Ημερομηνία:
⦁ Χιροσίμα: 6 Αυγούστου 1945
⦁ Βηρυτός: 4 Αυγούστου 2020

Αιτία:
⦁ Χιροσίμα: Πρώτη Ατομική Βόμβα. Έγκλημα Πολέμου Ιστορικών Διαστάσεων. Συνειδητή προμελετημένη πράξη, αποτέλεσμα έλλογης διαδικασίας.  

⦁ Βηρυτός: Εγκληματική Ηλιθιότητα Ιστορικών Διαστάσεων. [Η περίπτωση της δολιοφθοράς φυσικά δεν μπορεί ποτέ να αποκλειστεί 100%, ειδικά αν ο κύριος ύποπτος θα ήταν η κατά τεκμήριο ικανότερη μυστική υπηρεσία του πλανήτη, αλλά αυτή τουλάχιστον τη στιγμή ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι μάλλον απίθανο]. Με ή χωρίς δολιοφθορά, εξακολουθεί να ισχύει το γεγονός ότι είχαμε από το 2015 την αποθήκευση σχεδόν 3000 τόνων Νιτρικού Αμμωνίου (NH4NO3) σε κεντρικό σημείο μιας μεγαλούπολης και στο κέντρο μιας ζωτικής σημασίας υποδομής, το κεντρικό λιμάνι της χώρας – και μάλιστα ακριβώς στο σημείο υποδοχής εισαγωγών σιτηρών, τη στιγμή που δεν υπάρχει άλλη τέτοια υποδομή στον Λίβανο, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο λιμού.

Τα τελευταία εκατό χρόνια έχουν υπάρξει πολλά μεγάλης κλίμακας δυστυχήματα που προκλήθηκαν από εκρήξεις νιτρικού αμμωνίου. Έχουμε μάθει, επομένως, πόσο επικίνδυνο είναι το υλικό αυτό. Όλα τα δυστυχήματα της ιστορίας έγιναν είτε σε εργοστάσια παραγωγής ή σε ειδικού σκοπού λιμάνια, πάντα μακριά από αστικά κέντρα – ακόμα κι έτσι, όμως, έχουν υπάρξει εκατόμβες θυμάτων.  

Δεν υπάρχει απολύτως κανένα άλλο αντίστοιχο προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία σαν την τραγωδία της Βηρυτού, δεν υπάρχουν λόγια που να μπορούν να περιγράψουν το μέγεθος της συλλογικής ηλιθιότητας των κρατικών μηχανισμών, της χυδαίας και ακατανόητης απαξίας τους για την ανθρώπινη ζωή, της απύθμενης, προσβλητικής και απάνθρωπης έλλειψης λογικής που σημαίνει αυτή η πράξη (ή μάλλον απουσία πράξης; το ότι άφησαν μια από τις μεγαλύτερες βόμβες της ιστορίας στο κέντρο της πόλης για τόσα χρόνια). 

Αποτελέσματα:
⦁ Χιροσίμα: Αν και ο “Little Boy”, όπως ήταν το τρυφερό χαϊδευτικό όνομα της ατομικής βόμβας, είχε ονομαστική ισχύ 15000 τόνων ΤΝΤ (τρινιτροτολουόλιο), τα αποτελέσματα του ήταν ισοδύναμα με “μόλις 2100 τόνους συμβατικών βομβών”, όπως σημείωνε με κάποια απογοήτευση η έκθεση αποτελεσμάτων στρατηγικού βομβαρδισμού του Πενταγώνου το 1946. Τελικός αριθμός νεκρών: μεταξύ 90.000 και 146.000. Ολική καταστροφή της πόλης σε ακτίνα 2 χλμ. από το επίκεντρο της έκρηξης. Εκτεταμένες ζημιές και πυρκαγιές μετά από αυτή την ακτίνα. Η παραμένουσα ακτινοβολία προκάλεσε περαιτέρω θανάτους λόγω καρκίνων κτλ.

