Τα αμερικανικά πανεπιστήμια είναι ένα καζάνι που βράζει, το ίδιο και το τμήμα της αμερικανικής κοινωνίας που αντιτίθεται σθεναρά στη γενοκτονία της Παλαιστίνης.
Φοιτητές σχεδόν σε όλα τα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας προβαίνουν σε μαζικές καταλήψεις, επιδεικνύοντας ένα πρωτοφανές επίπεδο αυτοοργάνωσης για το αμερικανικό φοιτητικό κίνημα του 21ου αιώνα. Ο λόγος είναι γνωστός και δεν είναι άλλος από τη σφαγή στη Λωρίδα της Γάζας, το αδιανόητο μακέλεμα της Παλαιστίνης από το Ισραήλ όχι μόνο τους τελευταίους μήνες αλλά και τα τελευταία σχεδόν εκατό χρόνια.
Οι φοιτητές απαιτούν από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν να σταματήσουν οι χρηματοδοτήσεις και οι αποστολές εξοπλισμών στο Ισραήλ και στον μακελάρη Νετανιάχου. Αλλά, όσα διαδραματίζονται στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή δεν αποτελούν μόνο την κραυγή ορισμένων αγανακτισμένων φοιτητών που στήνουν «τσαντίρια» βρωμίζοντας τα ακριβοπληρωμένα campus των Ivy League -και μη- ιδιωτικών πανεπιστημίων. Πρόκειται για ένα φοιτητικό κίνημα στα χνάρια των μαζικών κινημάτων της δεκαετίας του 1960, κάτι που, αν μη τι άλλο, υποδεικνύει και η συστηματική καταστολή και προσπάθεια διάλυσης των καταλήψεων τόσο από τις πρυτανείες των πανεπιστημίων όσο και απευθείας από την κυβέρνηση των Δημοκρατικών, οι οποίοι ταυτόχρονα βιώνουν μια από τις χειρότερες εσωτερικές πολιτικές κρίσεις στην ιστορία του κόμματος.
Το Κοσμοδρόμιο συνομίλησε με τον Δρ. Νίκο Χατζαράκη, διδάσκοντα του τμήματος Οικονομικών στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης, ο οποίος και αποσαφήνισε με αρκετά διευκρινιστικές λεπτομέρειες τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στα αμερικανικά πανεπιστήμια αλλά και εν γένει στην αμερικανική κοινωνία.
Για την ιστορία, το εν λόγω ίδρυμα το οποίο ήταν γνωστό και ως «Το Πανεπιστήμιο της Εξορίας» (The University in Exile) ιδρύθηκε το 1919 από κοινωνικούς και πολιτικούς επιστήμονες που αποσχίστηκαν από το Columbia University, οι οποίοι ήθελαν να δώσουν έμφαση σε νέες κοινωνικές και κριτικές θεωρίες. Ήταν ένα από τα λίγα πανεπιστήμια όπου την περίοδο της ανόδου του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη, σύσσωμο το διδακτικό προσωπικό αρνήθηκε να υπογράψει την αποκήρυξη οποιουδήποτε ολοκληρωτικού καθεστώτος, δηλαδή την ταυτόχρονη αποκήρυξη τόσο του Τρίτου Ράιχ όσο και της ΕΣΣΔ. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου πολλοί Εβραίοι και προοδευτικοί διανοούμενοι από την Ευρώπη βρήκαν καταφύγιο στο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο, όπως η Χάνα Άρεντ και ο Έριχ Φρομ. Με άλλα λόγια, το New School for Social Research έχει μια μακρά ιστορία στον χώρο των προοδευτικών ακαδημαϊκών θεσμών παγκοσμίως, για την ακρίβεια αυτό αποτελεί και το σήμα κατατεθέν του.
