Επιστήμονες από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, μαζί με Ρώσους και ξένους συναδέλφους τους, κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν την κρυσταλλική δομή ενός σπάνιου ορυκτού – του ουραμφίτη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε στο American Mineralogist.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, τα δεδομένα που προέκυψαν μπορούν να είναι χρήσιμα όχι μόνο για τους ορυκτολόγους, αλλά και για τους βιολόγους και τους χημικούς, καθώς τόσο οι ορυκτολογικές όσο και οι βιολογικές διεργασίες έπαιξαν προφανώς σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό του ουραμφίτη.
Ο ουραμφίτης ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1950 από τον σοβιετικό γεωλόγο Ζ. Νεκρασόφ, όμως το όνομα και η τοποθεσία του κοιτάσματος δεν αποκαλύφθηκαν λόγω της μυστικότητας των πληροφοριών που αφορούσαν την εξόρυξη ουρανίου στο έδαφος της ΕΣΣΔ. Μόνο τη δεκαετία του 1990 έγινε γνωστό ότι ο ουραμφίτης βρέθηκε στο κοίτασμα ουρανίου-άνθρακα Τουρά – Καβάκ στην Κιργιζία.
«Ο ουραμφίτης είναι ένα ορυκτό με χημικό τύπο (NH4) (UO2) (PO4)-3H2O. Η ιδιαιτερότητά του είναι μια μάλλον απλή αλλά σπάνια σύνθεση (το ορυκτό περιέχει αμμώνιο)», δήλωσε στο RIA Novosti ο Βλάντισλαβ Γκούρζιι, επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής του Τμήματος Κρυσταλλογραφίας στο SBSU.
Το δείγμα που βρέθηκε το 1950 εξετάστηκε με διάφορες μεθόδους, αλλά καμία από αυτές δεν έδωσε σαφή εικόνα της δομής του ορυκτού.
Όπως εξήγησε:
Σήμερα, ο προσδιορισμός της δομής αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της μελέτης νέων ορυκτών, υπήρχε κάποια αβεβαιότητα με τον ουραμφίτη, επειδή προηγουμένως δεν γνωρίζαμε τις λεπτομέρειες της δομής της ουσίας, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούσαμε να περιγράψουμε αξιόπιστα τους λόγους για την εκδήλωση των ιδιοτήτων του και μόνο τους υποθέταμε.
Το 2023, το ορυκτό αυτό ανακαλύφθηκε εκ νέου στο ανεπτυγμένο κοίτασμα Μπεστάου στο ομώνυμο βουνό στην περιοχή του Πιάτιγκορσκ (πόλη στον ρωσικό Βόρειο Καύκασο). Τα δείγματα αυτά παραδόθηκαν σε μια διεθνή ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Γκούρζυι για την αποκρυπτογράφηση της κρυσταλλικής δομής.
Στη φύση, οι κρύσταλλοι ουραμφίτη είναι αρκετά σπάνιοι. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι το ορυκτό αυτό μπορεί να διασπαστεί αρκετά γρήγορα λόγω των σημαντικών ετήσιων διακυμάνσεων της θερμοκρασίας και της υγρασίας. Ως εκ τούτου, ήμασταν διπλά τυχεροί: να ανακαλύψουμε αυτό το σπάνιο ορυκτό και να βρούμε, αν και μικρούς, αλλά ολόκληρους κρυστάλλους κατάλληλους για λεπτομερή μελέτη.
Οι επιστήμονες μπόρεσαν να λάβουν δεδομένα για την κρυσταλλική δομή από μια πλάκα διαστάσεων 40x10x5 μικρομέτρων. Τέτοιες πλάκες δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές με γυμνό μάτι. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τόσο μικροί κρύσταλλοι ήταν σχεδόν αδύνατο να μελετηθούν στο εργαστήριο.
Επιστήμονες από το Τμήμα Κρυσταλλογραφίας του Ινστιτούτου Γεωεπιστημών του Κρατικού Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, το Ορυκτολογικό Μουσείο A. E. Fersman της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, το Ομοσπονδιακό Ερευνητικό Κέντρο για Προβλήματα Χημικής Φυσικής και Ιατρικής Χημείας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και το Ινστιτούτο Φυσικής της Τσεχικής Ακαδημίας Επιστημών συμμετείχαν στην έρευνα που υποστηρίχθηκε με επιχορήγηση από το Ρωσικό Ίδρυμα Επιστημών.
