Έναν ολόκληρο χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης από το σύνολο σχεδόν των κρατών της “φιλελεύθερης” Δύσης μετράει ελάχιστες, όσο και βραχύχρονες, επιτυχίες. Οι δυτικές ελίτ πέρασαν αρχικά από ένα στάδιο άρνησης της σημασίας και της επικινδυνότητας του “κινεζικού ιού”.
Προσπάθησαν, σε πρώτο χρόνο, να αποφύγουν οποιαδήποτε έκτακτη αναδιαμόρφωση των κρατικών προτεραιοτήτων θα έθετε σε κίνδυνο τα (ήδη σε μακροχρόνια πτωτική τάση) κέρδη των πολυεθνικών-πολυκλαδικών μονοπωλίων για τα οποία δουλεύουν. Το πολιτικό άστρο ηγετών όπως ο Μπόρις Τζόνσον έλαμψε ανεξίτηλα σε αυτήν την πρώτη φάση. Ακολούθησε η όπως-όπως επικοινωνιακή διαχείριση και ο υποτυπώδης έλεγχος των τεράστιων απωλειών στο κοινωνικό πεδίο. Παράλληλα, και με τη διάλυση των υπολειμμάτων του μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους σε πλήρη εξέλιξη, υπήρξε μια οργανωμένη προσπάθεια αφενός προσπορισμού πρόσκαιρων, και κατά τόπους, πολιτικών κερδών μέσω του δόγματος “νόμος και τάξη”, αφετέρου προώθησης ενός νέου παραδείγματος στην εργασία και την καθημερινή ζωή, προς όφελος συγκεκριμένων κεφαλαιακών κολοσσών της ψηφιακής βιομηχανίας.
Εντούτοις, η αποτυχία υπήρξε, και παραμένει δυστυχώς ακόμα, ορατή διά γυμνού οφθαλμού. Το κόστος της σε όλα τα επίπεδα της καθημερινής ζωής (στη δημόσια, αλλά και την ιδιωτική σφαίρα) είναι πολύ μεγάλο και δεν μπορεί παρά να προκαλεί οργή και ανατρεπτικές διαθέσεις σε πολύ μεγάλα τμήματα των πληθυσμών. Εντός αυτής της, αρκετά επικίνδυνης για τις ίδιες, συγκυρίας, οι δυτικές ελίτ έπαιξαν πρόσφατα όλα τους τα χαρτιά σε έναν και μόνο από μηχανής θεό, ο οποίος εγγυάται τη λύση του δράματος: τα εμβόλια.
Η μέχρι τώρα, αδιαμφισβήτητα διαπιστωμένη σε πραγματικές συνθήκες, κλινική εμπειρία στο πέραν της δεκαετίας χρησιμοποιούμενο εμβόλιο για την κοινή γρίπη, έδειχνε πως τα ποσοστά επιτυχημένης ανοσίας κυμαίνονται κάθε χρόνο ανάμεσα στο 40 με 60 τοις εκατό των εμβολιασμένων. Παρόλα αυτά, τα εντυπωσιακά (άνω του 90 τοις εκατό επίτευξη ανοσίας σε σύνολα 30000 ανθρώπων) αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών της Pfizer και της εταιρείας “παγκόσμιο φαινόμενο” στις βιοτεχνολογικές στάρτ απ, που υπόσχεται εδώ και χρόνια, μέσω της τεχνικής mRNA, “ένα εμβόλιο για κάθε σύγχρονη πάθηση”, Moderna στα εμβόλιά τους για τον Covid 19 ήταν αρκετά για να δώσουν ελπίδα (και επικοινωνιακές λύσεις) στο διαχειριστικό αδιέξοδο της Δύσης.
Εν προκειμένω, η εμπειρία της Χιλής, μιας χώρας διαχρονικού προτύπου για την επιτυχία των δυτικών νεοφιλελεύθερων λύσεων σε κάθε πρόβλημα, μας παρέχει μια διαφορετική οπτική από αυτή των δυτικών ελίτ και των φαρμακευτικών εταιρειών.
Η Χιλή, έχοντας πίσω της μια ιδιαίτερη παράδοση μαζικών εκστρατειών εμβολιασμού του πληθυσμού της τον περασμένο αιώνα, έριξε από την αρχή της πανδημίας όλο το βάρος των προσπαθειών της στη συγκεκριμένη λύση για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Αδιαφορώντας για τα γεωπολιτικά παιχνίδια, έκλεισε συμφωνίες με όλες τις μεγάλες εταιρείες της Ευρώπης, της Ρωσίας των ΗΠΑ και της Κίνας, επιτρέποντας παράλληλα τη συμμετοχή του πληθυσμού της στις “κλινικές δοκιμές φάσης 3” για πολλά από αυτά τα εμβόλια. Έτσι, το λατινοαμερικάνικο έθνος των 20 εκατομμυρίων έφτασε σήμερα να έχει διασφαλίσει 35 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων για το 2021, και να βρίσκεται στην 4η θέση παγκόσμια αναφορικά με τους ρυθμούς εμβολιασμού, μετά το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Βρετανία. Περισσότερο από το 40% του πληθυσμού έχει λάβει μέχρι τώρα τουλάχιστον την πρώτη δόση, ενώ πολλοί ειδικοί θεωρούν πως πιθανότατα θα είναι η πρώτη χώρα που θα επιτύχει την ανοσία αγέλης.
