Ο πρωθυπουργός προέβη στις πολυαναμενόμενες ανακοινώσεις σχετικά με την οικονομία και την “επιστροφή στην κανονικότητα” – μια κανονικότητα η οποία, παρεμπιπτόντως, δεν υπήρξε ποτέ τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον όχι ως επιθυμητή κατάσταση.
Πέραν της τεχνικής ανάλυσης των επιμέρους εξαγγελθεισών επιλογών, υπάρχουν τέσσερα στοιχεία που πρέπει κανείς να συγκρατήσει: πρώτον, η κυβέρνηση τρέχει πίσω από τις εξελίξεις. Τόσο λόγω των αντικειμενικών συνθηκών σχετικά με την πανδημία, όσο και κυρίως λόγω των υποκειμενικών της αδυναμιών και των ιδεολογικών της εμμονών, η πολιτική της κυβέρνησης συνίσταται σε πρόσκαιρη επιδότηση κλάδων, με την ελπίδα ότι από το φθινόπωρο θα αρχίσει κάποιας μορφής μεγέθυνση.
Η συγκυρία της δεύτερης φάσης όξυνσης της οικονομικής κρίσης σε μια δεκαετία αντιθέτως επιτρέπει και επιβάλλει δομικό μετασχηματισμό της εθνικής οικονομίας, με έμφαση σε αιχμές, όπως η νέα βιομηχανική και αγροτική πολιτική, ο δημόσιος σχεδιασμός της οικονομίας, η εκτεταμένη αναδιανομή εισοδήματος στρατηγικού χαρακτήρα, οι νέες παραγωγικές σχέσεις, η ανατροπή της μονοκαλλιέργειας του τουρισμού και των υπηρεσιών, το δημόσιο τραπεζικό σύστημα, η αναδιάρθρωση των μικρομεσαίων. Αντί όλων αυτών η κυβέρνηση επιδοτεί την κεκαλυμμένη ανεργία, προσπαθεί να πείσει το τραπεζικό σύστημα να μοιράσει λίγο χρήμα και αξιοποιεί το ΕΣΠΑ. Το πρόβλημα με τα μέτρα αυτά δεν είναι ότι κάθε ένα εξ αυτών από μόνο του είναι αρνητικό, αλλά ότι συνολικά είναι ανεπαρκή.
Δεύτερον, και βάσει του πρώτου, τα μέτρα φτάνουν μέχρι το φθινόπωρο. Τι θα γίνει μετά; Παραμένει άγνωστο. Δεν είναι τυχαίο ότι αντί η ελληνική κυβέρνηση τουλάχιστον να αναιρέσει για τα επόμενα χρόνια τα πρωτογενή πλεονάσματα και την καταβολή της συνεισφοράς της στο ΝΑΤΟ, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη διπλή κρίση της πατρίδας μας, σύρεται από την Ε.Ε. στο πρώτο και ούτε καν συζητάει το δεύτερο. Ο σχεδιασμός τριμήνου και εξαντλεί τις οικονομικές “εφεδρείες” και εντείνει την ανασφάλεια.
Τρίτον, ενώ η κυβέρνηση ασκείται στη μονοθεματικότητα (πρώτα υγειονομική διαχείριση της πανδημίας κι έπειτα τουρισμός) μια άλλη κρίση γιγαντώνεται στα νότια και ανατολικά σύνορα, με την Τουρκία. Μια κρίση που απαιτεί προετοιμασία, άλλη εξωτερική και αμυντική πολιτική και άρα και χρήμα προκειμένου το μέτωπο να μην “εκραγεί” ή, αν αυτό συμβεί, να τύχει ορθής διαχείρισης. Οι σημερινές ανακοινώσεις αφορούσαν άλλο ζήτημα βεβαίως. Ωστόσο (και εδώ ακριβώς φαίνεται η έλλειψη στρατηγικής σκέψης) η κυβέρνηση θα όφειλε να καταθέσει ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης και μετασχηματισμού της εθνικής οικονομίας, προκειμένου η τελευταία να ανταπεξέλθει σε πολλαπλές κρίσεις.
Τέταρτον, στο στενό πεδίο του τουρισμού και χωρίς να γίνεται η οποιαδήποτε προσπάθεια είτε κινδυνολογίας, είτε υποκατάστασης των λοιμωξιολόγων, το μήνυμα που εκπέμφθηκε από τον πρωθυπουργό και από τον αρμόδιο υπουργό ήταν το “ανοίξαμε και σας περιμένουμε”, γιατί τα λεφτά τελειώνουν. Είναι προφανές ότι η οικονομία πρέπει να ξεκινήσει εκ νέου και αυτό συνεπάγεται κάποιο βαθμό ρίσκου. Η ανακολουθία του πρωθυπουργού, όμως, ενός πρωθυπουργού δέσμιου της επιτυχούς, ως προς το αποτέλεσμα, διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης καθίσταται προφανής. Από το αυστηρό “lockdown” περνάμε σε ένα σύστημα σχεδόν ελεύθερης εισόδου των τουριστών και στην εναπόθεση ενός δυσανάλογα βαρύνοντος πολιτικού ρόλου στους αρμοδίους γιατρούς, ως προς τα επιτρεπόμενα κράτη προέλευσης.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν διαφέρει συνεπώς καθόλου από τις υπόλοιπες κοντόφθαλμες, νεοφιλελεύθερες ελίτ. Αυτό που βασικά επιδιώκει μέσα από μια ανεπαρκή επιδοματική πολιτική είναι να επιστρέψει στο προηγούμενο οικονομικό καθεστώς (λες και πρόκειται για τον χαμένο παράδεισο), χωρίς να αλλάξει δομικά ούτε το ελάχιστο στο οικονομικό και κοινωνικό σύστημα. Στη δική μας περίπτωση, επιπροσθέτως, έχουμε και την πείσμονα άρνηση να δούμε το προφανές που έρχεται: πολλαπλές κρίσεις. Κάπως έτσι το “ανοίξαμε και σας περιμένουμε” θα αποδειχτεί πως απλώς δεν αρκεί.
