Η Ρωσία κατηγορείται πολύ συχνά από τους αντιπάλους της στη Δύση ως ένα «ολοκληρωτικό» καθεστώς. Ως ένα έθνος-κράτος στα όρια της δημοκρατίας, με την κοινωνία των πολιτών να επιβιώνει με τεράστιες δυσκολίες στα όρια της νομιμότητας και με μια δημόσια σφαίρα υποκείμενη στον απόλυτο έλεγχο της κρατικής εξουσίας και της πολιτικής ελίτ. Είναι αυτή ακριβώς η πρόσληψη του ρωσικού κράτους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που, όπως θα δούμε παρακάτω, φαίνεται να «αναγκάζει» τη γηραιά ήπειρο να πάρει αυστηρά μέτρα λογοκρισίας -και επίσημα αυτή τη φορά- στο εσωτερικό της για να αντιμετωπίσει τη ρωσική απειλή στο επίπεδο του σύγχρονου «πολέμου της πληροφορίας».
Ωστόσο, μία πολύ ιδιαίτερη στιγμή έλαβε χώρα την περασμένη Τετάρτη στο 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια στιγμή ενδεικτική για την εποχή που διανύουμε, τις αντιφάσεις και τις προοπτικές της. Αλλά κυρίως μια στιγμή που αποδεικνύει πως η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται και τόσο να ελέγχει τα πάντα ολοκληρωτικά, και μάλιστα σε περίοδο πολέμου. Μιλάμε βέβαια για την παρουσία και παρέμβαση –εκ μέρους της, και μετά από πρόκληση της ρωσικής πλευράς- του Ρότζερ Γουότερς στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για το ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία.
Φυσικά, η ίδια η παρουσία ενός από τους σημαντικότερους, δημοφιλέστερους και επιδραστικότερους καλλιτέχνες της σύγχρονης δημοφιλούς δυτικής μουσικής -«παραδοσιακής» μουσικής σε παγκόσμιο επίπεδο θα μπορούσαμε να πούμε πλέον εν έτει 2023- ως εκπροσώπου της Ρωσίας στον ΟΗΕ μαρτυρά από μόνη της για το ποιο είναι το στάτους της συγκεκριμένης χώρας σε παγκόσμιο επίπεδο αυτή τη στιγμή, αλλά και για το αν πρόκειται όντως για ολοκληρωτικό κράτος, απομονωμένο από την υπόλοιπη παγκόσμια κοινότητα.
Η «πρόσκληση» στον Γουότερς από πλευράς των Ρώσων ήρθε μετά από πρόσφατη συνέντευξη του τελευταίου σε γερμανικό μέσο, όπου και φάνηκε να αποδέχεται, ή έστω να «συζητάει», τις αιτιάσεις του Πούτιν για τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση για την «Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση», ήτοι α) τη σωτηρία των Ρωσόφωνων του Ντονμπάς από τη γενοκτονία και β) την ήττα του (νέο)ναζισμού στην Ουκρανία.
Εντούτοις, ο 79χρονος μουσικός αποδείχθηκε πολύ λιγότερο «πεισμένος» από τη ρωσική επιχειρηματολογία κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στον ΟΗΕ. Ή μάλλον, έκανε την επιλογή, πιθανότατα για λόγους προσωπικής πολιτικής ακεραιότητας αλλά και λόγω της θέσης από την οποία μιλούσε, να μιλήσει πιο ισορροπημένα και να εστιάσει στο αίτημα για κατάπαυση του πυρός. Τη λήξη της σύρραξης και μια συμφωνία άλλωστε ήθελε να προωθήσει ως προοπτική και η Ρωσία.
Έτσι λοιπόν, ομιλών ως εκπρόσωπος της Ρωσίας, καταδίκασε «με τον πιο έντονο τρόπο» την εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία, καταδικάζοντας ωστόσο παράλληλα και εκείνους «που την προκάλεσαν»!
Ερχόμαστε λοιπόν αντιμέτωποι με ένα παράδοξο. Μια χώρα αντιδημοκρατική, ένα καθεστώς ολοκληρωτικού τύπου εκπροσωπείται στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από έναν δυτικό καλλιτέχνη με έδρα τη Νέα Υόρκη. Και αυτός απευθυνόμενος στη διεθνή κοινότητα καταδικάζει ως παράνομη μια πρόσφατη πολιτική και στρατιωτική της απόφαση. Σίγουρα, δεν πρόκειται ακριβώς εδώ για την τρομακτική εικόνα που σκιαγραφείται συνεχώς για τη Ρωσία από τη δυτική πλευρά. Αντίθετα, η εικόνα από το Συμβούλιο Ασφαλείας της Τετάρτης παρουσιάζει μια Ρωσία δεκτική στην (αυτο)κριτική ακόμα και εν μέσω πολέμου.
Εκτός βέβαια αν όλα αυτά γίνονται «επί τούτου». Αν οι έμπειροι στην προπαγάνδα Ρώσοι εγκέφαλοι των μυστικών υπηρεσιών μπλοφάρουν για να κερδίσουν πόντους στην παγκοσμιοποιημένη δημόσια σφαίρα. Ή, ακόμα χειρότερα, αν ο πραγματικός σκοπός τους είναι η απεριόριστη διάχυση «αντικρουόμενων πληροφοριών» σε τέτοιο βαθμό, έτσι ώστε η παγκόσμια κοινή γνώμη να εκπέσει σε έναν κυνισμό του τύπου «όλοι ίδιοι είναι», «όλοι λένε ψέματα», πράγμα που επίσης τους συμφέρει.
