Ερευνητές από το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο των Ουραλίων (UrFU), σε συνεργασία με άλλους Ρώσους συναδέλφους τους, συνέθεσαν μια ένωση με αντικαρκινικές ιδιότητες που θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση ενός φαρμάκου για τη θεραπεία του γλοιοβλαστώματος – ενός επιθετικού και κακοήθους όγκου του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το νέο φάρμακο θα είναι σημαντικά λιγότερο τοξικό για τους ασθενείς σε σύγκριση με τις υπάρχουσες θεραπείες. Ο μηχανισμός δράσης της ένωσης περιγράφεται λεπτομερώς στο επιστημονικό περιοδικό BioMetals.
Το γλοιοβλάστωμα είναι ο πιο επιθετικός και συχνός πρωτοπαθής κακοήθης όγκος του εγκεφάλου. Τυπικά αναπτύσσεται στο μετωπιαίο, κροταφικό, βρεγματικό ή ινιακό λοβό και σπάνια στην παρεγκεφαλίδα. Προσβάλλει κυρίως άτομα ηλικίας άνω των 64 ετών, ενώ εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες, σημείωσαν οι επιστήμονες του UrFU.
«Επί του παρόντος, το γλοιοβλάστωμα είναι ανίατο. Το μέσο προσδόκιμο ζωής των ατόμων με αυτόν τον όγκο είναι 15 μήνες και λιγότερο από το 5% επιβιώνει για πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση», εξήγησε ο Βσέβολοντ Μέλεχιν, επικεφαλής του Εργαστηρίου Πρωτογενούς Βιοδιαλογής για Κυτταρικές και Γενετικές Τεχνολογίες στο UrFU.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το γλοιοβλάστωμα αντιμετωπίζεται με ενώσεις με βάση την πλατίνα, όπως η σισπλατίνη, η καρμποπλατίνη και η οξαλιπλατίνη. Δυστυχώς, αυτά τα φάρμακα είναι ιδιαίτερα τοξικά, προκαλούν σοβαρές παρενέργειες και χάνουν την αποτελεσματικότητά τους με την πάροδο του χρόνου καθώς τα καρκινικά κύτταρα προσαρμόζονται.
Ως αποτέλεσμα, οι επιστήμονες παγκοσμίως αναζητούν νέες ενώσεις με εναλλακτικούς μηχανισμούς δράσης.
Οι ερευνητές του UrFU, σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Κρατικό Ιατρικό Πανεπιστήμιο των Ουραλίων, ανέπτυξαν μια νέα αντικαρκινική ένωση που μοιάζει δομικά με τη σισπλατίνη.
«Και τα δύο φάρμακα βασίζονται σε σύμπλοκα πλατίνας και έχουν χαμηλό μοριακό βάρος, επιτρέποντάς τους να διεισδύουν στον εγκέφαλο μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Ενώ είναι στενά ανάλογα, η ένωσή μας λειτουργεί μέσω ενός διαφορετικού μηχανισμού, γεγονός που υποδηλώνει χαμηλότερη τοξικότητα και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε περιπτώσεις όπου άλλα φάρμακα αποτυγχάνουν», σημείωσε ο Μέλεχιν.
Η σισπλατίνη δρα δεσμεύοντας μόρια DNA, εμποδίζοντας την κυτταρική διαίρεση τόσο στα καρκινικά όσο και στα υγιή κύτταρα, οδηγώντας στο θάνατό τους. Αντίθετα, η ένωση που συντέθηκε στο UrFU πιθανότατα λειτουργεί διαφορετικά.
«Σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα μας, η ένωση προκαλεί την παραγωγή δραστικών ειδών οξυγόνου, τα οποία οξειδώνουν τα λιπίδια στις κυτταρικές μεμβράνες. Αυτή η οξείδωση καταστρέφει τις μεμβράνες, σκοτώνοντας τελικά τα κύτταρα. Πρόκειται για άμεση δράση μέσω της οξείδωσης», εξήγησε η Μαρία Τοχτούγεβα, μηχανικός έρευνας στο Εργαστήριο Πρωτογενούς Βιολογικού Ελέγχου της UrFU.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν προκλινικές δοκιμές της ένωσης σε ζωντανούς οργανισμούς στο μέλλον. Εάν επιβεβαιωθεί ο προβλεπόμενος αντικαρκινικός μηχανισμός, ένα φάρμακο με βάση αυτή την ένωση θα μπορούσε να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική επιλογή, τόνισε ο Melekhin.
Πιστεύουμε ότι τα καρκινικά κύτταρα που είναι ανθεκτικά στις υπάρχουσες θεραπείες θα ανταποκριθούν σε αυτό το νέο φάρμακο. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αναπτύξει μια νέα, λιγότερο τοξική θεραπεία για τους κακοήθεις όγκους, αποτελεσματική σε περιπτώσεις όπου τα παραδοσιακά φάρμακα αποτυγχάνουν.
Η έρευνα υποστηρίζεται από το Ρωσικό Επιστημονικό Ίδρυμα.
