Αναδημοσίευση του άρθρου της Μίκας Αγραφιώτου για τα 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο.
Εδώ και πενήντα χρόνια μιλάει ακόμα στην καρδιά μας ο σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων. Δεν σταμάτησαν ποτέ να μας τραντάζουν εκείνοι οι παλμοί των ραδιοκυμάτων που κατέκλυσαν σαν πλημμύρα τα ραδιόφωνα της χώρας στις 17 Νοεμβρίου του 1973, που για επτά συναπτά έτη εξέπεμπαν μόνο τη χουντική προπαγάνδα.
Πενήντα χρόνια μετά, και τα όνειρα των εραστών δεν έσβησαν ποτέ, όσο και αν προσπάθησαν να βγάλουν την πάλη και τους πόθους εκτός λογικής, εκτός πραγματικότητας. Και ας μη σταμάτησαν ποτέ τα θηρία να τρώνε τις σάρκες μας, τις σάρκες της ανθρωπότητας. Και ας έχει απομακρυνθεί το σημερινό φοιτητικό κίνημα -ή ό,τι έχει απομείνει από αυτό-, από τα μεγάλα αιτήματα, από τις σπουδαίες διεκδικήσεις, από τις αναλύσεις με ό,τι συμβαίνει εκτός συνόρων.
Η γενιά μου, η γενιά του Δεκέμβρη του 2008, κατάφερε να κληροδοτήσει ένα φοιτητικό κίνημα μονίμως φοβικό και τρομοκρατημένο, αποκομμένο σε ένα μεγάλο βαθμό από την κοινωνία, μονόπλευρο και αεροστεγές, όπως και τα ίδια τα ιδρύματα στα οποία προσπαθεί να σηκώσει κεφάλι για να ανασάνει. Ένα φοιτητικό κίνημα που φοβάται να βγει έστω και λίγο από τα νοητά «σύνορα» που το χωρίζουν με ό,τι συμβαίνει εκτός των πανεπιστημιακών αμφιθεάτρων.
Κάποτε οι φοιτητές θα απαιτούσαν δικαιοσύνη. Δικαιοσύνη για την Παλαιστίνη, δικαιοσύνη για τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, θα ούρλιαζαν μέσα από τα βάθη της ψυχής τους να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί στη Γάζα, η σφαγή τόσων ανθρώπων από τους Ισραηλινούς εποίκους που έχουν τις πλάτες των δυτικών ιμπεριαλιστών. Τώρα δεν μιλάμε, πια, για ιμπεριαλισμό, αυτά είναι μπαναλ και παρωχημένα, τώρα αμφιταλαντευόμαστε αν θα πρέπει να καταδικάσουμε ή όχι τη Χαμάς. Δεν παλεύουμε πια για την αδελφοσύνη των λαών, αυτά αποτελούν παράλογα οράματα.
Τα δικαιώματα είναι ωραία όταν συζητιούνται μέσα στις φωτεινές αίθουσες της ακαδημίας, όταν γίνονται ακόμα ένα ακαδημαϊκό άρθρο στο βιογραφικό νέων και πολλά υποσχόμενων επιστημόνων. Τα δικαιώματα, όμως, έξω από την ακαδημαϊκή γραμμή που περιχαρακώνονται, αποτελούν ακόμα έναν έρημο τόπο, μια φωνή στη μέση του πουθενά που δεν την ακούει κανένας. Πόσο μάλλον, το δικαίωμα ύπαρξης ενός ολόκληρου λαού.
Και γιατί να μη γίνουν έτσι τα πράγματα, στην τελική; Τι μας αφορά η Παλαιστίνη, τι μας αφορά η Λατινική Αμερική, η Αφρική, οι απεργίες στη Γαλλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η χούντα της Μιανμάρ, η Μέση Ανατολή; Γιατί να μας ενδιαφέρει ακόμα ένας Ρομά που δολοφονήθηκε από αστυνομικό φρουρό, κάτι θα έκανε, τους ξέρουμε αυτούς τι κουμάσια είναι.
Γιατί να μας ενδιαφέρουν τα 5.000 νεκρά παιδιά στην Παλαιστίνη, τα βομβαρδισμένα νοσοκομεία, οι ολοσχερώς κατεστραμμένη Γάζα; Εμείς καταδικάζουμε τη Χαμάς και τη βία από όπου και αν προέρχεται, ειδικά όταν προέρχεται από «σκουρόχρωμους» οπαδούς του Ισλάμ που επιδιώκουν να αλλοιώσουν τον πολιτισμό μας. Μας το λένε και οι καθηγητές μας, εξάλλου, η Χαμάς και οι «Ισλαμοφασίστες» φταίνε για όλα, αυτοί τα ξεκίνησαν, τώρα το Ισραήλ έχει δικαίωμα στη νόμιμη αυτοάμυνα να βομβαρδίζει αμάχους και να σκοτώνει νεογέννητα. Έτσι είναι ο ιμπεριαλισμός, το δίκαιο του ισχυρού, η δημοκρατία της Δύσης.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο.
