Από την πλημμυρίδα των δεξιών εκλογικών επιτυχιών στον ευρωπαϊκό Νότο δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και η Ιταλία. Οι επιμέρους δημοτικές εκλογές επίσης την αποφράδα ημέρα της 28ης Μαΐου (και ίσως γι’ αυτό επισκιάσθηκαν) στάθηκαν καταστροφικές για την ιταλική κεντροαριστερά,  που απώλεσε ακόμη και ιστορικά προπύργιά της, όπως η Ανκόνα. Τα αποτελέσματα πιστοποίησαν την ανοδική πορεία του ακροδεξιού «Αδέλφια της Ιταλίας» και την αναξιοπιστία του αριστερού μηνύματος, ακόμη και σε περιοχές που θεωρούνταν δικές του ή όπου ακόμη βγαίνει ως πρώτη δύναμη από τις κάλπες, αλλά μειονεκτεί έναντι της τρικομματικής συμμαχίας της δεξιάς/ακροδεξιάς.

Το «άστρο» της νέας ΓΓ του σοσιαλφιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (Pd) Έλι Σλάιν πρόλαβε να λάμψει μόλις για 92 ημέρες και πλέον η εσωκομματική αντιπολίτευση αρχίζει να την αμφισβητεί.

Η ακροδεξιά κυβερνητική συμμαχία πλέον μοιάζει να έχει τα χέρια λυμένα, με την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι  να είναι έτοιμη να εφαρμόσει τα σχέδιά της για την τροποποίηση του Συντάγματος και την εκλογή Προέδρου. Και ταυτόχρονα, τα καλά αποτελέσματα του κόμματός της και στον ιταλικό Βορρά, της έχουν δώσει πλεονέκτημα απέναντι στην ξενοφοβική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι. Αυτό σημαίνει πως ο ηγέτης της Λέγκας πλέον δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα υπερηφανεύεται ότι με το σχετικό νομοσχέδιο, που προβλέπει μεταφορά στις Περιφέρειες εξουσιών και ελέγχων από την κεντρική εξουσία, θα επιβάλλει μία αυξημένη αυτονομία στις Περιφέρειες του Βορρά. Το σχέδιο της Μελόνι ρέπει πολύ περισσότερο στον «αυτοδιοικητικό κορπορατιβισμό» που είχε εφαρμόσει ο Μουσολίνι. Επιπλέον, ο εθνικισμός της Μελόνι, με κύριο σύνθημα το ‘Made in Italy’ και το όραμα για μία νέα Μεγάλη Ιταλία στην Ε.Ε. και τον κόσμο, υπό τη σκέπη των ΗΠΑ και η υπόσχεση για μία ιταλική πρωτοκαθεδρία στην Ε.Ε., κατορθώνει να δώσει όραμα σε μεγάλες μάζες του ιταλικού πληθυσμού.

Το σκηνικό στην Ιταλία μοιάζει να επιβεβαιώνει τη γενικότερη (ζοφερή) εικόνα της Αριστεράς στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο. Μέσα στην Αριστερά δέον να συμπεριλάβουμε και τους Σοσιαλιστές -ιδίως της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που εμφανώς συσπειρώνουν πολύ περισσότερους τομείς της κοινωνίας με προοδευτική συνείδηση, εν σχέσει με το ΚΙΝΑΛ- καθώς άλλωστε οι «προοδευτικές» κυβερνήσεις στην Ισπανία (PSOE/Podemos) και στην Πορτογαλία ( PSP/PCP/Bloco)  αναμφίβολα είχαν επικεφαλής τους Σοσιαλιστές και αυτή που επικαλείτο προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ για την Ελλάδα θα είχε ως δεύτερη τη τάξει δύναμη το ΠΑΣΟΚ. Αν και απλοϊκές (στην κατ’ αρχήν διατύπωσή τους) οι αιτίες που θα πρέπει να αντιμετωπισθούν για τις ήττες των κομμάτων αυτών, αναγκαστικά θα πρέπει να αναζητηθούν στον ίδιο τον πυρήνα τους, στις μεταλλάξεις τους και τις στρατηγικές τους επιλογές.

Τόσο το PSOE, όσο και οι Podemos και καθ’ ημάς ο ΣΥΡΙΖΑ (που άλλωστε, κακά τα ψέματα, ουδέποτε είχε μία εκτεταμένη και σοβαρή συνδικαλιστική εκπροσώπηση και διάχυση σε πλατιές μάζες) έχουν χάσει πια τη μαχητική τους βάση. Μετατράπηκαν σε «βοναπαρτιστικά», αρχηγικά, κόμματα, με συγκεντρωτικό χαρακτήρα και τις αποφάσεις να λαμβάνονται κεκλεισμένων των θυρών και μακριά από τα όργανα του κόμματος και τον εσωτερικό διάλογο. Ο ίδιος ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, που ήταν το υπόδειγμα για την ευρωπαϊκή Αριστερά (ακόμη και στον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ και το ιταλικό Pd την εποχή της ακμής του κύρους του) όφειλε την παλιννόστησή του στην ηγεσία του PSOE, μετά την ήττα του Δεκεμβρίου 2015 ακριβώς στη μαχητική βάση του κόμματος, που ανέτρεψε τη διευθυντήρια ομάδα των «βαρόνων». Σήμερα, το PSOE και ο Σάντσεθ βρίσκονται μακριά από τις βάσεις, οι οποίες έχουν υποσκελισθεί από την αρχηγική ομάδα του Μεγάρου της Μονκλόα. Οι Podemos  ταυτίσθηκαν με τον Πάβλο Ιγκλέσιας, που κατάργησε τους «κύκλους» των αποφάσεων από τη βάση -πράγμα που βαθμηδόν οδήγησε στην απογοήτευση και απαξίωσή τους από το εκλογικό του σώμα- ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ γνωστό είναι πως δίχως τον Τσίπρα και τη συγκεντρωτική του πολιτική μπορεί να διασπασθεί εις τα εξ ων συνετέθη.

