Το κουδουνάκι για την έναρξη του υπουργικού συμβουλίου, που παρέδωσε συμβολικά ο απερχόμενος δοτός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι στη διάδοχό του νεοφασίστρια Τζόρτζια Μελόνι, μοιάζει σε πολλούς σαν μία δυσανάλογη θλιβερή καμπάνα για τη δημοκρατία στην Ιταλία, η οποία ουδέποτε φανταζόταν ότι θα αναβίωνε το φάντασμα του Μπενίτο Μουσολίνι.
Το ερώτημα της γερουσιαστή και επιζήσασας του Ολοκαυτώματος, Λιλιάνα Σέγκρε εάν υπάρχει αντιφασισμός και θα ήθελε να τον δει, προς το παρόν εκφράζεται από τον Τύπο και τους πολιτικούς με χλιαρά σχόλια. Τα δε, συνδικάτα είναι απλώς επί ποδός για την ακρίβεια, την ασφάλεια στην εργασία και το ασφαλιστικό (που δεν πρόκειται να αλλάξουν), ενώ οι πολίτες ασχολούνται με τα παπούτσια που άλλαξε μπαίνοντας και βγαίνοντας η Μελόνι στο Παλάτσο Κίτζι. Ή στην καλύτερη περίπτωση αναρωτιούνται τι θα γίνει στην εθνική γιορτή της 25ης Απριλίου, οπότε τιμάται η νίκη της Αντίστασης επί του φασισμού το 1954 ή ποιες θα είναι οι αντιδράσεις των νεοφασιστών της κυβέρνησης στην επέτειο των 100 ετών της Μεγάλης Πορείας στη Ρώμη από τον Μπενίτο Μουσολίνι στις 28 Οκτωβρίου. Μάλιστα, τουριστικό πρακτορείο στη Μεσσήνη της Σικελίας, πρότεινε οργανωμένες περιηγήσεις στα φασιστικά κτίρια της πόλης και μόνον έπειτα από τις οργανωμένες και έντονες αντιδράσεις η εν λόγω «μπίζνα» εγκαταλείφθηκε.
Προς το παρόν, η μόνη έκφραση μίας έμπρακτης αντίδρασης ήταν τα μεμονωμένα επεισόδια με την επιγραφή κατά του νέου προέδρου της Γερουσίας Ινιάτσιο Λα Ρούσα, έξω από τα γραφεία των «Αδελφιών της Ιταλίας» στη Γκαρμπατέλα και το πανό με το όνομά του γραμμένο ανάποδα σε διαδήλωση στο Κολοσσαίο. Μάλιστα, η επιγραφή «αηδιάζεις την Γκαρμπατέλα (Garbatella ti fa schifo)» πήρε και πολιτικές διαστάσεις, καθώς πέρα από την ιδεολογική καταδίκη, το αστέρι που τη συνόδευε συνδέθηκε από τον Λα Ρούσα με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες.
Ίσως ένα αντανακλαστικό από το παρελθόν του, που όσο κι εάν πασχίζει να το απωθήσει πάντα βγαίνει στην επιφάνεια. Θυμίζει την εποχή που ο Λα Ρούσα, ως πρωτοκλασάτο στέλεχος του «Μετώπου των Νέων», της νεολαίας του κόμματος MSI του πρώην φασίστα υπουργού του Σαλό Τζόρτζο Αλμιράντε, ήταν υπεύθυνος για πολλές επιθέσεις σε γραφεία, για ξυλοδαρμούς, ακόμη και για θανάτους αριστερών νεολαίων στο Μιλάνο. Τότε που τον αποκαλούσαν «Ινιάτσιο Λα Ρίσα» (Rissa= καβγάς), ένα χούι που ουδέποτε τον άφησε και συχνά το επιστράτευε. Όπως τότε με τον ξυλοδαρμό ενός σπουδαστή το 2010 που ο Λα Ρούσα εκστόμισε: «Να είσαι τυχερός που η αστυνομία σε έσυρε μόλις δύο λεπτά» ή όταν πρόσβαλε, αποκαλώντας «κ…μπαρά» (culattone) έναν ομοφυλόφιλο φοιτητή.
