Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήδη δρομολογεί εξελίξεις τουλάχιστον στον καθεστωτικό πολιτικό χώρο. Είναι δεδομένο ότι η ΝΔ έχει τη δεδηλωμένη στη Βουλή και κυβερνά, οπότε οι εκεί διεργασίες είναι πιο βαθιές και οπωσδήποτε όχι δημόσιες. Αυτή την περίοδο μοιραία οι σχετικές ειδήσεις προέρχονται από τον χώρο της αντιπολίτευσης. Βλέπουμε να εκτυλίσσεται ένα σενάριο «ενότητας» ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ εναντίον του Κυριάκου Μητσοτάκη και της ΝΔ, που καταφανώς θεωρεί ως εμπόδια που πρέπει να παραμεριστούν τους προέδρους των δύο αντίστοιχων κομμάτων.
Σύμφωνα με την κριτική που ασκείται, ο μεν κ. Κασσελάκης πρέπει να παραιτηθεί από την ηγεσία της συμμαχίας, ενότητας ή ό,τι ήθελε προκύψει, υπέρ του κ. Τσίπρα, διότι μετατρέπει το κόμμα του σε προσωπικό μηχανισμό και το μεταλλάσσει, ενώ ο κ. Ανδρουλάκης πρέπει να παραιτηθεί λόγω «ήττας» που συνίσταται στην μη επίτευξη του στόχου για δεύτερη θέση, υπέρ ενός υποψηφίου που θα ενώσει το ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ και θα φέρει τη νίκη (πλειοψηφία ή τουλάχιστον πρωτιά) στις επόμενες βουλευτικές εκλογές.
Το σενάριο αυτό λέγεται ότι στηρίζεται από ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και πρεσβείες, προκειμένου να υπάρξει σύντομα αντίπαλο δέος ή έστω, εναλλακτική λύση έναντι της σημερινής κυβέρνησης. Λογική σκέψη: η τεράστια αποχή μπορεί να εγκυμονεί απρόβλεπτη αλλαγή των συσχετισμών, πιθανώς ανεπιθύμητη .
Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά
Όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ του κ. Κασσελάκη, το αποτέλεσμα ακύρωσε την αξίωση ηγεμονίας του στην κοινωνία και την δημιουργία εφαλτηρίου για διεκδίκηση ηγεμονίας, άρα και την προοπτική κυβέρνησης. Αλλά κατέστησε τον πρόεδρό του εσωκομματικά απόλυτο κυρίαρχο, δίνοντας του μεσοπρόθεσμα την ευχέρεια να κατευθύνει την πολιτική του κόμματος χωρίς να υπάρχει δυνατότητα εσωκομματικών αντίβαρων.
Στο ΠΑΣΟΚ τα πράγματα εμφανίζονται διαφορετικά, αλλά δεν είναι τόσο αυτονόητα όσο παρουσιάζονται από το μπαράζ των μέσων που περίπου εμφανίζουν ως λύση τον κ. Δούκα.
Στην πραγματικότητα, η κριτική που δέχεται ο κ. Ανδρουλάκης είναι τουλάχιστον υπερβολική. Η διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ μειώθηκε στις 85 χιλιάδες ψήφους από 310 χιλιάδες έναν χρόνο πριν. Με δεδομένο ότι στα κοινωνικο-οργανωτικά ερείσματα (παρουσία παρατάξεων σε κοινωνικούς χώρους, θέσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, δίκτυα κομματικών οργανώσεων) το ΠΑΣΟΚ υπερέχει καταφανώς του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ, είναι προφανές ότι αποτελεί θέμα χρόνου η επικράτησή του έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, που ως τώρα είναι αργή, αλλά θα πάρει την μορφή χιονοστιβάδας. Το ΠΑΣΟΚ του κ. Ανδρουλάκη έχει κάνει «πόλεμο θέσεων» με επιτυχία, όπως απέδειξαν οι οφειλόμενες σε αυτό επιτυχίες π.χ. στους Δήμους Αθηναίων και Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Θεσσαλίας, αλλά και η μετά από πολλά χρόνια εμφάνιση πράσινων νομών στον εκλογικό χάρτη. Ο «πόλεμος ελιγμών» του κ. Κασσελάκη και δεν επέτυχε την μεγάλη υπεροχή που επεδίωκε, και αποδυνάμωσε περισσότερο τα θεσμικά και οργανωτικά ερείσματά του. Μπορεί να μην φάνηκε, αλλά την επομένη των ευρωεκλογών, το ΠΑΣΟΚ είναι η κύρια δύναμη της καθεστωτικής αντιπολίτευσης. Η υστέρηση στο λεκανοπέδιο Αττικής και γενικότερα στα αστικά κέντρα δεν είναι τωρινό πρόβλημα, αλλά προϋποθέτει ειδική επεξεργασία και πολιτική που δεν εισηγείται στο ΠΑΣΟΚ κανείς, ως τώρα.
Το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται διόρθωση πορείας που δεν εγγυάται για την ώρα κανένας, ούτε βέβαια οι αμφισβητίες του κ. Ανδρουλάκη, που επικεντρώνουν αφενός στο πρόσωπό του (αν και αρκετοί ευνοήθηκαν από αυτόν) και αφετέρου σε μια λογική συγκόλλησης με τον ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που, όπως θα εκτεθεί παρακάτω, και αβέβαιο είναι και προβληματικό.
