλα είχε κάνει έγγραφη καταγγελία από τον περασμένο Απρίλιο με στοιχεία που έδειχναν ότι δεν υπήρχε παραχώρηση μίσθωσης εκεί.
Σημαντική εξέλιξη αυτή!
Σίγουρα!
Υπάρχουν όμως και προβλήματα που συνεχίζονται. Δεν λύνονται όλα σε λίγους μήνες;
Υπάρχουν προβλήματα σαφώς με παραλίες όπου υπάρχει προκλητική παραβατικότητα. Ακόμη και σε παραλία της πόλης της Ρόδου.
Εννοείται την Έλλη, κοντά στο καζίνο. Σωστά;
Σωστά. Εκεί κοντά έχει κατασκευαστεί μία ξύλινη πλατφόρμα περίπου 250 τ.μ. πάνω στην άμμο, που λειτουργεί ως beach bar και είναι εξ’ ολοκλήρου παράνομη.
Ηθική ικανοποίηση μετά τα πρώτα αποτελέσματα
Πώς ανταποκρίνονται τα μέλη του Δικτύου σε αυτές τις νίκες; Αφού δίχως τον αγώνα τους στη Ρόδο, στην Πάρο, στη Νάξο και άλλα νησιά, είναι σίγουρο πως δεν θα είχαμε αυτές τις εξελίξεις.
Σε ό,τι αφορά την περσινή χρονιά, σε ορισμένα μέλη του δικτύου, υπήρχε ένας σκεπτικισμός δεδομένου ότι παρά την έντονη δράση και τις παρεμβάσεις που κάναμε, υπήρχε μεν συμμόρφωση σε σχέση με τις αποστάσεις των ομπρελοκαθισμάτων από τη θάλασσα αλλά κάποια μεγάλη αλλαγή δεν υπήρχε. Αντίθετα φέτος, σε δύο μέρες αποκαταστάθηκε στη Ρόδο η τάξη σε τρεις εμβληματικές παραλίες με κραυγαλέα παρανομία. Αυτό προφανώς αποτελεί μία μεγάλη ηθική ικανοποίηση. Όχι μόνον σε μας που συμμετέχουμε στο Δίκτυο αλλά και σε όλους τους πολίτες που παρακολουθούν τις εξελίξεις …
Ας πούμε σήμερα, 14 Ιουνίου, στην παραλία στην Αγ. Αγάθη στο Χαράκι υπάρχει μία κινητοποίηση για τον καθαρισμό της παραλίας από τοπικό σύλλογο.
Πολύ σωστά! Θεωρούμε θετική μία τέτοια δράση και το γεγονός πως οι τοπικές κοινωνίες αντιλαμβάνονται την αξία των παραλιών τους και του δημόσιου χώρου στην περιοχή τους και παίρνουν πρωτοβουλίες για τον καθαρισμό τους. Υπάρχει μία προσπάθεια απαξίωσης και συκοφάντησης της νέας κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στις παραλίες αυτές, μέσω διαφόρων δημοσιευμάτων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μιλούν για εγκατάλειψη, σκουπίδια κτλ. Η προσπάθεια αυτή εκπορεύεται κυρίως από άτομα που σχετίζονται με οικονομικά συμφέροντα που εκμεταλλευόντουσαν παράνομα τις παραλίες αυτές.
Προσπάθησαν δηλαδή να βγουν και από πάνω οι παρανομούντες!
Ναι, όντως! Επομένως η δράση αυτή καθαρισμού της ακτής είναι πολύ σημαντική και εμείς ως Ομπρέλα έχουμε προτείνει και παροτρύνει τα μέλη μας να συμμετάσχουν σε αυτή και άλλες ανάλογες προσπάθειες.
Αν μέσα στο επόμενο δίμηνο που θα κορυφωθεί το κύμα τουρισμού στη Ρόδο υπάρχουν κάποιες κραυγαλέες παρανομίες που συνεχίζονται, υπάρχει περίπτωση να επαναλάβετε κάποιες κινητοποιήσεις ανάλογες με εκείνες του περασμένου καλοκαιριού;
Οι κινήσεις μας προσαρμόζονται ανάλογα με τις εξελίξεις. Προς το παρόν δεν έχουμε τέτοιο προγραμματισμό. Όμως αυτό μπορεί να αλλάξει καθώς εξαρτάται ανάλογα με το εάν θα υπάρχουν αποτελέσματα περιορισμού των παρανομιών.
