Ενώ Νοτιοαφρικανοί νομικοί ερευνητές βρίσκονταν σε άγνωστη τοποθεσία την περασμένη εβδομάδα, σε αγώνα ενάντια στον χρόνο για να οριστικοποιήσουν εκατοντάδες σελίδες αποδεικτικών στοιχείων που αποδεικνύουν την πρόθεση του Ισραήλ να διαπράξει γενοκτονία στη Γάζα, στο Ισραήλ, ηγέτες που συγκεντρώνονταν κοντά στα σύνορα με τη Γάζα ζητούσαν να εκκενωθεί η πολιορκημένη και βομβαρδισμένη Λωρίδα από τους Παλαιστίνιους, μεταδίδει το Al Jazeera.
Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης με θέμα «προετοιμασία για την αποίκιση της Γάζας», που πραγματοποιήθηκε σε μια απαγορευμένη στρατιωτική ζώνη στο Be’eri την περασμένη Δευτέρα, ο Ισραηλινός υπουργός Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ καταγράφηκε να ζητά τη «μετανάστευση» των σημερινών κατοίκων της Γάζας και την πιθανότητα μελλοντικής επέκτασης των ισραηλινών οικισμών εκεί – κάτι που θεωρείται παράνομο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
«[Θα] τους πούμε, «σας δίνουμε την ευκαιρία, φύγετε από εδώ σε άλλες χώρες»», δήλωσε ο Μπεν-Γκβιρ, ενώ οι ισραηλινές δυνάμεις συνέχισαν τους βομβαρδισμούς τους στη Γάζα που διαρκούν περισσότερο από ένα χρόνο. «Η γη του Ισραήλ είναι δική μας».
Νοτιοαφρικανοί διπλωμάτες υποστηρίζουν ότι δηλώσεις όπως αυτές προσφέρουν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις για τη γενοκτονική πρόθεση του Ισραήλ – κάτι που πρέπει να αποδείξουν ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔΔ) σε μια υπόθεση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Τη Δευτέρα (28 Οκτωβρίου) λήγει η προθεσμία για τη Νότια Αφρική να υποβάλει λεπτομερές υπόμνημα κατά του Ισραήλ στο ΔΔΔ, δήλωσαν δικηγόροι και διπλωμάτες στο Al Jazeera. Η νομική της υποβολή έχει ως στόχο να αποδείξει οριστικά ότι οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα ισοδυναμούν με γενοκτονία.
Παρά τα νέα στοιχεία που αναδύονται καθημερινά, ανώτεροι αξιωματούχοι της Νότιας Αφρικής έδωσαν εντολή στη νομική ομάδα να παραμείνει σε όσα έχουν ήδη συλλέξει για να προλάβουν την προθεσμία που πλησιάζει.
Η νομική ομάδα είναι ωστόσο βέβαιη ότι οι εκατοντάδες σελίδες αποδεικτικών στοιχείων είναι υπεραρκετές για να στηρίξουν την υπόθεσή τους.
«Το πρόβλημα που έχουμε είναι ότι έχουμε πάρα πολλά αποδεικτικά στοιχεία», εξήγησε στο Al Jazeera ο πρέσβης Βούσι Μαντονσέλα, εκπρόσωπος της Νότιας Αφρικής στη Χάγη.
Ο Ζάνε Ντάνγκορ, γενικός διευθυντής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Συνεργασίας της Νότιας Αφρικής, δήλωσε: «Η νομική ομάδα θα λέει πάντα ότι χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο, ότι έρχονται περισσότερα στοιχεία. Αλλά εμείς πρέπει να πούμε ότι πρέπει να σταματήσετε τώρα. Πρέπει [να] επικεντρωθείτε σε αυτά που έχετε».
Η νομική εισήγηση 500 σελίδων της Νότιας Αφρικής έχει ως στόχο να αποκαλύψει ένα μοτίβο μαζικών απωλειών στη Γάζα, όπου σχεδόν 43.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί από τον Οκτώβριο του 2023, το οποίο, σύμφωνα με τους Νοτιοαφρικανούς αξιωματούχους, υπερβαίνει οποιαδήποτε αναλογική στρατιωτική απάντηση στις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου του περασμένου έτους.
