Τη νύχτα της 27ης προς 28η Ιουλίου 1993, πριν από τριάντα χρόνια ακριβώς, ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο εξερράγη μπροστά από την πλαϊνή πρόσοψη της βασιλικής του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού στη Ρώμη, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στην εκκλησία, στο κτίριο του Βικαριάτου, στο Βαπτιστήριο και σε άλλα κτίρια. Μια περιοχή, που ακόμα και οι ναζί, σεβάστηκαν ως ελεύθερη ζώνη και μάλιστα υπήρξε καταφύγιο για πολλούς Εβραίους.
Η έκρηξη συνδέθηκε αμέσως με τη Μαφία, η οποία, σε μια αναζωπύρωση της επιθετικότητάς της, χτύπησε όχι μόνο και σε άλλα μέρη της Ρώμης, αλλά και στη Φλωρεντία και το Μιλάνο.
Η αφορμή για τις επιθέσεις του 1993 ήταν η ανάγκη να σταλεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα από τα αφεντικά της Μαφίας προς τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ που τους είχε επιτεθεί λίγους μήνες νωρίτερα στη Σικελία, προτρέποντάς τους «να προσηλυτιστούν: Θα έρθει η κρίση του Θεού!».
Τριάντα χρόνια μετά, ο τωρινός Πάπας Φραγκίσκος Α΄, συνεχίζει τον πόλεμο κατά της μαφίας…
Εν τω μεταξύ, στο Βατικανό η ωραία σκέψη της γερμανικής επισκοπικής επιτροπής «Iustitia et Pax» για τη διοργάνωση ενός μεγάλου διεθνούς συνεδρίου «για τη δράση της Εκκλησίας απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα», έχει κάτσει σε κάποιους στον λαιμό και αυτό, δεν είναι απλώς μια υποψία. Τουναντίον, είναι ένα ακριβές μήνυμα, αν ερμηνεύσει κανείς την πρωτοβουλία αυτή υπό το πρίσμα των όχι πάντα εύκολων σχέσεων μεταξύ της γερμανικής Εκκλησίας και της Ρωμαϊκής Κουρίας (σ.σ: το σύνολο των διοικητικών οργάνων της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, που διαχειρίζεται τις υποθέσεις της). Διότι είναι πλέον σαφές ότι εντός των τειχών του «λιονταριού», το θέμα της μαφίας, έχει χτυπήσει νεύρο.
Πόσο μάλλον μετά το δημοσίευμα της ακραιφνούς καθολικής γαλλικής εφημερίδας «La Croix», της οποίας η αξιοπιστία σε θέματα Εκκλησίας σπάνια αμφισβητείται. Σύμφωνα με την εφημερίδα που ιδρύθηκε το 1880 από Αυγουστίνους πατέρες, η επίθεση του Πάπα Φραγκίσκου κατά της Μαφίας έχει συγκαλυφθεί από τη Ρώμη. Η ηχηρή καταγγελία δημοσιεύθηκε στις αρχές Ιουλίου. Και όχι τυχαία μαζί με την είδηση ότι, στο Βερολίνο, η επισκοπική επιτροπή «Iustitia et Pax» διοργανώνει ένα μεγάλο διεθνές συνέδριο «για τη δράση της Εκκλησίας απέναντι στο οργανωμένο έγκλημα».
Ένα ακριβές μήνυμα, αν ερμηνεύσει κανείς την πρωτοβουλία αυτή υπό το πρίσμα των όχι πάντα εύκολων σχέσεων μεταξύ της γερμανικής Εκκλησίας και της Ρωμαϊκής Κουρίας (σ.σ: το σύνολο των διοικητικών οργάνων της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, που διαχειρίζεται τις υποθέσεις της). Διότι είναι πλέον σαφές ότι εντός των τειχών του «λιονταριού», το θέμα της μαφίας, έχει χτυπήσει νεύρο.