Όπως αναφέρει, όμως, ο Δρ. Χατζαράκης, αυτού του είδους η ριζοσπαστικότητα που κάποτε αποτέλεσε πρόσφορο έδαφος για το φοιτητικό και αντιπολεμικό κίνημα της δεκαετίας του 1960, έπεσε πάνω στον κυματοθραύστη του σιωνισμού και της στυγνής πολιτικής συνεργασίας της κυβέρνησης Μπάιντεν με το κράτος-σφαγέα του Ισραήλ. Η διεύθυνση του πανεπιστημίου, αν και όχι τόσο «σκληρή» όσο άλλες διευθύνσεις που μοίρασαν τελεσίγραφα και κάλεσαν την αστυνομία για εκκένωση των καταλήψεων, δεν πήρε ποτέ επίσημη θέση υπέρ της Παλαιστίνης, υποκύπτοντας στις πιέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης και διχάζοντας βαθιά τους φοιτητές και τα μέλη ΔΕΠ του ιδρύματος.
Για το κύμα καταλήψεων στα αμερικανικά πανεπιστήμια, ο Δρ. Χατζαράκης διευκρινίζει:
«Καταρχάς να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι το ίδιο να είσαι φίλο-Παλαιστίνιος στη Νέα Υόρκη με το να είσαι φίλο-Παλαιστίνιος στο Τέξας, τα κοινωνικά και πολιτικά όρια είναι τελείως διαφορετικά. Τα πανεπιστήμια όπου γίνονται οι μεγαλύτερες καταλήψεις και, κατά συνέπεια, οι μεγαλύτερες φασαρίες, είναι τεράστια και πασίγνωστα ιδρύματα, ιδιωτικά με ό,τι και αν συνεπάγεται αυτό, και κυρίως πανεπιστήμια της Ανατολικής Ακτής (Princeton, Columbia, NYU, Yale, Harvard κ.λπ.), η οποία έχει μια παράδοση στην προοδευτική σκέψη ειδικά όσον αφορά τους φοιτητές των εν λόγω ιδρυμάτων».
«Σε αντίθεση με όσα πιστεύουμε στην Ελλάδα, τα αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν δεκάδες πολιτικές οργανώσεις οι οποίες είναι αναγνωρισμένες από τις ίδιες τις πανεπιστημιακές αρχές, με κάποιες από αυτές να είναι αρκετά παλιές και να επεκτείνονται και στα μέλη ΔΕΠ των ιδρυμάτων. Το τελευταίο διάστημα γίνονται συστηματικές προσπάθειες να αποχαρακτηριστούν ορισμένες φίλο-Παλαιστινιακές οργανώσεις».
«Από αυτές τις οργανώσεις, η “Students for Palestine”, η “Jewish Voices for Peace” (οργάνωση Εβραίων αντισιωνιστών φοιτητών) και η “Not in our Lifetime” πρωτοστατούν στις καταλήψεις ορισμένων χώρων στο πανεπιστήμιο -προφανώς δεν μπορούν να γίνουν καταλήψεις σε ολόκληρα τα κτίρια, αλλά σε συγκεκριμένα μέρη-, όπως και σε ειρηνικές μαζικές διαμαρτυρίες. Μαζί με τους φοιτητές συμπορεύονται και πολλοί καθηγητές και ερευνητές με δικές τους οργανώσεις, όπως το “Faculties for Palestine”.
Όσον αφορά για τα αιτήματα των φοιτητών:
«Τρία είναι τα κεντρικά και κοινά αιτήματα όλων των καταλήψεων, αλλά υπάρχουν και πιο ειδικά που διαφέρουν από ίδρυμα σε ίδρυμα. Το πρώτο είναι το αίτημα για αποεπένδυση, δηλαδή οι φοιτητές απαιτούν να γνωστοποιηθεί η ακριβής οικονομική κατάσταση των πανεπιστημίων και σε περίπτωση που αυτά χρηματοδοτούν το Ισραήλ, να κοπούν οι όποιες χρηματοδοτήσεις προς αυτό. Το δεύτερο αίτημα είναι η αλληλεγγύη και η προστασία των συμφοιτητών και συναδέλφων που συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες και τις δράσεις υπέρ της Παλαιστίνης, ώστε να μην υπάρξουν αντίποινα εις βάρος τους. Το τρίτο αίτημα είναι το ακαδημαϊκό μποϊκοτάζ στο Ισραήλ, δηλαδή η άρνηση οποιασδήποτε συνεργασίας με ισραηλινούς ακαδημαϊκούς φορείς. Το δικό μας πανεπιστήμιο έχει και ένα τέταρτο αίτημα, το οποίο αποτελεί και ένα αρκετά ταξικό αίτημα, καθώς οι φοιτητές διεκδικούν την αναγνώριση σωματείου για εκλογές ώστε να μπορούν να υπερασπιστούν τα φοιτητικά και εργασιακά τους δικαιώματα».