Επιπλέον τα κόμματα αυτά έχουν γίνει ο χώρος υποδοχής για διάφορους οπορτουνιστές ή αποσυνάγωγους από άλλα κόμματα και το εφαλτήριο για προσωπικές φιλοδοξίες, που απομακρύνουν τις στοχεύσεις στον πολιτικό σχεδιασμό από τις ανάγκες και τον παλμό της κοινωνίας. H βάση των κομμάτων η ίδια έχει αποσπασθεί πλέον από την ηγετική ομάδα των κομμάτων αυτών και τούτο (ιδίως στην Ισπανία, όπου είναι σχετικά πιο πρόσφατο) διαπιστώνεται στις εκλογικές αναμετρήσεις, ιδίως της 28ης Μαΐου. Δεν είναι τυχαίο που η νέα ηγέτιδα του Sumar Γιολάνδα Ντίαθ (που κατέθεσε επισήμως το Sumar, σε μία προσπάθεια να γίνει η πλατφόρμα για την επανένωση της Αριστεράς σε νέα βάση) πασχίζει διακαώς να υπενθυμίζει τις κινηματικές της καταβολές για να τονίσει την αντίθεσή της με τους συγκεντρωτικούς πλέον Podemos και να ξανα-ανακτήσει μία κοινωνική βάση που έχει αποχωρήσει από την παράταξη. Και παράλληλα,η Άντα Κολάου που κατατροπώθηκε από την καταλανική δεξιά JxCat στη Βαρκελώνη, παρά την αξιομνημόνευτη πορεία της στη δημαρχία πλήρωσε την αναξιοπιστία των Podemos και την ταύτισή τους με το κίνημά της Comu’ ακριβώς στη μαχητική και κοινωνική βάση στην Καταλονία.

Σε γενικές γραμμές, τα κόμματα της Αριστεράς δείχνουν εν πολλοίς μία ανευθυνότητα και έλλειψη σοβαρότητας στις διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις. Δείχνουν μία αβάσιμη εμπιστοσύνη στο μήνυμά τους και μία αυταρέσκεια πως έχουν πιάσει τον παλμό και πως έχουν αντιμετωπίσει πραγματικά τις ανάγκες και τις προσδοκίες της κοινωνίας. Πιστεύουν πως έχουν σφυρηλατήσει μία σχέση μαζί της επειδή καυτηριάζουν τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, όμως -όπως στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, του PSOE και του Pd- συνεχίζουν να εφαρμόζουν πολιτικές, ή να στρατολογούν στελέχη από αντίπαλα στρατόπεδα ή φιλοευρωπαϊστές.

Για παράδειγμα από τη μία το PSOE προβάλλει την πολιτική στα εργασιακά της Γιολάνδα Ντίαθ, από την άλλη υπουργός Οικονομικών Νάδια Καλβίνιο είναι η «εκλεκτή» των Βρυξελλών και πρώην στέλεχός τους. Ή να διστάζει, από τον φόβο των δεξιόστροφων και κεντρώων ψηφοφόρων να στηρίξει αριστερά σχήματα σε τοπικό επίπεδο. Όπως, μετά τις περιφερειακές εκλογές το Partido Socialista de Navarra (αντίστοιχο του PSOE στη χώρα των Βάσκων) δεν θα στηρίξει τα UPN και το  Bildu, το οποίο είχε και παλαιά στελέχη της ΕΤΑ στο ψηφοδέλτιο. Μία άρνηση που επιπλέον θα περιπλέξει την επανεκλογή της Σοσιαλίστριας περιφερειάρχη Μαρία Τσιβίτε, που έχει πάλι ανάγκη την αποχή του Bildu για να ξανακυβερνήσει. Και φυσικά, περιττό είναι να επανέλθουμε στην προσχωσιγένεια του ΣΥΡΙΖΑ σε δεξιά (ΑΝΕΛ, ΝΔ) ή πρώην ΠΑΣΟΚικά στελέχη και τα πρώην μέλη της Χριστιανοδημοκρατίας που κατέχουν σημαντικές θέσεις στο Pd (Λέτα, Φραντσεσκίνι, παλιότερα ο Ρέντσι κλπ). Το οξύμωρο, που δεν περνάει απαρατήρητο στην κοινωνία, από τη μία να κατηγορείς και από την άλλη να εφαρμόζεις όσα κατηγορείς -όποιο κι εάν είναι το πρόσχημα-, βοηθά στην επάνοδο της δεξιάς. Η αμφιλεγόμενη στάση των κομμάτων αυτών σε μία σειρά ζητημάτων -από την οικονομία, έως την πανδημία, τον εγκλεισμό και τα εμβόλια και φυσικά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ειρήνη- ουσιαστικά συμβάλλει στη ριζοσπαστικοποίηση προς τα δεξιά.