Σας μιλάει ο σταθμός των ελεύθερων TikTokers, των ελεύθερων Instagrammers και εν δυνάμει influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τι τη θέλουμε την ανώτερη παιδεία, έτσι και αλλιώς, μας το είπε και αυτός ο σκηνοθέτης στην -υποτίθεται- «ριζοσπαστική» τηλεοπτική σειρά «Milky Way» που έχει χτυπήσει διάνα στα συντηρητικά αντανακλαστικά της χώρας. Γιατί να σπουδάσουμε αφού μπορούμε να πουλάμε παπούτσια και καλλυντικά, ή ακόμα και τα πόδια μας σε διάφοραες ιστοσελίδς πορνογραφικού περιεχομένου, πατώντας πάνω στα βίτσια του καθενός που θα μας πληρώνει για να τη βρίσκει με τα πόδια μας;
Τι το θέλουμε το διάβασμα, τις συνελεύσεις, τις καταλήψεις, τους αγώνες, το ξύλο και τα δακρυγόνα. Πολύ τράβηγμα, μωρέ αδερφέ μου, θα σπάσουν και τα νύχια μας, θα χαλάσουν και τα μαλλιά μας. Τι πάει να πει ότι έναν συμφοιτητή μας παραλίγο να τον σκοτώσει η αστυνομία επειδή του έριξε στο πρόσωπο μια κρότου λάμψης;
Όποιος πάει γυρεύοντας, αυτά παθαίνει. Και στη χούντα αν καθόσουν καλά, δεν σε τραβολογούσε η Ασφάλεια. Δεν σε έκαναν μπλαβί στο ξύλο, ούτε σε έστελναν στη Γυάρο. Αν κάθεσαι καλά, ψωνίζεις τα προϊόντα σου, βγάζεις λεφτά από τα πόδια σου και δεν λες κουβέντα για τίποτα άλλο, δεν σε πειράζει κανένας. Δεν έχει λόγο κανένας να σε κλείσει στην απομόνωση, να σε δέσει σε ένα τραπέζι και να σου κάνει φάλαγγα. Δεν έχει κανένας κάποιον ιδιαίτερο λόγο να σε πυροβολήσει και να σε σωριάσει νεκρό, σωστά;
Εμείς θα καταναλώσουμε και άλλα τηλεοπτικά σκουπίδια, θα μαγειρέψουμε τις συνταγές που μας έδωσε ο κάθε τηλεοπτικός μαϊντανός και θα ακούσουμε για «γκάνια» και για νταβατζηλίκια, για αλισβερίσια ναρκωτικών και λευκής σαρκός, θα ονειρευτούμε τα διαδικτυακά μπορντέλα που θα ανοίξουμε στο μέλλον, όταν θα γίνουμε και εμείς αφεντικά του εαυτού μας και των άλλων.
Ποιο Πολυτεχνείο και ποια ιδανικά; Ποια λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης, ποιες απειλές σε δημοσιογράφους, ξέρουμε καλά τι λέρες είναι και αυτοί. Ποιοι φασίστες, ποια δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ποιοι μετανάστες που πνίγονται στο Αιγαίο, που μαχαιρώνονται μέσα μεσημέρι; Ποια Τέμπη, ποιοι νεκροί, εδώ βαδίζουμε μόνο προς έναν αδιάκοπο εκσυγχρονισμό προς το άγνωστο, απλά εκσυγχρονιζόμαστε ξανά και ξανά προς κάτι το νέο, που κανείς δεν ξέρει τι είναι αυτό, αλλά θα είναι νέο.