Η Νότια Αφρική έχει υποστηρίξει από την ενδιάμεση αίτησή της τον περασμένο Δεκέμβριο ότι η πρόθεση του Ισραήλ υπερβαίνει τους στρατιωτικούς στόχους, στοχεύοντας στη μαζική ερήμωση της Γάζας μέσω ακραίας βίας και αναγκαστικής εκτόπισης.
Στην αρχική της αίτηση, η Νότια Αφρική υπέβαλε 84 σελίδες με τις οποίες παρακαλούσε το δικαστήριο να κρίνει το Ισραήλ ένοχο για υποψία γενοκτονίας και να το διατάξει, μεταξύ άλλων, να σταματήσει την εισβολή του στη Γάζα.
Κατά τη διάρκεια των προφορικών αγορεύσεων στη Χάγη, η νομική ομάδα της Νότιας Αφρικής βασίστηκε σε δηλώσεις που έκαναν τότε ισραηλινοί πολιτικοί, σε βίντεο κλιπ με την καταστροφή στη Γάζα και σε χάρτες που έδειχναν πώς καταπατήθηκε η παλαιστινιακή γη.
«Αναπόδεικτο»;
Το ΔΔΔ έθεσε τη Δευτέρα ως προθεσμία για τη Νότια Αφρική να αποδείξει, στα χαρτιά, ότι το Ισραήλ είναι ένοχο για γενοκτονία.
Ωστόσο, πρόκειται για ένα κατόρθωμα που χαρακτηρίζεται από ειδικούς του διεθνούς δικαίου ως «σχεδόν αναπόδεικτο».
Η καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν, Κάθλιν Πάουελ, δήλωσε ότι η πρόκληση για τη Νότια Αφρική είναι να αποδείξει την πρόθεση γενοκτονίας εκ μέρους του κράτους του Ισραήλ και να δείξει μια σύνδεση μεταξύ των σχολίων που έγιναν από αξιωματούχους και του προγραμματικού χαρακτήρα της καταστροφής της Γάζας.
«Εάν μπορέσουν να βρουν γενοκτονικές δηλώσεις από κρατικούς αξιωματούχους και να δείξουν ότι αυτό οδήγησε άμεσα σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που οδήγησε στην καταστροφή στο έδαφος, τότε αυτό είναι πιθανώς μια πολύ ισχυρή υπόθεση, αλλά είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί η σύνδεση».
This is what the occupying army did today to the medical team of doctors, nurses, and displaced inside Kamal Adwan Hospital!
— Ahmed El-Madhoun (@madhoun95) October 25, 2024
من يوقف حقدً أسود؟ pic.twitter.com/D4UnN6ohDZ
Είπε ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι διαπράττονται εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, αλλά η επίκληση της σύμβασης για τη γενοκτονία σημαίνει ότι η Νότια Αφρική πρέπει να αποδείξει ότι το κράτος ήταν υπεύθυνο.
«Είναι δύσκολο να αποδοθεί η πρόθεση των αξιωματούχων στο κράτος. Πρέπει να βρείτε κάτι διαφορετικό εκ μέρους του κράτους [του Ισραήλ] για να αποδείξετε πρόθεση γενοκτονίας», εξήγησε η Πάουελ.
Νομικοί γνώστες είπαν ότι αν η Νότια Αφρική δεν καταφέρει να αποδείξει το dolus specialis – την ειδική πρόθεση να καταστρέψει μια ομάδα, είτε εν όλω είτε εν μέρει – η υπόθεσή της θα πέσει στο κενό.
Ο Ντάνγκορ της Νότιας Αφρικής δήλωσε ότι η υπόθεση της χώρας του ήταν ακλόνητη.
«Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση γενοκτονίας», δήλωσε ο Ντάνγκορ, προσθέτοντας ότι «η πρόθεση είναι σαφής».
«Πράξεις γενοκτονίας χωρίς πρόθεση μπορεί να είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αλλά εδώ, η πρόθεση είναι απλά μπροστά και στο επίκεντρο.
