Προς τα δεξιά στράφηκε η Αυστρία στις χθεσινές εκλογές ορόσημο, καθώς το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (FPÖ) έφθασε στη νίκη, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο επικράτηση ενός κόμματος με ρίζες στη ναζιστική ιδεολογία.

Το FPÖ συγκέντρωσε 28,8%, αυξάνοντας τις δυνάμεις του κατά 12,6 μονάδες από τις εκλογές του 2019. Το κεντροδεξιό Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP) έχασε 11,1 μονάδες και περιορίστηκε στο 26,3%, ενώ το σοσιαλδημοκρατικό SPÖ έμεινε στην τρίτη θέση με 21,1%. Οι φιλελεύθεροι NEOS πέρασαν στην τέταρτη θέση με 9,25% (+1,1%), αφήνοντας πίσω τους συγκυβερνώντες Πράσινους με 8,3% και απώλειες 5,6 μονάδων. Η συμμετοχή ήταν σημαντική, με σχεδόν το 80% των Αυστριακών που είχαν δικαίωμα ψήφου να προσέρχονται στις κάλπες.

«Τα αποτελέσματα σήμερα δεν θα μπορούσαν να ήταν πιο ξεκάθαρα», δήλωσε ο Χέρμπερτ Κικλ, ο  ηγέτης του FPÖ , στην αυστριακή δημόσια τηλεόραση, επιμένοντας ότι το κόμμα του θα πρέπει να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης. Ο νυν καγκελάριος Καρλ Νέχάμερ του ÖVP έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με τον Κίκλ, θέση που έχουν ανακοινώσει και άλλοι αρχηγοί κομμάτων.

Το σύνταγμα της Αυστρίας δίνει τον τελευταίο λόγο για τον σχηματισμό κυβέρνησης στον πρόεδρο της χώρας, Αλεξάντερ Βαν ντερ Βέλεν, πρώην ηγέτη των Πρασίνων που είναι πρόεδρος από το 2017 και δεν κρύβει την απέχθειά του για τον Κικλ, ωστόσο θα είναι δύσκολο να αγνοήσει την πρωτιά του στις κάλπες.

Με βάση τα ποσοστά, είναι εφικτοί τρεις δικομματικοί συνασπισμοί: FPÖ-ÖVP, σχήμα που έχει επαναληφθεί ήδη δύο φορές και θα είχε 108 από τις 183 έδρες· ο κλασικός «μεγάλος» συνασπισμός ÖVP-SPÖ, αλλά με μόλις 93 έδρες και πλειοψηφία μίας έδρας και ο -μάλλον απίθανος- FPÖ-SPÖ και 97 έδρες. Υπάρχει βεβαίως πιθανότητα τρικομματικού συνασπισμού, με την συμμετοχή κάποιου από τα μικρότερα κόμματα.

«Θα προειδοποιούσα να μην αγνοήσουμε τη βούληση εκατομμυρίων ανθρώπων», προειδοποίησε ο Κικλ, μιλώντας στην αυστριακή τηλεόραση μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας.

Austria Freedom Party, a right wing, anti-immigration party has just won the general election!
This is not good!https://t.co/bNdBmGWBI7 pic.twitter.com/I0ueTFvilv

— Wize Guy (@WizeGuy_Aus) September 30, 2024

Το FPÖ, που ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950 από πρώην μέλη των SS και άλλους βετεράνους Ναζί, συμμετείχε στις εκλογές με μία ξενοφοβική πλατφόρμα, υποσχόμενο να χτίσει μια «Αυστρία φρούριο»  για να κρατήσει έξω τους μετανάστες, ενώ ο Κικλ υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους ότι αν του έδιναν τη νίκη, θα υπηρετούσε ως  Volkskanzler τους, ή «καγκελάριος του λαού», ένα επίθετο που χρησιμοποιούσε κάποτε ο Αδόλφος Χίτλερ.

Αν και το κόμμα υποβαθμίζει το ναζιστικό παρελθόν του και επιδιώκει να παρουσιαστεί ως μια εναλλακτική κατά του κατεστημένου, χρησιμοποιεί τακτικά αντισημιτική φασιστική ρητορική για να συγκροτήσει τη βάση του. Μια υπενθύμιση του βαθμού της συγγένειας του κόμματος με την αισθητική του Τρίτου Ράιχ δόθηκε την Παρασκευή κατά τη διάρκεια της κηδείας γνωστού πολιτικού του κόμματος, όπου οι παρευρισκόμενοι αποχαιρέτησαν τον μεταστάντα τραγουδώντας έναν ύμνο των SS.

Με την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων, στη Βιέννη διοργανώθηκαν αμέσως διαδηλώσεις κατά της ακροδεξιάς.

Η Διεθνής Επιτροπή του Άουσβιτς, η οποία ιδρύθηκε από επιζώντες του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς-Μπιρκενάου, εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία επισημαίνεται ότι «η άνοδος της ακροδεξιάς προσθέτει ένα νέο, ανησυχητικό κεφάλαιο» στους φόβους και τις ανησυχίες των επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κρίστοφ Χόιμπνερ εξέφρασε την ελπίδα ότι «οι αυστριακοί δημοκράτες θα αντιταχθούν στη λήθη της ιστορίας και στην ιδεολογία των παλαιών και νέων ακροδεξιών εξτρεμιστών, για το καλό της χώρας και της Ευρώπης».