Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μέρος του 46μελούς Συμβουλίου της Ευρώπης, αναμένεται να εκδώσει, σήμερα Τρίτη, τρεις ετυμηγορίες σε ισάριθμες υποθέσεις πολιτών που κατηγορούν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για αδράνεια ή ανεπαρκή δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Σε ένδειξη της σημασίας του ζητήματος, όλες οι υποθέσεις αντιμετωπίστηκαν κατά προτεραιότητα από το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως του ΕΔΑΔ, του οποίου οι 17 δικαστές μπορούν να δημιουργήσουν ένα δυνητικά κρίσιμο νομικό προηγούμενο.
Από τις τρεις υποθέσεις η πρώτη αφορά προσφυγή της ελβετικής οργάνωσης των «Ηλικιωμένων για την προστασία του κλίματος» στην οποία συμμετέχουν 2.500 γυναίκες ηλικίας 73 ετών κατά μέσο όρο και τέσσερα από τα μέλη της που έχουν επίσης υποβάλει ατομικές καταγγελίες, τονίζοντας «την αδυναμία των ελβετικών αρχών να περιορίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», οι οποίες έχουν αρνητικές συνέπειες στις συνθήκες ζωής τους και την υγεία τους.
Η δεύτερη υπόθεση αφορά την προσφυγή έξι νεαρών Πορτογάλων, ηλικίας 12 έως 24 ετών, οι οποίοι κατηγορούν εμπνεύστηκαν να δράσουν μετά από τις πυρκαγιές που κατέστρεψαν τη χώρα τους το 2017. Η υπόθεσή τους δεν αφορά μόνο την Πορτογαλία, αλλά και 31 άλλα κράτη — κάθε χώρα της ΕΕ, συν τη Νορβηγία, την Ελβετία, την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρωσία, που εκλύουν τη μεγαλύτερη ποσότητα αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τις οποίες κατηγορούν ότι απέτυχαν να αποτρέψουν την καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη, με αποτέλεσμα να απειλείται η ζωή τους. Δεν ζητούν αποζημίωση, αλλά από το ΕΔΔΑ να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να περιορίσουν δραστικά τις εκπομπές των αερίων αυτών.
Τέλος, στην τρίτη υπόθεση ο Νταμιέν Καρέμ, πρώην δήμαρχος της γαλλικής παράκτιας πόλης Γραντ- Σινθ στη βόρεια Γαλλία, προσέφυγε κατά της άρνησης του Παρισιού να λάβει πιο φιλόδοξα μέτρα για να περιορίσει την κλιματική αλλαγή, υποστηρίζοντας ότι είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να βυθιστεί η πόλη του στη Βόρεια Θάλασσα.
Θα είναι η πρώτη φορά που το δικαστήριο θα εκδώσει απόφαση για την κλιματική αλλαγή, σηματοδοτώντας μια κομβική στιγμή, καθώς ενώ πολλά ευρωπαϊκά κράτη, έχουν ήδη καταδικαστεί από εγχώρια δικαστήρια για μη τήρηση των δεσμεύσεών τους σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη, το Δικαστήριο θα μπορούσε να προχωρήσει παραπέρα και να καταστήσει σαφή νέα θεμελιώδη δικαιώματα.
Η πρόκληση έγκειται στη διασφάλιση «της αναγνώρισης ενός ατομικού και συλλογικού δικαιώματος σε ένα κλίμα όσο το δυνατόν πιο σταθερό, το οποίο θα αποτελούσε σημαντική νομική καινοτομία», δηλώνει η δικηγόρος και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος της Γαλλίας Κορίν Λεπάζ, η οποία υπερασπίζεται μία από τις υποθέσεις, ενώ ο δικηγόρος της ΜΚΟ Global Legal Action Network, τονίζει ότι η θέση του δικαστηρίου «μπορεί να σηματοδοτήσει μια καμπή στον παγκόσμιο αγώνα για ένα βιώσιμο μέλλον», προσθέτοντας ότι «μια νίκη σε οποιαδήποτε από τις τρεις περιπτώσεις θα μπορούσε να αποτελέσει την πιο σημαντική νομική εξέλιξη για την κλιματική αλλαγή για την Ευρώπη από την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015»,
