Το Καζακστάν άρχισε να ψηφίζει σε δημοψήφισμα την Κυριακή σχετικά με το αν θα κατασκευάσει τον πρώτο του πυρηνικό σταθμό, μια ιδέα που προωθείται από την κυβέρνηση του προέδρου Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, καθώς η χώρα της Κεντρικής Ασίας προσπαθεί να καταργήσει σταδιακά τα ρυπογόνα εργοστάσια άνθρακα, αναφέρει το Reuters.
Το σχέδιο έχει αντιμετωπίσει δημόσια κριτική λόγω της ανησυχίας για τυχόν σχετικούς κινδύνους, της κληρονομιάς των σοβιετικών πυρηνικών δοκιμών και των φόβων ότι η Ρωσία θα εμπλακεί στο έργο.
«Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η απόφαση για την κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου, και μάλιστα σε συνεργασία με τη (ρωσική κρατική πυρηνική εταιρεία) Rosatom, έχει ήδη ληφθεί στο (γραφείο του Τοκάγιεφ) και ο λαός του Καζακστάν καλείται στα εκλογικά κέντρα ως «συμβολαιογράφος» για να επικυρώσει αυτή την απόφαση με την ψήφο του», έγραψε ο δημοφιλής μπλόγκερ Βαντίμ Μπορέικο.
Στο χωριό Ulken στις όχθες της λίμνης Balkash, την οποία το υπουργικό συμβούλιο έχει ορίσει ως χώρο για την κατασκευή του εργοστασίου, ορισμένοι ντόπιοι ήλπιζαν ότι το έργο θα έφερνε θέσεις εργασίας, ενώ άλλοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις στην ποιότητα του νερού της λίμνης.
«Υποστηρίζω το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε η Νταμέτκεν Σουλγκέγιεβα, η οποία ζει στο χωριό των 1.200 κατοίκων για περισσότερα από 20 χρόνια. «Αυτό είναι το μέλλον μας».
Παρά τα σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου που διαθέτει, η χώρα των 20 εκατομμυρίων κατοίκων της Κεντρικής Ασίας βασίζεται κυρίως σε ανθρακικές μονάδες για την κάλυψη των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια, που συμπληρώνονται από ορισμένα υδροηλεκτρικά εργοστάσια και τον αναπτυσσόμενο τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το Καζακστάν εισάγει ήδη ηλεκτρική ενέργεια, κυρίως από τη Ρωσία, καθώς οι εγκαταστάσεις του, πολλές από τις οποίες είναι παλιές, δυσκολεύονται να καλύψουν την εγχώρια ζήτηση. Και ο άνθρακας θεωρείται γενικά ως η πιο ρυπογόνος πηγή ενέργειας.
ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Η κυβέρνηση λέει ότι απαιτείται ένας αξιόπιστος ενεργειακός εφοδιασμός για να συμπληρώσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, και, δεδομένου ότι το Καζακστάν είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ουρανίου στον κόσμο, η πυρηνική ενέργεια είναι μια λογική επιλογή.
«Για να μην παραμείνουμε στο περιθώριο της παγκόσμιας προόδου, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα», δήλωσε ο Τοκάγιεφ πριν από την ψηφοφορία.
Η πρώην σοβιετική δημοκρατία, ωστόσο, δεν εμπλουτίζει ουράνιο σε σημείο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. Το υπουργικό συμβούλιο εκτιμά ότι η κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού θα κόστιζε 10-12 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι επικριτές λένε ότι ο ίδιος στόχος θα μπορούσε να επιτευχθεί με εργοστάσια που λειτουργούν με φυσικό αέριο, τα οποία, αν και εξακολουθούν να χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, είναι πολύ λιγότερο ρυπογόνα από τα εργοστάσια άνθρακα και ενέχουν μικρότερο κίνδυνο.
Το Καζακστάν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης το 1986, όταν συνέβη η πυρηνική καταστροφή του Τσόρνομπιλ, και δεκάδες χιλιάδες πολίτες της χώρας συμμετείχαν στην επακόλουθη επιχείρηση καθαρισμού, η οποία άφησε σε πολλούς προβλήματα υγείας εφ’ όρου ζωής.
Η χώρα ήταν επίσης ο τόπος εκατοντάδων σοβιετικών δοκιμών πυρηνικών όπλων, οι οποίες κατέστησαν μη κατοικήσιμες εκτάσεις γης, οδήγησαν σε ασθένειες μεταξύ των ανθρώπων στις κοντινές περιοχές και έκαναν πολλούς ανθρώπους δύσπιστους απέναντι σε οτιδήποτε πυρηνικό.
Το δημοψήφισμα θα θεωρηθεί έγκυρο εάν ψηφίσει πάνω από το 50% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.
Ο Τοκάγιεφ, ο οποίος ψήφισε δημόσια στην πρωτεύουσα Αστάνα, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι δεν είχε στο μυαλό του καμία χώρα ή εταιρεία ως πιθανό ανάδοχο.
«Το προσωπικό μου όραμα για το θέμα αυτό είναι ότι μια διεθνής κοινοπραξία θα πρέπει να εργαστεί στο Καζακστάν αποτελούμενη από παγκόσμιες εταιρείες που διαθέτουν τις πιο προηγμένες τεχνολογίες», δήλωσε.