Φυσικά, ο Λα Ρούσα, που ως δικηγόρος είχε υπερασπισθεί πολλούς ομοϊδεάτες του (ήταν και πολιτική αγωγή στη δολοφονία του γνωστού φασίστα Σέρτζο Ραμέλι), θέλει να διερευνηθούν και ν’ αποδοθούν ευθύνες μόνο για τις επιθέσεις εναντίον φασιστών στη διάρκεια των «Μολυβένιων Χρόνων» του ‘70, λησμονώντας την Πιάτσα Φοντάνα, το τρένο Ιτάλικους, τον σταθμό της Μπολόνιας και τους εκατοντάδες νεκρούς αριστερούς από τις επιθέσεις των νεοφασιστών. Δεν είναι εκείνος που θα εξασφαλίσει τη γαλήνη, όπως έχει δηλώσει. Εξόν κι εάν αυτή εξασφαλισθεί δια της ράβδου της αστυνομίας και των απαγορεύσεων.
Η αντιφασιστική και μάλιστα η αποφασισμένη και θαρραλέα δράση είναι το ζητούμενο στην Ιταλία, όπου δυστυχώς μόνον ο κομφορμισμός δείχνει να βασιλεύει. Πολλές δημοσιογραφικές γραφίδες μεταστρέφουν την άποψή τους και δηλώνουν ενθουσιασμό για την πρώτη και δυναμική γυναίκα πρωθυπουργό, ως βήμα για την ισότητα των φύλων. Αγνοούν πως η Μελόνι είναι ένα δείγμα «χειραφέτησης» των γυναικών μέσα στο σύστημα παραγωγής και αξιών του νεοφιλελευθερισμού και όχι μίας πραγματικής ισότητας. Είναι η «συμβολική ανταλλαγή» μεταξύ των κυρίαρχων μοντέλων, που καμία σχέση δεν έχει με τον κλασσικό, τον οικολογικό ή τον μαρξικό φεμινισμό, την κουλτούρα της διαφοράς.
Μία τέτοια «δυναμική» γυναίκα είναι και η νέα υπουργός ΑΜΕΑ, Αλεσάντρα Λοκατέλι, πολιτικός κοντινή στον Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας, η επονομοαζόμενη και ως «σερίφα».
Επάξια γιατί ως δήμαρχος του Κόμο, η Λοκατέλι «διέπρεψε» στον αγώνα της κατά των φτωχών, των μεταναστών και των επαιτών, κλείνοντας τα πάρκα τα βράδια για να μη βρίσκουν καταφύγιο οι άστεγοι, ενώ απαγόρευσε δια νόμου την επαιτεία και τη δημόσια προσευχή στους μουσουλμάνους. Μάλιστα, το παράδοξο είναι πως ο πρόεδρος Σέρτζο Ματαρέλα όρκισε μία πολιτικό, που ως σύμβουλος στην Περιφέρεια της Λομβαρδίας, είχε εισηγηθεί να κατεβούν από τα δημόσια κτίρια της περιοχής τα πορτραίτα του Ματαρέλα «γιατί δεν είναι πλέον ο εγγυητής της πολιτικής ουδετερότητας στην Ιταλία»!
Η αναθεωρητική πορεία της ιταλικής ιστορίας και των κοινωνικών εμπειριών, που ξεκίνησε με την επίπλαστη «κάθαρση» των Καθαρών Χεριών, που τελικά είχε ως κύριο στόχο την πλήρη αποδυνάμωση των αριστερών δυνάμεων μετά την πτώση του Τείχους, στερεί τη μνήμη των αγώνων που είχαν δοθεί στο παρελθόν ενάντια στους νεοφασίστες και την κρατική καταστολή. Διαφορετικά, η κοινωνία θα είχε σήμερα ως φάρο μεγάλα κινηματικά γεγονότα σε επίκαιρες συγκυρίες, που είχαν σημαδέψει τις εξελίξεις σε μεγάλο βαθμό τα περασμένα πολιτικά δρώμενα.