Έχασαν τις χήνες με τα χρυσά αυγά…
Τα επιχειρηματικά συμφέροντα που ήταν πίσω από τις καταλήψεις δημόσιου χώρου. Έχασαν τη χήνα με τα χρυσά αυγά…
Προφανώς και στις δύο περιπτώσεις ….
Έστω δύο! Πιστεύετε πως θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια; Τι βλέπετε πως θα γίνει;
Εάν πάρουμε υπόψη ότι δύο παραλίες, της Αγίας Αγάθης και Αγίου Παύλου α) είχαν παράνομα καταλάβει το χώρο και δεν πλήρωναν μισθώματα και β) ήταν παραλίες υψηλής επισκεψιμότητας, αντιλαμβάνεται κανείς πως είναι προφανής η ενόχληση που έχουν! Σε πρώτη φάση, αυτό που έχει γίνει, είναι τα δημοσιεύματα που σκοπίμως διακινούν περί ακαταστασίας και σκουπιδιών σε παραλίες και περί «τοπικής» ανεργίας σε ροδίτικα ΜΜΕ. Εκεί, αναπτύσσουν μία απίστευτη επιχειρηματολογία ότι δηλαδή διώχνουμε τους τουρίστες, αυξάνουμε την ανεργία, ότι ο κόσμος δεν έχει που να πάει και μένει στα ξενοδοχεία all inclusive. Πρόκειται για επιχειρηματολογία έωλη, πέρα για πέρα…
Με την ενεργοποίηση του δικού σας δικτύου και τις αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, πιστεύετε ότι μπορεί να αποτραπεί το ενδεχόμενο να γίνει η Ρόδος «Νέα Μύκονος» με πανάκριβες παραλίες;
Η μάχη που δίνουμε είναι πάρα πολύ δύσκολη γιατί θίγει ισχυρά και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Και προφανώς όταν βλέπουν πως χάνουν παραλίες δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια! Όμως εμείς έχουμε στο πλευρό μας τους ενεργούς πολίτες, που στην πλειοψηφία στηρίζουν τον αγώνα μας, το νέο θεσμικό πλαίσιο και η πίστη πως η προσπάθεια αυτή γίνεται για μας, για τα παιδιά μας, τις επόμενες γενιές, για την αειφόρο ανάπτυξη του νησιού. Αυτός ο αγώνας δεν αφορά μόνον το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των πολιτών για χρήση των παραλιών, αλλά και τη στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας.
Έχετε αναπτύξει νέες επαφές, ένα χρόνο μετά, με ανάλογες κινήσεις πολιτών σε άλλα νησιά όπως της Πάρου, της Νάξου;
Υπάρχει ένα άτυπο δίκτυο μεταξύ ομάδων πολιτών που ασχολούνται με αυτά τα θέματα όπως η Σύρος, η Πάρος, η Νάξος, η Ρόδος, που είναι από τις πιο δραστήριες. Αυτός είναι ο βασικός πυρήνας και υπάρχουν και κάποιες άλλες ομάδες σε Χαλκιδική και Κρήτη.
Και το ηθικό είναι ακμαίο;
Ναι, ειδικά μετά τις τελευταίες επιτυχίες, σίγουρα!
Όχι μόνο στη Ρόδο και στα άλλα νησιά;
Ναι!
Ένα μήνυμα για τα πρώτα γενέθλια της Ομπρέλας;
Το μήνυμά μας είναι ότι η στήριξη των πολιτών στις προσπάθειες που κάνουμε είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία των αγώνων μας και των στόχων μας. Η στήριξη μπορεί να είναι πολυδιάστατη, με την παρουσία των πολιτών σε δράσεις και κινητοποιήσεις αλλά και μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και γενικότερα σε κάθε τι που διαμορφώνει την κοινή γνώμη.
Οι αγώνες δεν είναι μάταιοι, τελικά;
Η προσπάθεια που κάνουμε νομίζω πως περνά και άλλο ένα μήνυμα: «‘Οταν οι πολίτες συντονίσουν τη δράση τους και έχουν δίκαια αιτήματα, τα κυνηγούν με σοβαρότητα, μεθοδικότητα και τεκμηρίωση, τα αποτελέσματα έρχονται! Τίποτε δεν πάει χαμένο!»