⦁ Βηρυτός: Το νιτρικό αμμώνιο είναι ένα ευρύτατα διαδεδομένο λίπασμα. Το 2017 παρήχθησαν 22 εκατ. τόνοι στον πλανήτη. Ένα παράδειγμα χρήσης: μια συνηθισμένη αναλογία νιτρικού αμμωνίου για καλλιέργειες καλαμποκιού είναι 18-20 κιλά ανά στρέμμα. Οι 2.750 τόνοι στην Βηρυτό θα αρκούσαν επομένως για περίπου 130-150 χιλιάδες στρέμματα καλλιέργειας, μια τεράστια έκταση δηλαδή. Υπό κάποιες συνθήκες το νιτρικό αμμώνιο είναι και εκρηκτικό (ANFO), που χρησιμοποιείται ευρύτατα σε χωματουργικές εργασίες, ορυχεία ή δρόμους (λόγω του ιδιαίτερα μικρού κόστους του) ή τρομοκρατικές ενέργειες όπως στην Οκλαχόμα το 1995 (λόγω της ευκολίας απόκτησής του). Σύμφωνα με την Ελληνική Αστυνομία ο “Επαναστατικός Αγώνας” χρησιμοποιούσε ANFO στις δικές του βόμβες.

Ένα κιλό νιτρικό αμμώνιο αντιστοιχεί χοντρικά με μισό κιλό ΤΝΤ. Επομένως, οι 2750 τόνοι αμμωνίου της Βηρυτού, αντιστοιχούν σε περίπου 1000 με 1500 τόνους ΤΝΤ, επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω, η έκρηξη ήταν ισχύος περίπου ενός δεκάτου ατομικής βόμβας τύπου Χιροσίμας (ονομαστικό) ή όσο μισή Χιροσίμα πραγματικό. Σε κάθε περίπτωση, ήταν μια από τις 4-5 μεγαλύτερες ανθρωπογενείς μη πυρηνικές εκρήξεις της ιστορίας.

Από το τεράστιο μέγεθος αυτό της έκρηξης θα έπρεπε να περιμένουμε την απώλεια περισσότερων από 1000 ζωών. Οι λόγοι που οι απώλειες περιορίζονται σε μόνο(!) 137 νεκρούς (με βάση τον επίσημο απολογισμό έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές) είναι οι εξής:

⦁ Δεν έχει ακόμα τελειώσει η καταμέτρηση. Οι απώλειες θα αποδειχθούν εντέλει βαρύτερες.

⦁ Η έκρηξη ήταν επίγεια και όχι εναέρια, όπως στη Χιροσίμα. Μεγάλο μέρος της ενέργειάς της εκτονώθηκε στο έδαφος, δεν έφτασε δηλαδή μακριά, αλλά δημιούργησε έναν κρατήρα διαμέτρου 100+ μέτρων (στη φωτογραφία 1 έχουμε σημειώσει το σχεδόν ολοστρόγγυλο, πλημμυρισμένο από νερό μέρος του· φαίνεται επίσης καθαρά και στην φωτογραφία 2).

⦁ Το σημείο της έκρηξης ήταν ευτυχώς παραθαλάσσιο. Η μισή τουλάχιστον ένταση της έκρηξης εκτονώθηκε προς την κατεύθυνση της θάλασσας.