«Βλέπετε δηλώσεις από ηγέτες, αλλά και απλούς Ισραηλινούς που λένε ‘σκοτώστε όλους τους κατοίκους της Γάζας, ακόμη και τα μωρά’», είπε.
«Δουλεύουν με όλες τους τις δυνάμεις»
Δουλεύοντας μέσα σε στενά χρονικά περιθώρια, η Νότια Αφρική συγκέντρωσε μια επίλεκτη ομάδα νομικών μυαλών, συμπεριλαμβανομένων τριών κορυφαίων ανώτερων συμβούλων από τη Νότια Αφρική, ενός καθηγητή διεθνούς δικαίου, ενός Βρετανού δικηγόρου και πολλών νεότερων συμβούλων και ερευνητών.
Σχεδόν 100 άτομα εργάζονταν σε διάφορα μέρη της υπόθεσης τους τελευταίους εννέα μήνες, όπως ανέφεραν λεπτομερώς οι ειδικοί.
Ενώ κορυφαίοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι παρείχαν εποπτεία, οι ομάδες εργάστηκαν χωριστά για τη σύνταξη του εγγράφου, το οποίο έχει χαρακτηριστεί «άκρως απόρρητο» μέχρι να κατατεθεί στο δικαστήριο.
«Δουλεύαμε με όλες μας τις δυνάμεις για να συντάξουμε την εισήγηση», σημείωσε ο πρέσβης Μαντονσέλα.
Αναλαμβάνοντας τη διαχείριση του έργου, ένα σεβαστό δικηγορικό γραφείο του Γιοχάνεσμπουργκ χειρίστηκε τα περίπλοκα υλικοτεχνικά στοιχεία, κεφάλαιο προς κεφάλαιο, συμπεριλαμβανομένων των μεταφράσεων και της επαλήθευσης των παραπομπών.
Οι νεότεροι δικηγόροι επικεντρώθηκαν στο να παρουσιάσουν μια σαφή σύνδεση μεταξύ της ρητορικής των Ισραηλινών αξιωματούχων και των στρατιωτικών ενεργειών στη Γάζα, ενώ οι ανώτεροι δικηγόροι επεξεργάστηκαν τα νομικά επιχειρήματα της υπόθεσης για να καταδείξουν μια συστηματική εκστρατεία.
Έπρεπε να συμπυκνώσουν χιλιάδες σελίδες αποδεικτικών στοιχείων «αδιανόητης κτηνωδίας» σε θεματικά νομικά επιχειρήματα, εξήγησε ο Ντάνγκορ.
Geneva Convention, Article 49, in one picture. pic.twitter.com/JSHZ9KUuLo
— Mohamad Safa (@mhdksafa) October 23, 2024
Επί εννέα μήνες, οι νομικοί ερευνητές έλαβαν οδηγίες όχι μόνο να απαριθμήσουν παραδείγματα των τρομερών δολοφονιών και καταστροφών του Ισραήλ στη Γάζα, αλλά και να εστιάσουν τα στοιχεία σε αυτά που θα απεικόνιζαν σαφώς αυτό που η Νότια Αφρική υποστηρίζει ότι είναι «ο απώτερος στόχος του Ισραήλ» να αφανίσει τη Γάζα και να εκδιώξει τους Παλαιστίνιους που ζουν εκεί.
Στις εκατοντάδες σελίδες που επρόκειτο να υποβληθούν, η Νότια Αφρική απαρίθμησε μια λιτανεία παραδειγμάτων όπου Ισραηλινοί πολιτικοί και ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι μίλησαν για «αφανισμό της Γάζας» και «εκδίωξη των Παλαιστινίων».
Η Νότια Αφρική ερμηνεύει αυτές τις δηλώσεις ως ξεκάθαρα εκφράζουσες πρόθεση γενοκτονίας.
Για παράδειγμα, οι παρατηρήσεις του Ισραηλινού Υπουργού Άμυνας Γιόαβ Γκαλάντ τον Νοέμβριο του 2023, στις οποίες αναφέρθηκε σε σχέδια για τη Γάζα, ενώ υπαινίχθηκε πιθανές ενέργειες κατά του Λιβάνου, τοποθετούνται ως απόδειξη μιας ευρύτερης ισραηλινής ατζέντας.
