Του Γιάννη Παπανικολάου, αναδημοσίευση από τον ιστότοπο «Βήμα Ορθοδοξίας»
Η αμφιλεγόμενη Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας συνεχίζει να καταβάλλει προσπάθειες για την αποκατάσταση επικοινωνίας με την πλευρά του Μητροπολίτη Ονουφρίου, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν από τις διαφορές στις εκκλησιαστικές τους θέσεις.
Την ίδια ώρα, η Εκκλησία της Ουκρανίας υπό του Επιφανίου απαντά στην Εκκλησία της Ρουμανίας για την πρόθεσή της να δημιουργήσει εκκλησιαστική δομή στην Ουκρανία που θα υπάγεται στη δικαιοδοσία της.
Η Ιερά Σύνοδος της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας, που συνεδρίασε την 7η Νοεμβρίου 2024 στην έδρα της, στο Κίεβο, υπό την προεδρία του Μητροπολίτη Κιέβου, κ.κ. Επιφανίου, ασχολήθηκε με μια σειρά από σημαντικά ζητήματα, με κύριο θέμα την αμφισβήτηση των εκκλησιαστικών δικαιοδοσιών στην Ουκρανία και την επικείμενη επέκταση της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην περιοχή.
Απάντηση στην Εκκλησία της Ρουμανίας
Η Εκκλησία της Ουκρανίας επανέλαβε τη θέση της σχετικά με τη δημιουργία εκκλησιαστικών δομών της Ρουμανικής Εκκλησίας στην Ουκρανία, η οποία κατά την Ουκρανική Ιεραρχία παραβιάζει την κανονική τάξη και την κυριαρχία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον Τόμο Αυτοκεφαλίας, όλα τα Ορθόδοξα ιδρύματα στην Ουκρανία πρέπει να υπάγονται στην κανονική εξουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, και αυτό περιλαμβάνει και τις κοινότητες που αναγνωρίζονται από τη Ρουμανία. Η Ιερά Σύνοδος ξεκαθάρισε ότι οποιαδήποτε δημιουργία νέων εκκλησιαστικών δομών χωρίς τη συγκατάθεση της Ουκρανικής Εκκλησίας, και χωρίς την συμφωνία της Ιεράς Συνόδου, συνιστά παραβίαση της κανονικότητας και θέτει σε κίνδυνο την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Και το ερώτημα που προκύπτει είναι : Η εισβολή της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας και μάλιστα αποτελούμενη από σχισματικούς, δεν παραβιάζει την Κανονικότητα;!
Η Ουκρανική Ιεραρχία υπό του Επιφάνιου σημείωσε επίσης πως η Ρουμανική Εκκλησία, για τη διαποίμανση των Ρουμάνων Ορθοδόξων που ζουν στην Ουκρανία, δεν πρέπει να προχωρήσει στην ίδρυση ανεξάρτητων εκκλησιαστικών δομών χωρίς τη συνεργασία και συμφωνία με την Εκκλησία της Ουκρανίας. Αντίθετα, η διαποίμανση αυτών των κοινοτήτων, όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες εθνοτικές ομάδες, θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και σύμφωνα με τις κανονικές διαδικασίες.
Η Ιερά Σύνοδος διαβεβαίωσε ότι η Εκκλησία της Ουκρανίας είναι έτοιμη να συνεχίσει τον διάλογο με τη Ρουμανική Εκκλησία, προκειμένου να αναπτυχθεί η ήδη υπάρχουσα δομή του Ορθόδοξου Ρουμανικού Βικαριάτου στην Ουκρανία, που είχε ιδρυθεί το 2019 με την ευλογία της Ουκρανικής Εκκλησίας. Η σύσταση αυτή είχε γίνει με στόχο να καλυφθούν οι θρησκευτικές ανάγκες των Ρουμάνων Ορθοδόξων που ζουν στην Ουκρανία, αλλά με τη συναίνεση και τη συνεργασία της Ουκρανικής Ιεραρχίας.
Σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο
Η Ιερά Σύνοδος της Ουκρανίας ενημέρωσε τα μέλη της για τις επαφές του Μητροπολίτη Επιφανίου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο το περασμένο καλοκαίρι, κατά την επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη. Η συνάντηση αυτή, η οποία είχε ιδιαίτερη σημασία για τις σχέσεις του Πατριαρχείου με την Ουκρανική Εκκλησία, επιμένει στην υποστήριξη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου προς την κανονικότητα της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας και τη συνέχιση της συνεργασίας μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Βέβαια τα πραγματα στην πράξη είναι εντελως διαφορετική. Καθώς η Ελλλησία υπό τον Επιφάνιο δεν έχει αναγνωριστεί από τις περισσότερες Τοπικές Εκκλησίες!
Η Ιερά Σύνοδος επανέλαβε τη δέσμευσή της να διατηρήσει ισχυρούς και εποικοδομητικούς δεσμούς με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τηρώντας τη δέσμευση για τη διατήρηση της ενότητας και της κανονικότητας στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας η οποία ανοιχτά έχει αμφισβητηθεί καθώς θεωρείται σχισματική από Πατριαρχεία και Τοπικές Εκκλησίες !
Διάλογος με τον Μητροπολίτη Ονούφριο
Και την ίδια στιγμή ο Επιφάνιος έχει την απαίτηση να εισακουστεί από τον μητροπολίτη Ονούφριο που έχει υποστεί διωγμούς από τον ουκρανικό κράτος και τους συνεργατές του Επιφάνιου! Όσον αφορά τη συνεχιζόμενη απουσία διάλογου με τον Μητροπολίτη Ονούφριο, η Ιερά Σύνοδος εξέφρασε την απογοήτευσή της για την αδυναμία ανταπόκρισης στην έκκληση του Μητροπολίτη Επιφανίου για έναν εποικοδομητικό διάλογο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκκλησιαστική ενότητα. Παρά την έλλειψη απάντησης, η Ουκρανική Εκκλησία δεν χάνει την ελπίδα της για μια θετική αντίδραση από την πλευρά του Μητροπολίτη Ονούφριου και των εκπροσώπων της δικαιοδοσίας του. Η Ιερά Σύνοδος επανέλαβε τη θέλησή της για μια συνεννόηση που θα ωφελήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία και την εκκλησιαστική ενότητα στο σύνολό της.
Συμπεράσματα και Προοπτικές
Η σύγκρουση αυτή μεταξύ των δύο Εκκλησιών αναδεικνύει τις εντάσεις που υπάρχουν γύρω από την εκκλησιαστική δικαιοδοσία και την αυτοκεφαλία στην Ουκρανία. Παρά τις δυσκολίες και τις διαφωνίες, η Ουκρανική Εκκλησία θέλει να πιστεύει ότι τηρεί την κανονική τάξη και συνεχίζει να επιδιώκει τη συνεργασία με τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες, περιλαμβανομένης της Ρουμανικής, για την εξεύρεση λύσεων που θα συμβάλλουν στην ενότητα και τη σταθερότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην περιοχή. Η διαδικασία αυτή, αν και δύσκολη, παραμένει κρίσιμη για το μέλλον της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία και για τη διατήρηση της εκκλησιαστικής και εθνικής συνοχής της χώρας.
Όσο υπάρχει η αμφιλεγόμενη Αυτοκέφαλη Εκκλησία του Επιφάνιου οι προοπτικές για διευθέτηση των ζητημάτων μηδενίζονται …!