⦁ Όπως φαίνεται στην φωτογραφία 2, μεταξύ της αποθήκης με το νιτρικό αμμώνιο και της πόλης, υπήρχε ένα τεράστιο σιλό (πιθανόν ο χώρος αποθήκευσης σιτηρών;) το οποίο έχει σχεδόν κατεδαφιστεί από την έκρηξη. Αυτό το σιλό λειτούργησε ως κυματοθραύστης, ως ασπίδα που έσωσε την πόλη από πολύ μεγάλο μέρος της έκρηξης. Δείτε για παράδειγμα την περιοχή που είναι σημειωμένη με μια κόκκινη έλλειψη στο αριστερό μέρος της φωτογραφίας 2: η κατεστραμμένη αυτή δομή είναι το κεντρικό τμήμα της φωτογραφίας 3. Σε αυτήν φαίνεται καθαρά πως ό,τι είναι κάτω από την κόκκινη γραμμή ισοπεδώθηκε, ενώ ό,τι είναι πάνω από την κόκκινη γραμμή έχει φυσικά υποστεί ζημιές, αλλά στέκεται όρθιο και όχι ισοπεδωμένο. Το τμήμα που στέκεται όρθιο ήταν πίσω από το σιλό, ενώ το τμήμα που ισοπεδώθηκε δεν προστατευόταν από τίποτα και δέχτηκε απευθείας όλη την ορμή της έκρηξης. Κρίνοντας από αυτές τις φωτογραφίες (που φυσικά δεν είναι επαρκής πληροφορία από μόνες τους), ο αριθμός των θυμάτων θα μπορούσε να είναι δύο με τρεις φορές μεγαλύτερος, αν δεν υπήρχε αυτό το σιλό.

Επίσης το σιλό φαίνεται να έσωσε και κάποιες από τις υποδομές του λιμανιού (το τμήμα του λιμανιού που είναι πίσω του).

Οι Υπεύθυνοι και η Τιμωρία τους:
⦁ Χιροσίμα: Οι υπεύθυνοι εγκληματίες πολέμου είναι γνωστοί. Όσοι από αυτούς δεν ανακηρύχτηκαν ήρωες, έμειναν ατιμώρητοι ζώντας ευτυχισμένες ζωές (κάτι που, εν μέρει τουλάχιστον, ισχύει επίσης και για τους Ιάπωνες εγκληματίες πολέμου, που ουδέποτε τιμωρήθηκαν).

⦁ Βηρυτός: Οι υπεύθυνοι είναι για την ώρα άγνωστοι. Έχουν ήδη αρχίσει να κατανέμονται ευθύνες σε συγκεκριμένα πρόσωπα (υπεύθυνοι ασφαλείας του λιμανιού κτλ.), των οποίων η εγκληματική ηλιθιότητα ίσως και μόνη της να είναι μια διαρκής τιμωρία.

Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αποδοθούν ευθύνες στον κύριο υπεύθυνο, τον κρατικό μηχανισμό του Λιβάνου, μιας από τις πιο διεφθαρμένες και ανίκανες κρατικές μηχανές του κόσμου, που εκτός από την έκρηξη είναι υπεύθυνος και για μια σειρά ακόμα από εγκλήματα κατά του λαού της χώρας (ο χυδαίος τρόπος που διαπλέκεται με τις αρπακτικές ανώτερες τάξεις και τον ιμπεριαλιστικό παράγοντα και ο χειρισμός της οικονομικής κρίσης είναι μόνο δύο από αυτά). 

Συμπέρασμα

Εάν τα ως τώρα δεδομένα για την Βηρυτό αποδειχτούν σωστά και δεν υπάρχει συνειδητή προμελετημένη εγκληματική ενέργεια, η τραγωδία αυτή θα αποδειχτεί μια από αυτές τις στιγμές στην ιστορία που το τυχαίο γίνεται πρωταγωνιστής.

Είναι προφανές ότι ο Λίβανος είναι σήμερα μια διαφορετική χώρα,  αν και προς ποια κατεύθυνση θα πάει, μένει να το δούμε. Οι εξελίξεις όμως είναι πάρα πολύ πιθανό ότι θα παρασύρουν και άλλες χώρες στη γειτονιά του. Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ολόκληρη δεν είναι διαφορετική από την αποθήκη του νιτρικού αμμωνίου στο λιμάνι της Βηρυτού: μια σπίθα αρκεί.

Και από δημιουργούς σπινθηρισμών στην περιοχή μας, το μόνο βέβαιο είναι ότι έλλειψη δεν έχουμε.