“Χρόνια πολλά! Να χαίρεσαι τη γιορτή / γενέθλια / επέτειό σου και όταν τελειώσει η καραντίνα θα τα γιορτάσουμε όλα μαζί, όλοι μαζί”.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν υπάρχει inbox ή τοίχος στα social media στον οποίο δεν αναγράφηκε έστω μία φορά κάποια παραλλαγή της συγκεκριμένης φράσης τον προηγούμενο ενάμιση μήνα. Όσο βρισκόμασταν κλεισμένοι στα σπίτια μας μπορεί να τρώγαμε και να πίναμε περισσότερο απ’ όσο συνήθως, αλλά δεν σταματήσαμε να φαντασιωνόμαστε τσιμπούσια και ποτάρες.
Έξω, όμως. Με τους δικούς μας και με τους φίλους μας.
Κάποιοι προσπάθησαν ήδη να υλοποιήσουν την ευχή. Με το που ανακοινώθηκε το χρονοδιάγραμμα της χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων, πήραν τηλέφωνα σε ταβέρνες και εστιατόρια για να κλείσουν μέσα στον Ιούνιο το τραπέζι στο οποίο θα γιορτάσουν την ηρωϊκή έξοδο από την καραντίνα. Οι περισσότεροι δεν τα κατάφεραν, είτε γιατί έπεσαν σε ιδιοκτήτες που τα είχαν χαμένα, είτε γιατί έπεσαν σε ιδιοκτήτες που πολύ συνειδητά σκέφτονται να μην ανοίξουν, είτε γιατί -αφελώς- δοκίμασαν να κλείσουν τραπέζι για μεγάλη παρέα. Στην πραγματικότητα αυτό που ζητούσαν ήταν να κλείσουν πολλά τραπέζια τα οποία θα φιλοξενούσαν ανά τέσσερα τα μέλη της παρέας σε μια ασφαλή απόσταση μεταξύ τους. Κάποιος απ’ αυτούς τους τελευταίους πήρε τη σοφή απάντηση: “καλύτερα να μαζευτείτε σπίτι και να σας στείλω τα φαγητά, να φάτε όλοι μαζί στο μπαλκόνι να το ευχαριστηθείτε”.
Η (αληθινή) αυτή ιστορία έχει όσο να ‘ναι ένα χαριτωμένο φολκλόρ υπόστρωμα, με την πρόταση – πατέντα του ιδιοκτήτη και την ειδυλλιακή εικόνα της παρέας να γλεντάει στο μπαλκόνι. Στη σκληρή πραγματικότητα της επόμενης μέρας, όμως, τα μέτρα της ‘νέας κανονικότητας’ φέρνουν τόσες ανωμαλίες στον χώρο της εστίασης που θα αναγκάσουν πολλούς επιχειρηματίες να μην ξανανοίξουν τα εστιατόριά τους.
Είναι ένας φόβος που έχει ήδη εκφραστεί κι επισήμως, από τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), Γιώργο Καββαθά: “Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν θα έχουν ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος του κλάδου να μην ανοίξει, λόγω του υψηλού κόστους λειτουργίας και των υποχρεώσεων που έχουν συσσωρευτεί τους 2,5 μήνες που είναι κλειστές οι επιχειρήσεις”. Όπου ‘κλάδος’, όταν μιλάμε για την εστίαση, αναφερόμαστε σε μια από τις βαριές βιομηχανίες της χώρας, άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τουρισμό και ραχοκοκαλιά της χιλιοτραγουδισμένης μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του κου Καββαθά, ο περιορισμός των ατόμων που μπορούν να βρίσκονται σε ένα εστιατόριο από την 1η Ιουνίου (ένας ανά τρία τ.μ.) θα αναγκάσει τις επιχειρήσεις να δουλεύουν στο ⅓ της δυναμικότητάς τους. Πριν την πανδημία, η δυναμικότητα μιας επιχείρησης εστίασης οριζόταν με βάση την επιφάνεια του χώρου που ήταν διαθέσιμος για τραπεζοκαθίσματα, διαιρούμενης δια του 1,20. Η δυναμικότητα ενός μικρού εστιατορίου 60 τετραγωνικών, για παράδειγμα, ήταν 50 άτομα. Με λίγη καλή θέληση, θα στριμώχνονταν και μερικοί επιπλέον πελάτες στις γωνίες των τραπεζιών. Με τα νέα μέτρα η δυναμικότητα του ίδιου εστιατορίου θα είναι 20 άτομα.
Για τους ιδιοκτήτες εστιατορίων που δεν διαθέτουν εξωτερικούς χώρους δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη. Θα παραμείνουν κλειστοί μέχρι νεωτέρας.