Η τελευταία εκδοχή υπήρξε μια εκ των επισημάνσεων του σκιώδους «υπουργού Εξωτερικών και Άμυνας» της Ε.Ε., Ζοζέπ Μπορέλ στον λόγο του στο σημαντικό Συνέδριο της ΕΕΑS (Εuropean External Action Service) που έλαβε χώρα πριν τρεις μέρες. Επρόκειτο για ένα πολύ σημαντικό συνέδριο που διοργανώθηκε από το σκιώδες ευρωπαϊκό «Υπουργείο Εξωτερικών», την EEAS, και που αντιπρόεδρός του ήταν ο Μπορέλ. Στην επίσημη ομιλία του Ευρωπαίου αξιωματούχου εκφράστηκε επίσημα για πρώτη φορά η άποψη πως απαιτείται ο απόλυτος έλεγχος της «πληροφόρησης» μέσω ειδικής επιτροπής που θα συγκροτηθεί για τον σκοπό αυτό. Και το όνομα αυτής «Information Sharing and Analysis Centre». Οι «ειδικοί» αυτού του γιγαντιαίου και αποκεντρωμένου κέντρου συλλογής «κακών πηγών» πρόκειται να εγκατασταθούν ως σύμβουλοι σε κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε., οργανώνοντας την «αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης».
Όπως μάλιστα διαβάζουμε στην 35σέλιδη έκθεση της επιτροπής της ΕΕAS που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο, η «αποκεντρωμένη» λειτουργία αυτής της μεγάλης βάσης πληροφοριών και αντιμετώπισης έχει ως στόχο της να εμπλέξει στη διαδικασία συγκέντρωσης στοιχείων το «σύνολο της κοινωνίας» («whole-sosiety approach», σύμφωνα με τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών), τους απλούς πολίτες της Ένωσης, και μάλιστα στο πλαίσιο απόδοσης σημασίας όχι μόνο σε «απειλές» προερχόμενες από το εξωτερικό αλλά και σε όσους διακινούν αυτές και είναι οι ίδιοι πολίτες των κρατών μελών. Όπως ρητά σημειώνεται επίσης, το μεγάλο πρόβλημα που τους απασχολεί είναι πως φαίνεται «να μην υπάρχει συμφωνία [ανάμεσα στα κράτη-μέλη] για τον ορισμό του τι είναι FIMI (Formal Information Manipulation and Interference) (Τυπική Χειραγώγηση Πληροφόρησης και Εμπλοκή), δηλαδή δεν έχουν συμφωνήσει όλες οι χώρες της ΕΕ για το τι αποτελεί εχθρική προπαγάνδα.
Αφού λοιπόν δεν υπάρχει συμφωνία, έρχεται η επιτροπή της ΕΕΑS να μας προσφέρει μία, η οποία φαίνεται να πηγαίνει πίσω στον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα. Στις πρώτες σελίδες της έκθεσης, στο «γλωσσάρι» διαβάζουμε στον ορισμό των FIMI: «(ο όρος) περιγράφει ένα, τις περισσότερες φορές παράνομο, πρότυπο συμπεριφοράς που απειλεί ή έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει αρνητικά τις πολιτικές αξίες και διαδικασίες». Δύο είναι οι λέξεις που πρέπει να συγκρατήσουμε εδώ: «συμπεριφοράς» και «πολιτικές αξίες». Έχουμε λοιπόν να κάνουμε ουσιαστικά με την απαγόρευση της έκφρασης των πολιτικών αξιών του καθενός; Πόσο πίσω είναι διατεθειμένοι να φτάσουν ιστορικά για να υπερασπιστούν την ευρωατλαντική συμμαχία; Ο συγκρουσιακός διάλογος και η διαμάχη σχετικά με τις «αξίες», με τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη συγκρότηση ενός ιδανικού βίου, αποτέλεσε θεμέλιο λίθο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της ηπειρωτικής φιλοσοφίας. Τα ξεφτέρια του κυρίου Μπορέλ έχουν όντως την πρόθεση να δαιμονοποιήσουν όσους αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη επιχειρούν, εντός της, να εκφράσουν διαφορετικές αξίες από εκείνους που διευθύνουν στις Βρυξέλλες;
Ο κίνδυνος να (παρ-) εκτραπεί η δημοκρατία είναι πάντοτε πολύ μεγάλος σε περιόδους πολέμου, και μάλιστα όταν ο λαός της εμπόλεμης χώρας δεν συμφωνεί με τη διεξαγωγή του. Αν η γραφειοκρατική ελίτ της Ευρώπης δεν αντιμετωπίσει καμία αντίσταση στην εξελισσόμενη προσπάθειά της για μια δια της βίας πολιτική ενοποίηση, θα δούμε μπροστά στα μάτια μας τη δυστοπία του «ολοκληρωτισμού».