Γίνονται συνεχώς συνελεύσεις τμημάτων και σχολών, όπου γίνεται σαφές πως το γενικό πλαίσιο που περικλείει όλα τα υπόλοιπα αιτήματα είναι να σταματήσει η γενοκτονία στη Λωρίδα της Γάζας, ένα αίτημα που λέγεται πολύ ξεκάθαρα από τους φοιτητές. Μάλιστα, είναι πρωτοφανής η αυτοοργάνωση αλλά και η μαχητικότητα των φοιτητών, παρά τις απειλές και τις συλλήψεις. Ταυτόχρονα, υπάρχει μεγάλο ζήτημα όσον αφορά την ελευθερία του λόγου, καθώς γίνεται συστηματική προσπάθεια να φιμωθούν οι φίλο-παλαιστινιακές φωνές, κάτι που έχει εξοργίσει μέρος της φοιτητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας -όχι, όμως, τόσο μεγάλο μέρος όσο θα έπρεπε. Μαζικές συλλήψεις φοιτητών, ακόμα και καθηγητών, όπως και ευθείες επιθέσεις και φακέλωμα όσων διαμαρτύρονται, αυτή τη στιγμή λαμβάνουν χώρα πράγματα που έχουν να σημειωθούν στις ΗΠΑ από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ.
«Το γεγονός ότι φιμώνονται όλες αυτές οι φωνές και μάλιστα γίνονται μαζικές συλλήψεις, θα έπρεπε ήδη να έχει γίνει μεγάλο ζήτημα τουλάχιστον στην ακαδημαϊκή κοινότητα, τόσο την Αμερικανική όσο και παγκοσμίως».
Σχετικά με το πολιτικό κλίμα εντός και εκτός πανεπιστημίων:
«Γίνονται συλλαλητήρια σε πλατείες, όπως για παράδειγμα στη Union’s Square, μπροστά από το δημαρχείο της Νέας Υόρκης, πικετοφορίες σε διάφορα σημεία της πόλης όπου συμμετέχουν μαζί με τους φοιτητές και διάφοροι περαστικοί. Αλλά η αμερικανική κοινωνία είναι εμφανώς διαιρεμένη, καθώς όλοι οι μεγάλοι θεσμοί, από την εκκλησία μέχρι την κυβέρνηση, έχουν λάβει θέσεις υπέρ του Ισραήλ. Παρόλα αυτά, ένα μεγάλο μέρος του κόσμου φαίνεται ‘’να μην χάφτει πια το παραμύθι’’, και αυτό φαίνεται ειδικά σε περιοχές όπου παραδοσιακά κατοικούν μετανάστες, για παράδειγμα η Αστόρια όπου και διαμένω, όπου μπορούμε να δούμε μέχρι και παλαιστινιακές σημαίες σε μαγαζιά που κυρίως έχουν Άραβες ιδιοκτήτες».
Ταυτόχρονα φαίνεται πως η νέα γενιά των Αμερικανό-Εβραίων δεν νιώθει την ίδια ηθική ανάγκη απέναντι στο Ισραήλ σε σχέση με τους παλαιότερους, εναντιώνεται σε μαζικό επίπεδο απέναντι στη γενοκτονία, όπως και η νεολαία γενικότερα.
«Είναι ενδιαφέρον ότι τα συνθήματα των φοιτητών έχουν και πολιτικό και ταξικό χαρακτήρα, όπως το ‘’Όταν οι εργάτες ζητούν κάτι, τους δίνεται γενοκτονία’’ ή ‘’Βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας’’, “Μαθήματα διαδήλωσης, μαθήματα κινητοποίησης’’. Δεν είναι τυχαία αυτά τα συνθήματα, αλλά σχετίζονται και με τις υπόλοιπες εργατικές διεκδικήσεις που έχουν λάβει χώρα πρόσφατα στις ΗΠΑ, όπως στην Amazon, στα Starbucks, στους σεναριογράφους και τους ηθοποιούς κ.λπ. Παρατηρείται μια ταχεία άνοδος των εργατικών κινητοποιήσεων σε σχέση με προηγούμενες εποχές, ενώ φτιάχνονται διαρκώς καινούρια σωματεία βάσης».