«Λέω εδώ στους πολίτες του Λιβάνου, βλέπω ήδη τους πολίτες στη Γάζα να περπατούν με λευκές σημαίες κατά μήκος της ακτής … Αν η Χεζμπολάχ κάνει λάθη αυτού του είδους, αυτοί που θα πληρώσουν το τίμημα είναι, πρώτα απ’ όλα, οι πολίτες του Λιβάνου. Αυτό που κάνουμε στη Γάζα, ξέρουμε πώς να το κάνουμε στη Βηρυτό», δήλωσε τότε ο Γκαλάντ.
Ενώ τα σχόλια του υπουργού αναφέρθηκαν ως παραδείγματα πρόθεσης γενοκτονίας, η νομική ομάδα επέλεξε να μην υποστηρίξει ότι η σημερινή εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο ήταν μια ακόμη απόδειξη ότι «ήταν η πρόθεση του Ισραήλ από την αρχή».
«Αυτό θα έρθει στις προφορικές ακροάσεις», δήλωσε ο Ντάνγκορ όταν ρωτήθηκε σχετικά.
CNN published a piece today about Israeli soldiers returning from Gaza. One bulldozer driver testifies that they drove over Palestinians, dead and alive, "in the hundreds". This is genocidal and just breathtakingly evil. pic.twitter.com/5XxXCoKv2r
— Jason Hickel (@jasonhickel) October 21, 2024
Υπόθεση υψηλών διακυβευμάτων
Ο Ντάνγκορ εξήγησε ότι η υπόθεση έχει γίνει ορόσημο στο διεθνές δίκαιο για διάφορους λόγους.
Πρώτον, είναι πρωτοφανές το γεγονός ότι οι ισχυρισμοί για γενοκτονία υποβάλλονται σε διεθνές δικαστήριο ενώ οι φρικαλεότητες συνεχίζουν να εκτυλίσσονται – και όχι εκ των υστέρων, όπως συνέβη σε υποθέσεις όπως οι γενοκτονίες της Σρεμπρένιτσα ή της Ρουάντα.
Δεύτερον, η υπόθεση επωφελείται από την τεκμηρίωση σε πραγματικό χρόνο των φερόμενων ως γενοκτονικών πράξεων, η οποία αποτυπώνει με άμεση σαφήνεια την πρόθεση και την εκτέλεση.
Ο Ντάνγκορ δήλωσε ότι αυτό διαφέρει αισθητά από ιστορικές υποθέσεις όπου τα αποδεικτικά στοιχεία εμφανίστηκαν πολύ αργότερα και αποσπασματικά.
Επιπλέον, τόνισε ότι η υπόθεση της Νότιας Αφρικής εμπλέκει μοναδικά ένα κράτος που υποστηρίζεται από τη Δύση.
Αυτός ο παράγοντας αυξάνει σημαντικά το διακύβευμα και αμφισβητεί τις μακροχρόνιες παραδοχές στις διεθνείς νομικές απαντήσεις στη γενοκτονία.
Σύμφωνα με τον Ντάνγκορ, πράξεις γενοκτονίας χωρίς πρόθεση μπορεί να εμπίπτουν στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, η πρόθεση είναι αναμφισβήτητα εμφανής.
Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόσα εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στην εισήγηση, δηλώνοντας ενώπιον του Κοινοβουλίου τον Αύγουστο ότι πιστεύει ότι η υπόθεση είναι στέρεη και είναι αισιόδοξος για την έκβασή της. «Είμαστε βέβαιοι ότι έχουμε μια ισχυρή υπόθεση για να αποδείξουμε ότι η γενοκτονία συμβαίνει στην Παλαιστίνη», δήλωσε τότε.
Μόλις υποβληθεί, το Ισραήλ έχει προθεσμία μέχρι τον Ιούλιο του 2025 για να υποβάλει τα αντεπιχειρήματά του. Μετά από αυτό, οι προφορικές ακροάσεις στο ΔΔΔ αναμένονται το 2026 – πράγμα που σημαίνει ότι η νομική διαδικασία μπορεί να παραταθεί για χρόνια.