Ούτε για τους εργαζόμενους των εστιατορίων που θα χάσουν τις δουλειές τους ειπώθηκε κάτι συγκεκριμένο, παρότι είναι δεδομένο ότι μια επιχείρηση που λειτουργεί μόλις στο ⅓ της δυναμικότητάς της δεν χρειάζεται να απασχολεί όλο της προσωπικό, ούτε να προμηθεύεται τις ποσότητες των τροφίμων που θα χρειαζόταν υπό κανονικές συνθήκες.
Επίσης, αν ένα εστιατόριο υποχρεούται να δουλεύει στο ⅓ της δυναμικότητάς του, δεν δικαιούται να πληρώνει και το ⅓ του ενοικίου του;
Το πιο απογοητευτικό για τους ανθρώπους του χώρου της εστίασης είναι ότι δεν ακούστηκε τίποτα ως αντιστάθμισμα. Κανένα μέτρο που θα μετριάσει κάπως τη βέβαιη χασούρα που θα προκύψει από τα νέα μέτρα. Η ΠΟΕΣΕ έχει προτείνει μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 6%, επιδότηση μη μισθολογικού κόστους, ελαστικότερα κριτήρια στη δανειοδότηση των επιχειρήσεων και ευνοϊκότερες ρυθμίσεις στο ύψος των ενοικίων που επιβάλλουν οι δήμοι για τη χρήση κοινόχρηστων χώρων για τα τραπεζοκαθίσματα, αλλά όλα αυτά είναι υπό συζήτηση. Τίποτα δεν προβλέφθηκε εκ των προτέρων από την κυβέρνηση. Ο ‘σχεδιασμός’ περιορίστηκε στην ανακοίνωση μιας ημερομηνίας και πέντε οδηγιών και στις απαραίτητες επαναλήψεις του “μένουμε ασφαλείς”. Αυτό είναι το νέο μας μάντρα. Αντικατέστησε το “μένουμε σπίτι” και στη συνείδηση όλων λειτουργεί ως επαναδιατυπωμένο “και ο θεός βοηθός”.
Ένα πρόχειρο γκουγκλάρισμα δείχνει ανάγλυφα πόσο μίζερη είναι η κατάσταση στη επαρχία. Στα τοπικά sites οι τίτλοι των άρθρων που αναφέρονται στις επιχειρήσεις εστίασης είναι μονίμως πένθιμοι. Στις μικρές πόλεις, ακόμα και στις κάπως ανεπτυγμένες τουριστικά, όπως τα Τρίκαλα ή η Δράμα, τα περισσότερα μαγαζιά χρειάζονταν να είναι σχεδόν γεμάτα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας για να είναι βιώσιμα. Από την 1η Ιουνίου θα υποχρεούνται να είναι σχεδόν άδεια. Όλες τις μέρες.
Εννοείται ότι υπάρχουν και χειρότερα. Οι καλλιτέχνες πχ έχουν εξαϋλωθεί αυτές τις μέρες. Έχουν γίνει εντελώς αόρατοι για το κράτος. Δεν πήραν κανένα βοήθημα το προηγούμενο διάστημα, δεν δικαιούνται τίποτα για τους επόμενους μήνες και κανείς δεν ξέρει πότε θα τους επιτραπεί να επιστρέψουν σε θέατρα, μουσικές σκηνές κλπ.
Κανείς δεν θα πει ότι είναι εύκολη η διαχείριση αυτής της κρίσης. Αλλά κάποια στιγμή η κυβέρνηση πρέπει όντως να αρχίσει να τη διαχειρίζεται. Πρακτικά – με ρεαλιστικά σχέδια, βιώσιμες λύσεις και ειλικρινείς προθέσεις προς όλες τις κατηγορίες των πολιτών. Οι παραινέσεις, η θυμοσοφία και οι εκθέσεις ιδεών έκαναν τη δουλειά τους το προηγούμενο διάστημα και μας κράτησαν ήσυχους στο σπίτι μας. Ήταν το διάστημα που δόθηκε στην κυβέρνηση από τους πολίτες για να προετοιμαστεί γι’ αυτό που έρχεται από τη Δευτέρα και για τα άλλα που έρχονται από τις 18 Μαΐου ή την 1η Ιουνίου και κάθε μέρα από εδώ και πέρα.
Προφανώς δεν είναι εύκολο αυτό που έρχεται, ούτε θα γίνει ευκολότερο τις επόμενες εβδομάδες. Ευτυχώς, όμως, όλη αυτή η ρητορική του προηγούμενου διαστήματος έχει χαρίσει στην κυβέρνηση μια ανεξάντλητη δεξαμενή έμπνευσης και τσιτάτων αυτοβελτίωσης. Για αρχή, μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελός της τις νουθεσίες του Σπύρου Παπαδόπουλου από το περίφημο σποτάκι. “Είναι δύσκολο αλλά πρέπει να γίνει. Τι να κάνουμε…”.