Η νίκη του κ. Δούκα στον Δήμο της Αθήνας είναι γνωστό ότι ήλθε κυρίως ως αποδοκιμασία του κ. Μπακογιάννη και όχι ως έγκριση θετικής ατζέντας. Η τώρα εκκολαπτόμενη συμμαχία δεν μπορεί να επαναλάβει το θαύμα. Υπενθυμίζεται ότι στον πρώτο γύρο ο κ. Δούκας είχε λάβει 14% (με κομματικό ποσοστό στο 8%) ενώ το 2019 ο κ. Γερουλάνος είχε λάβει 13 % (με κομματικό ποσοστό 5,19 %).
Πρώτον, επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ ελέγχεται από τη νέα ηγεσία του που θα αντισταθεί στην άνευ όρων παραίτησή της.
Δεύτερον, διότι το πιθανότερο είναι ότι θα προσελκύσει από τον ΣΥΡΙΖΑ (τωρινό και παλαιότερο) στελέχη που αποδοκίμασε ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζοντας αντ’ αυτών τον τωρινό του πρόεδρο, ο οποίος είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσει.
Τρίτον, για τον λόγο ότι πιθανή ηγεσία Τσίπρα στο κοινό εγχείρημα θα δημιουργήσει (με βεβαιότητα) σοβαρή διαρροή υποστηρικτών του ΠΑΣΟΚ , χωρίς να φέρει το σύνολο του ΣΥΡΙΖΑ.
Τέταρτον, γιατί η ως τώρα διαφαινόμενη στενή συνεργασία του κ. Δούκα με παράγοντες του ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως αν πάρει χαρακτηριστικά φιλικά προς την woke ατζέντα, όπως διαφαίνεται, όχι μόνο δεν θα προσελκύσει δυσαρέσκεια από την ΝΔ, αλλά θα προκαλέσει και αντισυσπείρωση σε αυτήν.
Πέμπτο, γιατί η μεταπήδηση από τον Δήμο στην ηγεσία του κόμματος σε ελάχιστους μήνες και χωρίς ένα εμβληματικό έργο-επιτυχία, εκθέτει τον κ. Δούκα σε κατηγορίες ηθικού χαρακτήρα (αριβισμός, αχαριστία κλπ.). Ακόμα και αν δεν διατυπωθούν, ο λαός αυτά τα διαισθάνεται.
Το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει συγκυριακά τουλάχιστον να αυτοακυρωθεί βάζοντας τώρα θέμα ηγεσίας, όσο και αν κάποιοι νομίζουν ότι έτσι θα βελτιώσουν την ατομική τους προοπτική.
Είναι βέβαιο ότι και αν ακόμα όλα γίνουν σύμφωνα με το σενάριο και παραμεριστούν τόσο ο κ. Ανδρουλάκης όσο και ο κ. Κασσελάκης, το σχήμα που θα δημιουργηθεί, εκτός απρόβλεπτων εξελίξεων, θα υπολείπεται του αθροίσματος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ των ευρωεκλογών.
Σημαίνει αυτό επικράτηση του κ. Ανδρουλάκη; Δεν είναι βέβαιο. Η εκλογή από μέλη και φίλους που διαφημίστηκε ως δημοκρατία, επιτρέπει στα μέσα ενημέρωσης (δηλαδή στους ιδιοκτήτες τους) να επηρεάζουν τα κόμματα με κινητοποίηση περαστικών ψηφοφόρων μιας χρήσης. Είναι εντυπωσιακό ότι το σύστημα αυτό, ενώ αντίκειται ευθέως στο πολίτευμα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας (ταιριάζει καταφανώς στις προεδρικές δημοκρατίες), δεν αμφισβητείται από τους κατά τα άλλα θεσμικούς παίκτες που μάλιστα καταγγέλλουν τον λαϊκισμό, ενώ υιοθετούν και επικροτούν την οργανωτική του μέθοδο!
Σε κάθε περίπτωση, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Αν επιβιώσει η ηγεσία Ανδρουλάκη, δεν μπορεί να συνεχίσει όπως πριν. Οφείλει να κινηθεί κοινωνικά, να συγκροτήσει άμεσα εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, να την επικοινωνήσει και προπάντων να δράσει, κινητοποιώντας όλα τα στελέχη της ιδίως στα αστικά κέντρα. Οπωσδήποτε θα πρέπει να υπάρξει και ένα σχέδιο διακυβέρνησης στην εξαιρετικά πιθανή περίπτωση της απώλειας αυτοδυναμίας της ΝΔ στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, αλλά είναι πολύ νωρίς για να σκιαγραφηθεί αυτό τώρα.
Η μαζική αποχή των ευρωεκλογών αποκάλυψε ένα τεράστιο πολιτικό κενό. Εν μέρει είναι κενό καθεστωτικής δυσαρέσκειας. Εν μέρει είναι απόρριψη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και του πολιτικού συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, λέγεται και ισχύει ότι «η φύση απεχθάνεται το κενό». Η πολιτική επίσης.