Για να το καταλάβουμε αυτό, πρέπει να γυρίσουμε πίσω, στο 2014. Ο Φραγκίσκος είναι ποντίφικας λίγο περισσότερο από ένα χρόνο και στη λειτουργία που τελέστηκε στις 21 Ιουνίου 2014 στην πεδιάδα του Σιμπάρι, κήρυξε ολομέτωπο πόλεμο στο οργανωμένο έγκλημα: «Η Ντραγκέτα είναι η λατρεία του κακού και η περιφρόνηση του κοινού καλού… Οι μαφιόζοι δεν βρίσκονται σε συμφωνία με τον Θεό, είναι αφορισμένοι!». Λέξεις που δεν έχουν ειπωθεί ποτέ στο παρελθόν από επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Η οποία για πάρα πολύ καιρό απέφυγε να αντιμετωπίσει με την απαραίτητη αποφασιστικότητα έναν καρκίνο που είναι διαδεδομένος όχι μόνο στην Ιταλία, όπου η Εκκλησία αναγκάστηκε να θρηνήσει ακόμη και τους νεκρούς της, όπως τους αντιμαφιόζους ιερείς Τζουζέπε Πουλίζι και Τζουζέπε Ντιάνα.
Όπως είπαμε πριν, έχουμε 21 Ιουνίου 2014. Περνούν εννέα μήνες και ο Φραγκίσκος, στη Σκάμπια, επιτίθεται σε έναν άλλο καρκίνο, αυτόν της διαφθοράς: «Η διαφθορά βρομάει, η διεφθαρμένη κοινωνία βρομάει και ένας χριστιανός που αφήνει τη διαφθορά να μπει μέσα του, δεν είναι χριστιανός, βρομάει». Και για να βεβαιωθεί ότι ούτε αυτό ακούγεται σαν δήλωση, έφτιαξε και ένα βίντεο που έκανε τον γύρο του κόσμου. Η καταπολέμηση της μαφίας και της διαφθοράς καταλαμβάνει το πρώτο μέρος της θητείας του. Μέσα σε μόλις δύο χρόνια, πραγματοποίησε 34 δημόσιες ομιλίες, από την Ιταλία μέχρι την Αφρική και τη Βραζιλία… και ο αγώνας του, δεν είναι μόνο λόγια.
Εδώ και δεκαετίες, το κακό εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, ειδικά στις χώρες εκείνες όπου η φτώχεια οργιάζει και οι μαφίες πλουτίζουν από τη διακίνηση ναρκωτικών χάρη στη συνενοχή της εξουσίας. Αρκετά, εν ολίγοις, για να αποφασίσει ένας Πάπας που προέρχεται από τη Νότια Αμερική, όπου οι μεταστάσεις είναι βαθιές, και χωρίς δισταγμό στο πλευρό των τελευταίων, να επιστρατεύσει το ισχυρότερο όπλο που διαθέτει ως Πάπας. Δηλαδή, τον αφορισμό.
Ο Φραγκίσκος Α΄ δήλωσε σε συνέντευξή του: «Αυτό που με έχει κάνει να υποφέρω περισσότερο είναι η διαφθορά. Δεν αναφέρομαι μόνο στην οικονομική διαφθορά, εντός και εκτός του Βατικανού, αναφέρομαι στη διαφθορά της καρδιάς. Η διαφθορά είναι ένα σκάνδαλο. Στη Νάπολη, το 2015, είπα ότι είναι κατάπτυστη. Ναι, κατάπτυστη. Η διαφθορά κάνει την ψυχή να σαπίζει. Πρέπει να διακρίνουμε την αμαρτία από τη διαφθορά. Όλοι είμαστε αμαρτωλοί, όλοι! Ακόμα και ο Πάπας και αυτός εξομολογείται κάθε δεκαπενθήμερο. Αλλά δεν πρέπει να γλιστράμε από την αμαρτία στη διαφθορά. Ποτέ! Στην Εκκλησία, όπως και στην πολιτική και στην κοινωνία γενικότερα, πρέπει πάντα να προειδοποιούμε για τον σοβαρό κίνδυνο της διαφθοράς. Είναι πολύ δύσκολο για έναν διεφθαρμένο άνθρωπο να γυρίσει πίσω: μια δωροδοκία σήμερα, μια αύριο και συνεχίζει σε αυτό το σκοτεινό και θλιβερό μονοπάτι… Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι μαφιόζοι αφορίζονται: έχουν ματωμένο χρήμα στα χέρια τους».