Εάν γίνει δεκτή, η υπόθεση θα σηματοδοτήσει μια ιστορική πρωτιά, καθώς κανένα κράτος δεν έχει διώξει επιτυχώς άλλο για γενοκτονία σύμφωνα με τη Σύμβαση Γενοκτονίας του 1948.
Η πιθανή ετυμηγορία θα μπορούσε να έχει απήχηση πολύ πέρα από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, θέτοντας νέα πρότυπα για τον τρόπο με τον οποίο το διεθνές δίκαιο αντιμετωπίζει την κρατικά εγκεκριμένη βία, λένε οι ειδικοί.
«Αυτό που λέμε είναι ότι η γενοκτονία είναι ένα έγκλημα των εγκλημάτων», δήλωσε ο Κρίσπιν Φίρι, εκπρόσωπος του υπουργού Διεθνών Σχέσεων και Συνεργασίας της Νότιας Αφρικής Ρόναλντ Λαμόλα.
Η επικεφαλής της Διεθνούς Ένωσης Μελετητών Γενοκτονιών, Μέλανι Ο’Μπράιαν, δήλωσε ότι η υποβολή της Νότιας Αφρικής είναι η αρχή μιας «σημαντικής και μακράς» διαδικασίας.
«Είναι μέρος της διαδικασίας για την πρόληψη της γενοκτονίας. Χρησιμεύει ως αποτρεπτικό μέσο», δήλωσε για την υπόθεση, η οποία είναι μία από τις τέσσερις που βρίσκονται επί του παρόντος ενώπιον του ΔΔΔ που επικαλούνται τη σύμβαση για τη γενοκτονία.
"The largest cohort of child amputees in modern history." pic.twitter.com/SDQmlETD0Z
— Paul Graham (@paulg) October 27, 2024
Η Ο’Μπράιαν δήλωσε ότι ενώ μια ένοχη ετυμηγορία μπορεί να μην σταματήσει το Ισραήλ, θα πιέσει άλλες χώρες να επανεξετάσουν τη σχέση τους μαζί του.
Ο Ντάνγκορ αναγνώρισε ότι μια ένοχη ετυμηγορία μπορεί να μην αλλάξει τις ενέργειες του Ισραήλ, αλλά θα μπορούσε να επιβάλει ένα εμπάργκο όπλων.
«Με αυτό το επίπεδο διαφθοράς, εσκεμμένης δολοφονίας και ασυλίας, όπου το Ισραήλ λέει: «Θα διαπράξουμε γενοκτονία και θα τη γλιτώσουμε, πώς τολμάτε να το αποκαλείτε γενοκτονία», είμαστε υποχρεωμένοι να το σταματήσουμε», είπε.
«Δεν έχουμε τη δυνατότητα να το σταματήσουμε με στρατιωτικά μέσα ή οικονομικές κυρώσεις. Ελπίζουμε ότι οι δράσεις που αναλαμβάνουμε μπορούν να οδηγήσουν άλλους να αναγκαστούν να αναλάβουν δράση. Αυτό συμβαίνει επειδή οι νομικές συνέπειες που προκύπτουν από τη διαπίστωση της γενοκτονίας σημαίνουν ότι τρίτα κράτη δεν μπορούν πλέον να βρίσκουν δικαιολογίες για να παρέχουν όπλα [στο Ισραήλ]».
Μιλώντας στη σύνοδο κορυφής των BRICS στη Ρωσία την περασμένη εβδομάδα, ο Ραμαφόσα δήλωσε στους ηγέτες του κόσμου ότι, παράλληλα με τη νομική της δράση στο Διεθνές Δικαστήριο, η Νότια Αφρική παραμένει «ακλόνητη» στην υποστήριξή της για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
«Πιστεύουμε ότι ο κόσμος δεν μπορεί να παρακολουθεί αμέτοχος τη συνέχιση της σφαγής αθώων ανθρώπων», δήλωσε ο πρόεδρος.
The UN’s top humanitarian official warned on Saturday that the entire population of northern Gaza is at risk of dying, calling for an immediate stop to “blatant disregard for basic humanity” by Israeli forces. https://t.co/eXavL5etA7
— Kenneth Roth (@KenRoth) October 26, 2024