Ποια αριστερά; Το εμβατήριο της σιωπής έχει ηχήσει εδώ και τριάντα χρόνια, και ακόμα αναρωτιόμαστε για την αριστερά; Την αριστερά της γραβάτας, του κολλαρισμένου πουκάμισου, των μνημονίων, της συνεργασίας με τους εργοδότες, την αριστερά του καπιταλισμού, της πράσινης προόδου και των ίσων αποστάσεων.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο
Και θυμάσαι τότε, τρία χρόνια πριν, όταν όλοι ήμασταν κλεισμένοι μέσα στα σπίτια μας λόγω της καραντίνας, που έξω αλώνιζε η δεξιά και άκρα δεξιά, η αστυνομική βία και η κρατική τρομοκρατία. Τότε που στο Πολυτεχνείο άφησε στεφάνι μόνο ο ηγεμόνας της χώρας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, και το επιτελείο του, σε μια προσπάθεια να εξευτελίσει τους αγώνες του λαού. Το ίδιο επιτελείο που διαδίδει ατελείωτες ψευτιές για την εξέγερση, που αμφισβητεί τους νεκρούς, που αναπολεί τον Παπαδόπουλο που έφτιαξε δρόμους.
Τότε που στη χούντα κοιμόμασταν με τις πόρτες μας ανοιχτές, για αυτό και μπήκε ο Αττίλας Β’ από το παράθυρο.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο
Εδώ στις άσχημες πόλεις μας που κρατιούνται μονάχα από ανάγκη, ηχούν ακόμα οι φωνές των εξεγερμένων φοιτητών, της εξεγερμένης γενιάς που πίστεψε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Και τον άλλαξε. Και έφερε τη Μεταπολίτευση, που τόσο λοιδορείται από τη δεξιά και το ακραίο κέντρο, που τόσο λασπολογείται ακόμα και από ορισμένους από εκείνους που την έφεραν, που δούλεψαν, που μάτωσαν για αυτή. Τα συνθήματα εκείνης της γενιάς αντηχούν σαν ριπές ελευθερίας στα αυτιά μας, όπως αντηχούσαν και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, όπως θα αντηχούν πάντοτε.
«Λαέ σπάσε τις αλυσίδες», «Λαέ πεινάς γιατί δεν πολεμάς», «Λαέ πολέμα σου πίνουνε το αίμα», «Έξω οι Αμερικάνοι», «Έξω από το ΝΑΤΟ», «Απόψε θα κάνει ξαστεριά», «Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος», «Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος Λαός», «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία».
Πώς να μιλήσεις σε αυτά τα παιδιά, που δεν έχουν ιδέα τι ήταν το Πολυτεχνείο, και σκέφτονται μονάχα πως θα τελειώσει η βαρετή γιορτή σε εκείνα τα σχολεία που ακόμα επιμένουν να τη διοργανώνουν, για να πάνε για καφέ; Πώς θα μιλήσεις σε αυτά τα παιδιά που κατέληξαν να μετατρέψουν τον φόβο σε τραμπουκισμό, τη συλλογική πάλη σε αγέλη, τα ιδανικά σε αόριστες ηθικολογίες;
Πώς να τους μιλήσεις για την καχεκτική δημοκρατία, όπου καμία ελευθερία δεν είναι δεδομένη, όπου πριν λίγες ημέρες συνέλαβαν ανθρώπους που απλά ύψωσαν την παλαιστινιακή σημαία σε ένδειξη αλληλεγγύης, πώς να τους μιλήσεις για τις πολιτικές συγκεντρώσεις που διαλύει η αστυνομία με δακρυγόνα και συλλήψεις, όπως και στη χούντα; Πώς να τους μιλήσεις για τα βασανιστήρια που γίνονται μέσα στα αστυνομικά τμήματα σε μετανάστες και πολιτικούς αντιφρονούντες, για το ξύλο και την προσωπική διαπόμπευση; Πώς να τους μιλήσεις για τον Βασίλη Μάγγο που τον έσπασαν στο ξύλο και τον άφησαν να σέρνεται αιμόφυρτος στον δρόμο; Πώς να τους μιλήσεις για την ακροδεξιά και τον φασισμό, όταν αυτά έχουν κατακλύσει τη Βουλή, τη γειτονιά τους, τα σπίτια τους; Πώς να τους μιλήσεις για τη λογοκρισία, για τα τραγούδια που απαγορεύονται ακόμα και ας έχουμε δημοκρατία, εκείνα τα ίδια τραγούδια που απαγορεύονταν και στη χούντα.