Θα θυμόταν για παράδειγμα τη δολοφονία του Αντέλκι Αργκάντα από νεοφασίστες στις 20 Οκτωβρίου 1974 στη Λαμέτσια, σε μία από τις οργανωμένες επιθέσεις τους για να εμποδίσουν τη διεξαγωγή ενός φεστιβάλ. Την ημέρα της κηδείας του Αργκάντα, 30.000 άνθρωποι είχαν δώσει ένα δυναμικό «παρών» προς τιμήν του νεκρού, διατρανώνοντας την αντίθεσή τους στη βία των νεοφασιστών.
Οι Ιταλοί θα μπορούσαν κάλλιστα να θυμηθούν τις θρασύδειλες και με την κάλυψη των κρατικών μηχανισμών ακροδεξιές επιθέσεις ενάντια στο κύμα κοινωνικής διαμαρτυρίας. Μία οργανωμένη και κεκαλυμμένη αντίδραση του κράτους πρώτα με τις βόμβες σε τρένα, όπως αυτή της 22ας Ιουλίου 1970, που προκάλεσε τον εκτροχιασμό του ‘Freccia del Sud’ στο Gioia Tauro (6 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην επίθεση) και μετά με βόμβες εναντίον του πλήθους, σαν της 4ης Φεβρουαρίου 1970 σε αντιφασιστική πορεία στο Καταντζάρο.
Για να απαντήσουν σε αυτές τις επιθέσεις, το 1972 τα συνδικάτα μεταλλουργίας αποφάσισαν να οργανώσουν μια μεγάλη διαδήλωση αλληλεγγύης δίπλα στους εργάτες της Καλαβρίας. Ήταν από τις πρώτες φορές που οι εργάτες από το Βορρά και το Κέντρο κατέβηκαν για να διαδηλώσουν στον Νότο για να δείξουν πως το κίνημα είναι συμπαγές και δεν υπάρχουν τοπικά συμφέροντα ή ανταγωνισμοί. Η διαδήλωση ορίσθηκε για τις 22 Οκτωβρίου. Οι νεοφασίστες προσπάθησαν να αποτρέψουν την άφιξη των διαδηλωτών με μια σειρά επιθέσεων, οκτώ συνολικά, τη νύχτα μεταξύ 21ης και 22ας Οκτωβρίου 1972. Μολαταύτα, οι προβοκάτσιές τους απέτυχαν και πάνω από 50.000 διαδηλωτές κατάφεραν να φτάσουν στο Ρέτζο Καλάμπρια με άλλα τρένα και μέσα από εναλλακτικές διαδρομές, ενώ οι 1.000 εργάτες του Ansaldo της Γένοβας είχαν νοικιάσει πλοίο για να φθάσουν στην πρωτεύουσα της Καλαβρίας. Το έπος της περιπετειώδους μετάβασης στο Ρέτζο Καλάμπρια αποτυπώθηκε σε ένα χαρακτηριστικό και εμβληματικό τότε τραγούδι της Τζοβάνα Μαρίνι.
27 Οκτώβρη, η «μάχη της Πίζας»
Όμως εκείνο το γεγονός της ίδιας που χρονολογικά συμπίπτει με τα τωρινά και τα απώτερα παρελθόντα γεγονότα είναι η λεγόμενη «μάχη της Πίζας» της 21ης-27ης Οκτωβρίου 1969, η οποία κατέληξε στη δολοφονία του Τσέζαρε Παρντίνι. Μια δολοφονία με… ελληνικό ενδιαφέρον.