«Από την άλλη, ο μόνος τρόπος να μην εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ στις επερχόμενες εκλογές είναι μόνο αν μπει φυλακή. Ήδη ο Τραμπ διατρανώνει πως ‘’αυτό δεν θα είχε συμβεί αν ήμουν εγώ πρόεδρος’’. Η αριστερά των Δημοκρατικών υπήρξε απογοητευτική, πέρασαν μήνες μέχρι να μιλήσουν για τη γενοκτονία στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ, όπως φάνηκε, η νεολαία του κόμματος και αρκετοί που απαρτίζουν την εκλογική του βάση, εναντιώνεται στη γενοκτονία. Κάτι που φάνηκε και στις εσωκομματικές ψηφοφορίες, με μαζική αποχή ψηφοφόρων που αρνούνται να δώσουν λευκή επιταγή στήριξης στο ανδρείκελο που λέγεται Τζο Μπάιντεν».
Για τις απειλές και τις κυρώσεις των φοιτητών που συμμετέχουν στις καταλήψεις:
«Το “φακέλωμα” υπάρχει, ανεπίσημα, αν σκεφτεί κανείς πως όλα τα πανεπιστημιακά campus είναι γεμάτα κάμερες που καταγράφουν τα πάντα. Είναι σίγουρο ότι οι αρχές γνωρίζουν όλους όσους συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες από την πρώτη μέρα. Αντίστοιχα, έχουν παρατηρηθεί και περιστατικά όπου μέλη κάποιας σιωνιστικής οργάνωσης τραβούν βίντεο με το κινητό τους φοιτητές που συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις τόσο για να τους φακελώσουν αλλά και για να τους τρομοκρατήσουν με κάποια πιθανή στοχοποίηση. Η βασική απειλή είναι το suspension, η διαγραφή είτε των φοιτητών είτε των μελών ΔΕΠ που συμμετέχουν στις καταλήψεις. Αυτό για τους περισσότερους φοιτητές σημαίνει εργασιακό στραγγαλισμό, καθώς οι περισσότεροι ήδη είναι υπερχρεωμένοι με φοιτητικά δάνεια».
«Εδώ προστίθενται και όλες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές στις καταλήψεις, καθώς οι αρχές του πανεπιστημίου προσπαθούν να τους αποκλείσουν από αίθουσες για να κοιμηθούν, ακούστηκε η φήμη ότι τους κλείνουν τις τουαλέτες, τους κατεβάζουν τις αφίσες και τα πανό από τους τοίχους».
Όσον αφορά τις ίδιες τις κινητοποιήσεις των φοιτητών:
«Είναι εκπληκτική η μαχητικότητα των φοιτητών, που ενώ γίνονται συνεχώς εκκενώσεις και συλλήψεις, συνεχίζουν να βρίσκονται στις επάλξεις. Η αυτοοργάνωση του κινήματος είναι πρωτοφανής, και όσο περνούν οι ημέρες μαθαίνουν ακόμα περισσότερα πράγματα, οργανώνονται και συζητούν ακόμα πιο συστηματικά. Υπάρχει τεράστια αλληλεγγύη μεταξύ των φοιτητών, σκεφτείτε ότι αρκετοί φοιτητές με αμερικανική υπηκοότητα μπαίνουν μπροστά όταν γίνεται προσπάθεια εκκένωσης μιας κατάληψης από την αστυνομία για να μη συλληφθούν συμφοιτητές τους που ενδέχεται να απελαθούν με γρήγορες διαδικασίες. Δημιούργησαν μέχρι και τραπεζικό λογαριασμό όπου ο καθένας μπορεί να συνεισφέρει για τα έξοδα των κινητοποιήσεων και όσα χρήματα περισσέψουν θα σταλούν στην Παλαιστίνη»
«Να τονίσω ότι πλέον αποτελούν συνεχή θέματα συζήτησης ορισμένα ζητήματα όπως η κριτική στον ‘’δικαιωματισμό’’ ή το ‘’pink-washing’’, καθώς η στάση ορισμένων ανθρώπων, οργανώσεων και ιδρυμάτων όσον αφορά τη γενοκτονία στην Λωρίδα της Γάζας τους έχει απογοητεύσει. Πολλοί έχουν αηδιάσει με την υποκρισία του Ισραήλ, που ταυτόχρονα εμφανίζεται ως υπερασπιστής των ΛΟΑΤΚΙ και των γυναικείων δικαιωμάτων, ενώ την ίδια στιγμή προβαίνει σε μια γενοκτονία. Ταυτόχρονα, σε πολλά campus έχουν σημειωθεί στοχοποιήσεις και επιθέσεις σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα, και κυρίως τρανς άτομα που στέκονται υπέρ της Παλαιστίνης».