Πώς να τους πεις ότι το Πολυτεχνείο δεν ήταν γιορτή, αλλά μια λαϊκή εξέγερση, βγαλμένη από τα σπλάχνα του καταπιεσμένου ελληνικού λαού; Ενός κόσμου που δάκρυζε για τη δολοφονία του Σαλβαδόρ Αλιέντε και των αδελφών αγωνιστών που βασάνιζε και σκότωνε η πινοτσετική χούντα στη Χιλή. Ενός κόσμου που νοιαζόταν για την Ταϊλάνδη και για την εξέγερση των φοιτητών που είχε λάβει χώρα έναν μήνα πριν το Πολυτεχνείο. Ενός κόσμου που δεν νοιαζόταν μόνο για τη δική του βόλεψη, μόνο για τη χώρα του, αλλά θα έβρισκε ησυχία μόνο αν απελευθερώνονταν και όλοι οι υπόλοιποι καταπιεσμένοι από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά;
Πώς να δείξεις σε μια γενιά που έμαθε να σκέφτεται εξ ολοκλήρου ατομικά και κεκλεισμένων των θυρών, πως η ομορφιά βρίσκεται στους δρόμους;
Πως ο μόνος ελεύθερος αέρας που θα ανασάνουμε ποτέ θα βρίσκεται πάντα εκείνες τις μοναδικές στιγμές που παλεύουμε μαζί με τους άλλους για έναν καλύτερο κόσμο, όταν σπάμε τις αλυσίδες που μας βαραίνουν, όταν η φωνή μας συμπυκνώνεται μαζί με τις φωνές των πολλών εναντίον των καταπιεστών μας, εναντίον όσων θέλουν να τρώμε βρόμικο ψωμί, όσων μας στερούν την ελευθερία, μας ρημάζουν την παιδεία. Πάντα η πραγματική ελευθερία θα βιώνεται από εκείνους που φράζουν με το σώμα τους τα άρματα μάχης, όχι από εκείνους που τα οδηγούν. Από εκείνους που έδωσαν χαμόγελο απέναντι στην κάννη, όχι από εκείνους που σκόρπισαν τον θάνατο.
Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο
Γράφει ο φίλος Κυκλοθυμικός στη σελίδα του στο Facebook:
«Ο Ρίτσος μιλάει για τα νεκρά παιδιά που στοίχειωσαν το σπίτι, ο Λειβαδίτης μονολογεί ρητορικά αν θες να λέγεσαι άνθρωπος, η Κατερινούλα θρηνεί τον σύντροφο, ο Χρόνης θάβει σιωπηλός τα πτώματα των στιγμών και των δολοφονημένων επιθυμιών, ο Μάνος Ελευθερίου αναπολεί επικές διαδηλώσεις που σώπασαν για πάντα και τους έρωτες που κομματιάστηκαν σαν από χειροβομβίδα. Κι όλες οι φωνές τους χάνονται σε μια μαύρη τρύπα, άχρονη κι απόκοσμη. Κατάθλιψη, ψυχοφάρμακα, αυνανισμοί κατά της μοναξιάς και της αϋπνίας, κρίσεις πανικού, μια κραυγή στο μπάνιο στην ώρα του ντους. Η γενιά του Πολυτεχνείου έδωσε την θέση της στη γενιά του Πόνου. Είμαστε μόνοι και μοναχικοί. Όλο το κόκκινο στις μέρες είναι αίμα
Πώς χωρίς ψωμί να σταθεί η Ελευθερία, πού να βρει χώρο να ανασάνει η Παιδεία;».
Και μια απάντηση: Πάντα έτσι δεν ήταν όμως; Πριν έρθει η ιστορική «παρένθεση» της Μεταπολίτευσης; Θα τον αλλάξουμε τον κόσμο, φίλε Κυκλοθυμικέ. Όσο γράφονται τέτοιες γραμμές, όσο οι σημαίες μας θα υψώνονται κάθε 17 Νοεμβρίου στο Πολυτεχνείο, όσο τα μικρά παιδιά θα αφήνουν λουλούδια μπροστά στην πόρτα που πλάκωσε το τανκ, πάντα θα υπάρχει ελπίδα ότι δεν θα μετατραπούμε όλοι σε κρετίνοι. Όσο υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που, μισό αιώνα μετά, συγκινούνται ακόμα από εκείνη την όμορφη νεολαία που χάραξε ανάποδη πορεία στο γρανάζι, που έγινε η αφορμή να σπάσει η αλυσίδα. Όσο υπάρχουν δάσκαλοι που προσπαθούν να βρουν τα λόγια και τους στίχους για να μιλήσουν στις καρδιές των παιδιών, να τους φέρουν σε επαφή με τωρινά αιτήματα του κόσμου μας.
Θα είμαστε πάντα εκείνοι που θα παλεύουν πίσω από αυτή την πόρτα, πίσω από αυτή την πλευρά της ιστορίας. Δεν θα τους κάνουμε τη χάρη να γίνουμε συνένοχοι στον φόνο τους.
Γιατί, όπως λέει και οι τροβαδούρος, τα όνειρα των εραστών δεν σβήνουν.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο
Είμαστε ακόμα εδώ.
