Δεν πρόλαβε να αποσώσει την ανακοίνωση της η Βρετανίδα υπουργός Πολιτισμού για το κατέβασμα της Λίμνης των Κύκνων των Μπαλέτων Μπολσόι και η Ελληνίδα ομόλογός της έσπευσε να αναστείλει «οποιαδήποτε υλοποίηση, συνεργασία, προγραμματισμό ή συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς». Προτού κανείς προβεί στον οποιοδήποτε σχολιασμό, η είδηση αυτή απαιτεί μια διευκρίνηση· μια λεπτή, μα ουσιαστική, διάκριση, η τραγική έλλειψη της οποίας εκθέτει για μία ακόμα φορά την κυρία Μενδώνη, η οποία φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται στοιχειωδώς, όχι μόνο την πολιτιστική αξία αριστουργημάτων της παγκόσμιας ελληνικής κληρονομίας, όπως τα αρχαία στη Βενιζέλου ή το αντίκρισμα της βαρβαρικής τσιμεντόστρωσης της Ακρόπολης, αλλά το ίδιο το περιεχόμενο του αντικειμένου που έχει τυπικά αναλάβει να υπηρετήσει.
Είναι εντελώς άλλης ηθικής συμβολικής τάξης ζήτημα να παραιτείται την επομένη της εισβολής στην Ουκρανία μια επικεφαλής ρωσικού κρατικού πολιτιστικού οργανισμού, εκφράζοντας τη οξεία αντίθεση της στο γεγονός και παντελώς άλλο να ακυρώνεται μια παράσταση ή μια έκθεση Ρώσου καλλιτέχνη, μόνο και μόνο επειδή είναι Ρώσος. Η οργισμένη παραίτηση της διευθύντριας του Κρατικού Θεάτρου της Μόσχας, Έλενας Κοβάσκαγια είναι μια θαρραλέα κίνηση αντίστασης ύψιστης συμβολικής σημασίας. Η αφαίρεση των έργων του Τσαϊκόφσκι από το ρεπερτόριο της Φιλαρμονική του Ζάγκρεμπ, δεν συνιστά χειρονομία στήριξης του ουκρανικού λαού, αλλά ανατριχιαστική προγραφή ενός μεγάλου κλασικού καλλιτέχνη, με μοναδικό γνώμονα την εθνικότητά του. Το τραγελαφικό στην όλη υπόθεση είναι πως ο Τσαϊκόσφκι, γέννημα του μεγαλειώδους ρωσικού πολιτισμού, ήταν Ουκρανός και η μητέρα του γαλλικής καταγωγής.
Η Ελληνίδα υπουργός αδυνατεί να αντιληφθεί ότι η έννοια ρωσικός, ελληνικός ή γερμανικός πολιτισμός υπερβαίνει όχι μονάχα τα έργα και τις ημέρες των εκάστοτε κυβερνώντων, αλλά κι εκείνα ακόμη τα ευμετάβλητα στο διάβα της ιστορίας, όρια του εκάστοτε κράτους. Μοιάζει να αγνοεί πως κάτω από τη λεπτή νεωτερική επιδερμίδα, ο ρωσικός πολιτισμός αναπνέει ενιαίος. Γιατί Ρώσος, κατά το αρχαιοελληνικό παράδειγμα, είναι ο της ρωσικής παιδείας μετέχων, και όχι ο κάτοχος ενός ρωσικού κρατικού εγγράφου ταυτότητας. Ο πολιτισμός που υποτίθεται ότι υπηρετεί η κυρία που κόβει κομματάκια το χιλιόχρονο κληροδότημα που ουδέποτε της ανήκε, για την εξυπηρέτηση αυστηρά εργολαβικών συμφερόντων, είναι πρωτίστως μία ένα βίωμα, ένας τρόπος βίου, μία ζωτική απάντηση απέναντι στον θάνατο, όπως τα έργα του Σκριάμπιν ή του Ντοστογιέφσκι.
Το θλιβερό δεν είναι η εθελόδουλη τυφλή υποταγή στη συλλήβδην δαιμονοποίηση ενός ολόκληρου πολιτισμού λες και αποτελεί ιδιοκτησία του εκάστοτε τσάρου, ολιγάρχη ή επιτελάρχη, όσο οι συνέπειες της απολίτιστης αυτής στάσης. Οι αληθινοί καλλιτέχνες βρίσκονται εκ των πραγμάτων ή μάλλον εκ φύσεως και θέσεως στο στόχαστρο αυταρχικών καθεστώτων. Είναι εξ ορισμού οι άνθρωποι που επικρίνουν, αντιστεκόμενοι, κάθε αυταρχισμό, την ίδια την εχθρόξενη φύση της εξουσίας. Από την πρώτη μέρα του πολέμου, διαπρεπείς Ρώσοι ποιητές δέχθηκαν αυστηρές προειδοποιήσεις για την στάση που θα κρατήσουν. Ο καλλιτέχνης δεν ταυτίζεται ποτέ με τον κυρίαρχο, είναι το στήριγμα του κατατρεγμένου· σε διαφορετική περίπτωση προδίδει τον ίδιο του τον εαυτό. Από τον Ρώσο καλλιτέχνη περιμένει κανείς, ιδιαίτερα οι συμπατριώτες του, στήριγμα την ώρα του αιματοκυλίσματος. Είναι δείγμα αδιανόητης τύφλωσης να διώκονται οι Ρώσοι καλλιτέχνες· είναι σαν να κυνηγούσε λ.χ. η γαλλική κυβέρνηση τον Μίκη Θεοδωράκη επί χούντας, γιατί ήταν Έλληνας. Η κυρία Μενδώνη και οι όμοιοί της παραγνωρίζουν επίσης ότι προγράφοντας κάθε ρωσικό πολιτιστικό σύλλογο, κλείνουν την πόρτα σε όλα τα ελληνικά χορευτικά σωματεία των Ελλήνων της Κριμαίας, των Ποντίων της Ρωσίας, γυρνούν τα νώτα σε ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού συνάμα πολιτισμού. Κι αυτό όσον αφορά τους νεότερους χρόνους, γιατί αν γυρίσουμε πίσω στο Βυζάντιο οι πολιτιστικοί δεσμοί είναι ακόμα βαθύτεροι και μεγαλύτεροι. Με την απόφασή της η κυρία υπουργός πολιτιστικών και άλλων προσοδοφόρων εκδηλώσεων, αποδεικνύει ότι δεν γνωρίζει ούτε το δικό της περιώνυμο χωράφι. Καθότι για αιώνες οι παραδουνάβιες ηγεμονίες, ο Πόντος, η Μικρά Ασία και η Αλεξάνδρεια υπήρξαν οι καρδιά και οι πνεύμονες του δικού μας πολιτισμού, τον οποίο αγνοούν επιδεικτικά, όταν δεν ντρέπονται γι’ αυτόν, πιθηκίζοντας τους δυτικοευρωπαίους, τους βέρους. Εκείνους που ξέρουν από κάθε λογής σταυροφορίες και δεν ξεχνούν, καλή ώρα, να μας το υπενθυμίσουν.
Υ.Γ. Οι μεγάλες πράξεις αντίστασης ή αντίρρησης έχουν πάντα ένα τίμημα, το οποίο αναλαμβάνει εκείνος που παραιτείται, γεγονός εντελώς άγνωστο στο νεοελληνικό λεξιλόγιο.