Αρχίζει να γίνεται σαφές ότι ο ροζ και πολύχρωμος καπιταλισμός παραμένει καπιταλισμός που χρηματοδοτεί γενοκτονίες και ότι το ζήτημα των ταυτοτήτων και της ασφάλειας επιστρέφει πίσω τους μπούμερανγκ, καθώς ο καθένας μπορεί να μη νιώθει ασφάλεια οποιαδήποτε στιγμή και για τον οποιονδήποτε λόγο. Ζητήματα ασφάλειας επικαλούνται και οι διευθύνσεις των πανεπιστημίων και έτσι έχουν τη δυνατότητα να καλέσουν την αστυνομία ανά πάσα στιγμή. Δεν μπορεί ένα πανεπιστήμιο να υποστηρίζει πως έχει στόχο την «κοινωνική δικαιοσύνη» αλλά στην πράξη να μην παίρνει σαφή στάση για όσα γίνονται.
«Επίσης, υπάρχει διάχυτη η προπαγάνδα ότι στις διαμαρτυρίες συμμετέχουν μόνο φοιτητές αραβικής καταγωγής, κάτι το οποίο δεν ισχύει. Υπάρχουν, προφανώς, φοιτητές αραβικής καταγωγής, πολλοί από αυτούς Αμερικανοί, αλλά το κίνημα περιλαμβάνει τους πάντες, ανθρώπους κάθε καταγωγής και σεξουαλικού προσανατολισμού. Γίνεται ένα τεράστιο ξέπλυμα από τον αμερικανικό τύπο αυτή τη στιγμή τόσο όσον αφορά τις φοιτητικές κινητοποιήσεις όσο και εν γένει για τη γενοκτονία της Παλαιστίνης. Ιστορικές εφημερίδες που εξήντα χρόνια πριν πρωτοστατούσαν υπέρ του αντιπολεμικού κινήματος για να δοθεί τέλος στον πόλεμο του Βιετνάμ, τώρα λειτουργούν ως πλυντήρια του Ισραήλ και της αμερικανικής κυβέρνησης. Η λασπολογία και οι κατηγορίες για αντισημιτισμό είναι κεντρικά εργαλεία προπαγάνδας εναντίον των φοιτητών».
«Τέλος, οι φοιτητές μας ζήτησαν να μεταφέρουμε τα μαθήματα μέσα στον χώρο της κατάληψή\ης ώστε να μην τα χάσουν, κάτι σαν τα δικά μας «αντί-μαθήματα» που λαμβάνουν χώρα σε περιόδους όπου γίνονται καταλήψεις, ».
«Προσωπικά χαίρομαι να βλέπω τους φοιτητές μου να κάνουν πράξη όλα εκείνα που διδάσκονται στα μαθήματά μου -κλασική και μαρξιστική οικονομία- και ελπίζω να συνεχίσουν να αγωνίζονται μαχητικά για όσο μπορούν να αντέξουν. Γιατί πολύ φοβάμαι ότι μια επερχόμενη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα μετατρέψει τις ΗΠΑ σε ένα πραγματικό φασιστικό κράτος».
**Ευχαριστώ πολύ τον υπέροχο Δρ. Νίκο Χατζαράκη για την άμεση ανταπόκριση από τη Νέα Υόρκη, για τη διαφωτιστική συζήτηση για όσα λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ και το οπτικοακουστικό υλικό που μου παραχώρησε.