Η μόνιμη επωδός των κομμάτων αυτών στο ζήτημα ότι δεν επικοινωνούν καλά το πρόγραμμα ή το κυβερνητικό τους έργο ή ότι αφήνουν βορά στην παραπληροφόρηση την κοινωνία είναι πως δεν ελέγχουν τα μέσα ενημέρωσης. Είναι γεγονός πως η δεξιά έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα στον χώρο της ενημέρωσης, που ανήκει σε παραδοσιακούς οικονομικούς συμμάχους της, όμως ιστορικά εάν το δούμε ποτέ η αριστερά η ίδια δεν διέθετε υπεροπλία στον χώρο των μέσων αυτών. Εξάλλου, λησμονεί πως η παραπληροφόρηση παρακάμπτεται μέσα από την αντιπροπαγάνδα, η οποία συνδέεται στενά με την αμεσότητα και τη δράση στο ίδιο το πεδίο της κοινωνίας, στον δρόμο, στην οργάνωση και τη συνδικαλιστική παρέμβαση, την επαφή σε πολλαπλά μικροεπίπεδα και μορφές ζωής.

Ένα άλλο μεγάλο σφάλμα που διαπράττουν αυτά τα κόμματα, με καθαρά εκλογικούς στόχους και μόνο, είναι πως προβάλλουν επιτεύγματα σε «δευτερεύοντα» για τη μεγάλη και αδιάφορη ή αντίθετη γι’ αυτά, μάζα της κοινωνίας. Δίχως να θεωρηθεί πως και αυτά δεν είναι σοβαρά κι επείγοντα κοινωνικά θέματα για να επιλυθούν, η διογκωμένη «χρήση» για πολιτικούς λόγους των «δικαιωματικών» νόμων πχ στην Ισπανία ή για τη συμφωνία στις Πρέσπες στην Ελλάδα και την ιστορική μνήμη στην Ισπανία (για την Ιταλία δε χρειάζεται να πούμε, επειδή το Pd εξακολουθεί να είναι απόλυτα συντεταγμένο με τις Βρυξέλλες και τις επιταγές της), αυτά τα θέματα απομάκρυναν πολλές κοινωνικές ομάδες (όχι κατ’ ανάγκη δεξιές). Τη στιγμή που λόγω της ευρωπαϊκής πολιτικής μένουν άλυτα τα φλέγοντα για την καθημερινότητα ζητήματα (ενέργεια, ακρίβεια, ενοίκια, δάνεια, μισθοί και συλλογικές συμβάσεις), πολλά κοινωνικά στρώματα έχουν άλλες προτεραιότητες, τις οποίες αισθάνονται στο πετσί τους, απέναντι σε τέτοιες «επιτυχίες» -που οσμίζονταν πως στόχο έχουν μόνο να προσελκύσουν ένα ιδιαίτερο κοινό ψηφοφόρων- οι πληττόμενες αυτές ομάδες αισθάνονταν ότι υποσκελίζονται από «περιθωριακούς» ή ότι απειλείται η εθνική τους υπόσταση κλπ.

Οι εκλογικές αποτυχίες του φετινού Μαΐου φέρνουν τα αριστερά κόμματα στη δική τους «Νύχτα της Γεσθημανής», μονάχα τους απέναντι στη δική τους αυτοσυνείδηση (;), την απελπισία και υποκειμενικότητα του είναι τους, τη δική τους «θνητότητα» και τον κίνδυνο του τέλους. Μία κατάσταση που απαιτεί να ειδωθεί κατάματα η περίσταση και να ληφθούν αποφάσεις, με θάρρος κι αποφασιστικότητα. Και στην περίπτωση των αριστερών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων αυτών να γίνουν κατανοητά τα σφάλματα -όχι τα επικαιρικά, στην παρούσα εκλογική μάχη- αλλά οι διαρκείς αβλεψίες και επιπολαιότητες, που αλλοίωσαν το πολιτικό τους Είναι και απομάκρυναν από αυτά, τον κόσμο που σε εκείνα έβλεπε την μετουσίωση μίας πραγματικής ελπίδας για αλλαγή στην κοινωνική του κατάσταση. Όμως το θέμα είναι εάν η περισυλλογή στην οποία η κατάσταση τούτη τα οδηγεί θα γίνει με ειλικρίνεια ή για μία φορά ακόμα με ηττοπάθεια, είτε αλληθωρίζοντας θα ρίξουν τα βάρη σε άλλους, πλην των ιδίων;