Γιατί, ο Οκτώβριος του 1969 στην Πίζα ήταν ένας μήνας φασιστικής βίας και αντιφασιστικών διαδηλώσεων. Στις 21 του μηνός, Ιταλοί και Έλληνες φασίστες, που συνδέονταν με το καθεστώς των Συνταγματαρχών και «εκπαίδευαν» τους ομοϊδεάτες τους, επιτέθηκαν σε ορισμένους δημοκρατικούς φοιτητές μπροστά από τη σχολή ξένων γλωσσών του Παν/μιου. Εκείνη ακριβώς την ημέρα τα ηγετικά στελέχη των νεοφασιστών Πίνο Ραούτι (του οποίου η κόρη εξελέγη τώρα στη μονοδεδρική του πάλαι ποτέ «κόκκινου» Σέστο Σαν Τζοβάνι) και ο Στέφανο Ντέλλε Κιάιε, σε μια βίλα στην ευρύτερη περιοχή της Πίζας, συναντιούνται με τον Κωνσταντίνο Πλεύρη, τότε πράκτορα της ελληνικής μυστικής υπηρεσίας, ΚΥΠ, υπεύθυνο για τις φασιστικές ομάδες στην Ευρώπη.
Λίγες μέρες αργότερα οι φασίστες επιτίθενται σε δύο νεαρούς Δημοκρατικούς και στη συνέχεια καταφεύγουν στα κεντρικά γραφεία του MSI. Υπάρχει άμεση αντίδραση από χίλιους διαδηλωτές, οι οποίοι καταδιώκονται όπως πάντα από τους συνεργούς των νεοφασιστών… την αστυνομία.
Τη Δευτέρα 27 Οκτωβρίου τα συνδικάτα κήρυξαν γενική απεργία, με την υποστήριξη όλων των πολιτικών κομμάτων, εξόν από τους χριστιανοδημοκράτες της DC και προφανώς του MSI. Οργανώνεται μία διαδήλωση περίπου 10.000 ατόμων, χωρίς επεισόδια. Μετά το πέρας της μια μικρή ομάδα του Potere Operaio προσπαθεί να σπάσει τον αποκλεισμό της αστυνομίας γύρω από τα κεντρικά γραφεία του MSI, στη via San Martino. Οι αστυνομικοί επιτίθενται με αγριότητα κατά δικαίων και αδίκων, με τον δήμαρχο και άλλους πολίτες να γίνονται μάρτυρες της απηνούς καταστολής από το Δημαρχείο. Οι τραυματίες είναι εκατοντάδες. Σε ένα σημείο κοντά στον ποταμό Άρνο ένα δακρυγόνο χτυπά τον Τσέζαρε Παρντίνι, έναν 22χρονο ανοργάνωτο νεαρό, ο οποίος απλώς συμμετείχε στην ειρηνική διαδήλωση και επέστρεφε με έναν φίλο του στο σπίτι του.
Κατά τη συνήθη τακτική της αστυνομίας, ο θάνατός του αποδόθηκε σε καρδιακή προσβολή: όμως η νεκροτομή αποκαλύπτει ότι ο Παρντίνι είχε σπασμένα πλευρά και ότι πέθανε δέκα λεπτά αργότερα «από αμβλύ τραύμα στην περιοχή της καρδιάς».
Η Ιστορία, έλεγε ο Μαρξ, όταν ξαναγυρίζει επιστρέφει ως φάρσα. Εκεί χρειάζεται πάντα η απολυτρωτική αντίδραση του κοινού για να κατέβει η φάρσα τούτη. Οι μαθημένοι στην πολιτική commedia dell’ arte του Κράξι, του Μπερλουσκονισμού, του Ρέντσι και του Γκρίλο και όλων των τυχάρπαστων πολιτικών ή τεχνοκρατών στα τελευταία έτη, έχουν πλέον το κριτήριο εκείνο και την μαχητική διάθεση για να παρεμποδίσουν μία παράσταση με την αθώα μορφή της φάρσας να πιάσει ρίζες στην Ιταλία;
