Ευρεία γεωγραφική διασπορά των περιστατικών ρατσιστικής βίας, επιθέσεις με στοιχεία οργάνωσης, υπό τη σκιά της αυξανόμενης ρητορική μίσους στο δημόσιο χώρο, έντονη και συνεχής ρατσιστική βία στα σύνορα της χώρας, κυρίως κατά προσφύγων και μεταναστών, συστηματική ρατσιστική συμπεριφορά από εκπροσώπους του κράτους, καθώς και στοχοποίηση θυμάτων στο πλαίσιο της ενδοσχολικής και ενδο-οικογενειακής ρατσιστικής βίας είναι μερικά από τα βασικά ποιοτικά ευρήματα του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας για το 2023, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες τάσεις που παρακολουθεί τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τη δωδέκατη Ετήσια Έκθεση που παρουσιάστηκε την Τρίτη, 23 Απριλίου 2024, σε Συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023, το Δίκτυο κατέγραψε, μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα, 158 περιστατικά ρατσιστικής βίας, συμπεριλαμβανομένων 89 στα οποία στοχοποιήθηκαν μετανάστες, πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο και 61 στα οποία στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI+ άτομα.
Σχεδόν στα μισά περιστατικά, τα θύματα δήλωσαν ότι έχουν βιώσει βία ξανά, ενώ σε 15 περιστατικά τα θύματα δήλωσαν ότι στοχοποιήθηκαν λόγω περισσοτέρων του ενός χαρακτηριστικού τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι σχεδόν σε ένα στα τρία περιστατικά (50) εντοπίζονται ανήλικοι μεταξύ των θυμάτων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ανήλικοι εντοπίζονται και ανάμεσα στους δράστες.
Την εκδήλωση άνοιξαν οι δύο συντονιστές του Δικτύου, η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), Καθηγήτρια Μαρία Γαβουνέλη, και η Αντιπρόσωπος του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα (UNHCR), κ. Maria Clara Martin.
Η Πρόεδρος της ΕΕΔΑ τόνισε την «ανάγκη συντονισμού των αρμόδιων Αρχών της Πολιτείας για μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική πολιτική πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου της ρατσιστικής βίας, σε όλες τις εκφάνσεις της και ειδικότερα την ανάγκη δημιουργίας αποτελεσματικού εθνικού μηχανισμού υποστήριξης και προστασίας θυμάτων ρατσιστικής βίας, την ενεργοποίηση του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας και την Κατάρτιση νέου Σχεδίου Δράσης κατά του Ρατσισμού.». Από τη μεριά της, η κ. Martin υπογράμμισε το σημαντικό έργο που επιτελούν οι 55 οργανώσεις-μέλη του Δικτύου στην παρακολούθηση και ανάδειξη των τάσεων της ρατσιστικής βίας στη χώρα και στην κατανόηση του τραύματος που επιφέρει η βία αυτή στα θύματα. «Η καταπολέμηση του ρατσισμού απαιτεί συστηματική, προοδευτική και συντονισμένη προσέγγιση, κυρίως απαιτεί δέσμευση από όλα τα τμήματα της κοινωνίας και της πολιτείας», σημείωσε.
Στη συζήτηση που ακολούθησε και συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιάννης Παπαδόπουλος, συμμετείχαν εκπρόσωποι των μελών του Δικτύου-η Χρυσάνθη Ζαχάρωφ από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, ο Κωνσταντίνος Μαραγκός από την οργάνωση Thessaloniki Pride, η Αναστασία Μητροπάνου από την ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ και η Αναστασία Καρκούλια από το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η ρατσιστική βία χαμηλής έντασης και η κανονικοποίησή της, όπως τη βιώνουν τα άτομα στην καθημερινότητά τους, πρόσφυγες, μετανάστες, ΛΟΑΤΚΙ+, Ρομά, και άλλες στοχοποιούμενες ομάδες, ήταν από τα βασικά ζήτήματα που απασχόλησαν τους ομιλητές. Αναδείχθηκε η σύνδεση της διάχυτης ρητορικής μίσους στο δημόσιο λόγο με τη ρατσιστική βία, ενώ τονίστηκε η εδραίωση του φόβου, το συνεχιζόμενο τραύμα και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις αρχές ως οι κύριοι λόγοι που η μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων δεν θέλουν να προχωρήσουν σε επίσημες καταγγελίες.