«Το χρήμα των βρόμικων επιχειρήσεων και των εγκλημάτων της μαφίας είναι χρήμα αίματος και παράγει άνιση εξουσία. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο διάβολος, μπαίνει από τις τσέπες: εκεί είναι, η πρώτη διαφθορά». Έτσι είπε ο Πάπας Φραγκίσκος, στην ομιλία του κατά τη διάρκεια της ακρόασης στο Βατικανό, προς τα μέλη της Εθνικής Διεύθυνσης κατά της Μαφίας και της Τρομοκρατίας, με επικεφαλής τον Φράνκο Ρομπέρτι (σ.σ: εισαγγελέας κατά της μαφίας-νυν ευρωβουλευτής).
«Το φαινόμενο της μαφίας, ως έκφραση της κουλτούρας του θανάτου, πρέπει να καταπολεμηθεί και να εξαφανιστεί. Είναι ριζικά αντίθετο με την πίστη και το Ευαγγέλιο, που είναι πάντα για τη ζωή», επανέλαβε με έμφαση ο Πάπας.
«Θα ήθελα να εκφράσω την εκτίμησή μου και την ενθάρρυνσή μου για τη δραστηριότητά σας, η οποία είναι δύσκολη και επικίνδυνη, αλλά περισσότερο από ποτέ απαραίτητη για τη λύτρωση και την απελευθέρωση από την εξουσία των εγκληματικών ενώσεων, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη βία και την κακοποίηση που βάφεται με ανθρώπινο αίμα», είπε ο Ποντίφικας απευθυνόμενος στο ακροατήριο, προσθέτοντας: «Σας καλώ να αφιερώσετε κάθε προσπάθεια ιδιαίτερα στον αγώνα κατά της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης διακίνησης μεταναστών: πρόκειται για πολύ σοβαρά εγκλήματα που πλήττουν τους πιο αδύναμους των αδύναμων. Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητο να αυξηθούν οι δραστηριότητες προστασίας των θυμάτων, παρέχοντας νομική και κοινωνική βοήθεια σε αυτούς τους αδελφούς και τις αδελφές μας που αναζητούν ειρήνη και μέλλον».
«Πρέπει να είμαστε σαφείς, δεν υπάρχει θέση για τους μαφιόζους στην Εκκλησία. Οι μαφιόζοι αφορίζονται». Αυτό υπενθύμισε ο Πάπας Φραγκίσκος σε συνέντευξή του στην «Il Fatto Quotidiano» με αφορμή τα δέκα χρόνια της θητείας του, στην Αγία Έδρα.
«Έχουν ματωμένο χρήμα στα χέρια τους», υπογραμμίζει ο Μπεργκόλιο, «κάνουν δουλειές με όπλα και ναρκωτικά. Σκοτώνουν νέους ανθρώπους και την κοινωνία. Σκοτώνουν το μέλλον. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: δεν υπάρχει θέση για τους μαφιόζους στην Εκκλησία! Οι μακαριστοί Πίνο Πουλίζι και Ροζάριο Λιβατίνο Livatino δεν τα βρήκαν με τη Μαφία και γι’ αυτό το πλήρωσαν με τη ζωή τους».
Στο Βατικανό δεν λείπουν εκείνοι που εργάζονται εναντίον του. Και αν συχνά δεν είναι καν εύκολο να εντοπίσει κανείς από ποιο σημείο εκτοξεύονται οι τορπίλες, ένα πράγμα είναι πάντως βέβαιο, ότι ο Φραγκίσκος έχει να αντιμετωπίσει ένα μέρος του εκκλησιαστικού μηχανισμού που αντιτίθεται στο όραμά του για τον κόσμο και υποβαθμίζει συνεπώς, τον ρόλο της Εκκλησίας. Συμβαίνει αυτές οι δυνάμεις, ενώ δεν υπερισχύουν, να καταφέρνουν ωστόσο να μπαίνουν εμπόδιο. Και ο χρόνος, να περνάει μάταια.
Ως επίλογο, να κλείσουμε και… με την άποψη, της απέναντι πλευράς, μέσα από μια συζήτηση που είχε ο αρχιμαφιόζος Τοτό Ριίνα, με έναν συγκρατούμενό του: «Ο Πάπας πρέπει να κοιτάζει τη δουλειά του… αρχίζει και γίνεται επικίνδυνος! Μας ζητάει να μετανοήσουμε. Αυτός να μετανοήσει».
