Το απόγευμα της 17ης Δεκέμβρη, πριν μία δεκαετία, έμελλε να αλλάξει τον ρου της πολιτικής Ιστορίας για πάντα. Όχι μόνον στην Τυνησία, και στην πανέμορφη πόλη θέρετρο Σίντι Μπου Σαΐντ που θυμίζει έντονα κυκλαδίτικο νησί. Αλλά και σε άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής καθώς ξετυλίχθηκε έκτοτε, σχεδόν μεθοδικά, το νήμα για την προώθηση ενδοαστικών αλλαγών στις κυβερνήσεις χωρών της περιοχής που ονομάστηκαν έκτοτε «Αραβική Άνοιξη».
Στις 17 Δεκέμβρη 2010, ο 26χρονος μικροπωλητής Μοχάμεντ Μπουαζίζι περιλούστηκε με βενζίνη και αυτοπυρπολήθηκε λίγη ώρα αφότου Τυνήσιοι αστυνομικοί του κατάσχεσαν το εμπόρευμα με τα φρέσκα φρούτα, τον ξυλοκόπησαν και τον ταπείνωσαν ρίχνοντάς τον αιμόφυρτο κατά γης.
Ο Μπουαζίζι πέθανε στο κρεβάτι νοσοκομείου της πόλης χαροπαλεύοντας ως το πρωί της 4ης Ιανουαρίου του 2011.
Ωστόσο η πικρή και σύντομη ζωή του δεν έσβησε χωρίς σαματά. Δεν έσβησε χωρίς διαμαρτυρίες. Ξεσήκωσε εκατοντάδες χιλιάδες νέους σε μία χώρα της βόρειας Αφρικής που μένει συχνά μακριά από τα φώτα της διεθνούς δημοσιότητας.
Οι δρόμοι της Τύνιδας, του Σίντι Μπου Σαίντ και κυρίως μικρών κωμοπόλεων του νότου, που μαστίζεται ως σήμερα από ακραία φτώχεια και ανεργία, γέμισαν με οργή. Στις γειτονιές ακούστηκαν συνθήματα για το δικαίωμα στην εργασία. Στους δρόμους κατήγγειλαν τα έργα και τις ημέρες του τότε προέδρου Ζιν Αλ Αμπιντίν Μπεν Άλι που διοικούσε και ζούσε σαν «βασιλιάς» στις πλάτες του σκληρά εργαζόμενου λαού.
Μέσα σε μόλις δέκα μέρες, το ποτάμι της λαϊκής οργής πήρε και σήκωσε τον πρόεδρο Μπεν Άλι οδηγώντας τον «αυτοεξόριστο» φυγάδα στην φιλόξενη (για τους όμοιούς του) Σαουδική Αραβία.
Η ανατροπή του Μπεν Άλι έμελλε να βρει μιμητές σε άλλες πυριτιδαποθήκες της ευρύτερης περιοχής προκαλώντας αλυσιδωτές αλλαγές κυβερνήσεων.
Η περίπτωση της Αιγύπτου ήταν από τις πιο χαρακτηριστικές.
Ο τότε (επί δεκαετίες) πρόεδρος Χόσνυ Μουμπάρακ ανατράπηκε και αυτός ώσπου αντικαταστάθηκε (Ιούνιο 2012) από τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο, ισλαμιστή πρόεδρο, Μοχάμεντ Μόρσι.
Ασχέτως εάν και αυτός στη συνέχεια ανατράπηκε, εν μέσω λαϊκών διαδηλώσεων και κινητοποιήσεων, από τον έως σήμερα πρόεδρο της Αιγύπτου στρατάρχη Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι.
Και σε άλλες χώρες της περιοχής εκτυλίχθηκαν ανάλογες εξελίξεις.
Σε κάποιες οι ανατροπές κυβερνήσεων συνοδεύτηκαν από σφοδρές συγκρούσεις και πολέμους, όπως στην περίπτωση της Λιβύης και της Υεμένης. Στη Συρία ξεκίνησε καταστροφικός πόλεμος που συνεχίζεται ως σήμερα δίχως την ανατροπή του προέδρου της χώρας Μπασάρ αλ Άσαντ (και παρά τις λυσαλέες προσπάθειες δυτικών κυβερνήσεων). Στο Μπαχρέιν η λαϊκή εξέγερση της σιιτικής πλειοψηφίας καταπνίγηκε στο αίμα με τη «βοήθεια» της Σαουδικής Αραβίας που έσπευσε να σώσει τη σουνιτική μοναρχία.
Αραβική άνοιξη ή βαθύς χειμώνας;
Σε κάθε περίπτωση, οι ανατροπές και οι αλλαγές στο τεταμένο και ρευστό σκηνικό της ευρύτερης Μέσης Ανατολής πήραν την εύηχη ονομασία «Αραβική Άνοιξη».
Ωστόσο η πραγματική άνοιξη για τους λαούς δεν έχει έρθει ακόμη…
Συχνά οι όποιες αλλαγές περιορίστηκαν κυρίως στην ανατροπή αυταρχικών ηγετών που διοικούσαν επί δεκαετίες.
Η αντικατάστασή τους μέσω εκλογών δεν άλλαξε ουσιαστικά την τύχη των λαών της περιοχής. Γιατί πολύ απλά το σύστημα εξουσίας παρέμεινε,ουσιαστικά, το ίδιο…
Ακόμη και οι Δυτικοί αναλυτές που πανηγύριζαν νυχθημερόν για τη λεγόμενη «Αραβική άνοιξη», όπως αυτοί του περιοδικού «The Economist», αναγνώρισαν αργότερα πως στην πραγματικότητα ό,τι έγινε δεν ήταν παρά ένας «αραβικός χειμώνας»…
Ο εγκλωβισμός εκατοντάδων εκατομμυρίων πολιτών στη μέγγενη της φτώχειας και των μεγάλων κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων, παραμένει ως σήμερα. Οι μπίζνες των «νέων ηγετών» κυρίως με τις δυτικές χώρες που έσπευσαν να χειροκροτήσουν την «αλλαγή» σαν «νέα σελίδα» συνεχίστηκαν σε βάρος των λαών της περιοχής.
Η νεανική ανεργία παραμένει το κατ’ εξοχήν ένα πρόβλημα που ταλανίζει όλες τις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής ως σήμερα. Η «άνοιξη» ήρθε μόνον στις τσέπες πάμπλουτων αστών, τα συμφέροντα των οποίων παρέμειναν «εξασφαλισμένα» ανεξαρτήτως προέδρου και αστικού κόμματος.
Ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι πέθανε πριν 10 χρόνια, βρίσκοντας αραιά και πού μιμητές στην ίδια του τη χώρα, όπου η ανεργία και η παραμικρή έλλειψη ευκαιριών για ένα καλύτερο μέλλον μαστίζει ως σήμερα τη μορφωμένη νεολαία της Τυνησίας.
Όσο οι αλλαγές δεν είναι ουσιαστικές, όσο το επίπεδο ζωής των λαών δεν βελτιώνεται ουσιαστικά, τόσο θα χρειάζεται μόλις ένα «σπίρτο», ένας νέος Μοχάμεντ Μπουαζίζι, για να βάλει φωτιά στην πυριτιδαποθήκη της περιοχής που εξακολουθεί, ως σήμερα, «να βράζει»…