Παρόλα αυτά όμως, το τέλος του καλοκαιριού στο νότιο ημισφαίριο έφερε μια πολύ μεγάλη και απότομη αύξηση των κρουσμάτων σε όλη τη χώρα, και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, φέρνοντας το δημόσιο σύστημα υγείας εδώ και δύο συνεχόμενες εβδομάδες στο χείλος της κατάρρευσης. Με το 95% των ΜΕΘ να έχουν καταλειφθεί, και το 30% του υγειονομικού προσωπικού της χώρας σε άδεια ή παραίτηση, ένα πολύ σκληρό λοκντάουν έχει εφαρμοστεί ήδη σε όλη την επικράτεια, ενώ το 70% του πληθυσμού βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό, ο οποίος αίρεται μόνο δύο φορές την εβδομάδα, το Σαββατοκύριακο, για την αναγκαία επίσκεψη στα σουπερ-μάρκετ. Οι εγχώριοι ειδικοί αποδίδουν την δυσμενή αυτή εξέλιξη στην εσπευσμένη άρση των περιορισμών εσωτερικής μετακίνησης, τη χαλάρωση των μέτρων αυτοπροστασίας και την εισαγωγή στη χώρα νέων υπο-τύπων του ιού από τη Βραζιλία και τη Βρετανία.
Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη της πανδημίας στη Χιλή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την κυρίαρχη πολιτική της Δύσης, την άνευ όρων δηλαδή εναπόθεση όλων των ελπίδων για την αντιμετώπισή της στα εμβόλια.
Την ίδια στιγμή, ένα κατεξοχήν “μη-δυτικό” παράδειγμα διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης, αυτό του Βιετνάμ έρχεται να μας υπενθυμίσει έναν εναλλακτικό δρόμο, ασύγκριτα πιο επιτυχημένο μέχρι στιγμής. Εν μέσω ενός σκληρού τρίτου (ή τέταρτου) πανδημικού κύματος στις χώρες της Δύσης, το Βιετνάμ μέτρησε χθες 9 νέα κρούσματα του κορονοϊού, από εισερχόμενους στη χώρα. Από την αρχή της πανδημίας μέχρι και σήμερα, η χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας έχει τα εξής εντυπωσιακά στατιστικά: 1465 επιβεβαιωμένα εργαστηριακά κρούσματα και 35 θανάτους.
Πρόκειται βέβαια για ένα κράτος που από το 2000 ως το 2016 αύξανε τις κατά κεφαλήν ετήσιες δαπάνες του για τη δημόσια υγεία κατά μέσο όρο 9%. Επιπλέον, και πάλι σε ευθεία αντίθεση με χώρες του δυτικού κόσμου, όπως η Ελλάδα, δεν δίστασε, παρόλο που ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της οικονομίας του εξαρτάται από τον τουρισμό, να θέσει αυστηρότατους περιορισμούς στις μετακινήσεις από και προς τη χώρα, επιβάλλοντας σταμάτημα των εμπορικών πτήσεων ή περιορισμό των ταξιδιωτών για 14 μέρες σε ειδικά καταλύματα ανάλογα με την εξέλιξη της διασποράς στο εσωτερικό. Η εντατική πρακτική ανίχνευσης των κρουσμάτων και των επαφών τους, σε συνδυασμό με τον άμεσο περιορισμό τους για δύο εβδομάδες, αλλά και o (προερχόμενoς από την εμπειρία των προηγούμενων επιδημιών SARS) εντελής σχεδιασμός της απαιτούμενης πλήρους ασφάλειας του υγειονομικού προσωπικού, οδήγησε σε μια απόλυτα επιτυχημένη αντίδραση. Ουσιαστικά η διασπορά του Covid-19 στη χώρα διήρκησε από τα τέλη του Ιουνίου ως τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους.
Σίγουρα το παράδειγμα του Βιετνάμ, παρόλη την εντυπωσιακή επιτυχία του, μπορεί να ελεγχθεί από πολλές πλευρές και ειδικά από αυτήν του περιορισμού των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ο ιδιαίτερος, ευρωπαϊκός, οριενταλισμός μας άλλωστε επικαθορίζει οποιαδήποτε ανάλογη συζήτηση. Είναι τέτοια όμως η αποτυχία του δικού μας, “δυτικού” παραδείγματος, συνδυαζόμενη με μία άνευ προηγουμένου επίθεση στους όρους ζωής της κοινωνικής πλειοψηφίας, που καθιστά αναγκαία έστω την εξέταση μιας άλλης, διαφορετικής προοπτικής από το γνωστό μας “δυτικό” και “διαχρονικό” There Is No Alternative.
