Συνέβη λοιπόν και αυτό: η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη σε πρόσφατη δήλωσή της ξεστόμισε πως “δεν είναι δυνατόν να αποζημιωθούν όλοι οι καλλιτέχνες, αφού πολλοί από αυτούς κινούνται στον χώρο της μαύρης οικονομίας”.
Ας θεωρήσουμε, λοιπόν, πως αυτό σε κάποιο βαθμό είναι αληθές – σε ποιο βαθμό και ποσοστό σαφέστατα και δεν μπορούμε να πούμε, καθώς αυτή η οικονομία είναι μαύρη, είναι νύχτα και δεν φαίνεται. Το ζήτημα είναι πως το πρόσωπο που κάνει την εν λόγω δήλωση δεν είναι ένας απλός παρατηρητής που καταγράφει μια κατάσταση ή πραγματικότητα. Είναι η υπουργός που έχει τη συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, τους καλλιτέχνες, υπ’ ευθύνη της. Εδώ και ένα χρόνο και τρεις (σχεδόν) μήνες. Και αυτή η κατάσταση δεν είναι χθεσινή: ήταν ήδη πραγματικότητα όταν ανέλαβε, και παραμένει καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας της. Εκτός αν αυτό που θέλει να μας πει η Υπουργός είναι πως διαπίστωσε το γεγονός ότι ένα μεγάλο κομμάτι των καλλιτεχνών πληρώνεται με “μαύρα”, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με την ανάγκη καταβολής αποζημιώσεων σε ένα κλάδο του οποίου η δραστηριότητα πρακτικά έχει απαγορευτεί στο συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό της εδώ και πάνω από ένα εξάμηνο. Σε αυτή την περίπτωση, μάλλον πρόκειται για αυτοκαταγγελία: αναγνωρίζει το γεγονός πως αγνοούσε την κατάσταση που επικρατούσε στον τομέα ευθύνης της. Και πάλι, θα έπρεπε μέσα σε αυτό το εξάμηνο να έχει βρει κάποια λύση για τους ανθρώπους που εξαρτώνται από τις ενέργειές της, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα την ολιγωρία της, εφόσον δεν  έκανε τίποτα στους μήνες που προηγήθηκαν της πανδημίας για να αντιμετωπίσει το όργιο της μαύρης οικονομίας στον καλλιτεχνικό χώρο.
Προφανώς δεν επρόκειτο για ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, όπως π.χ. το κεφαλαιώδες για την εθνική οικονομία έργο του Ελληνικού, που έπρεπε να ξεμπλοκαριστεί, ώστε οι εργασίες να ξεκινήσουν άμεσα ( ; ), ούτε και το ζήτημα των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου, όπου έπρεπε να δοθεί λύση ώστε να προχωρήσουν (;;;) τα έργα του Μετρό Θεσσαλονίκης. Όμως τίποτε από αυτά δεν αποτελεί δικαιολογία: αν η Υπουργός δεν γνώριζε, παραδείγματος χάριν, τις συνθήκες που διέπουν τις εργασιακές σχέσεις στα θέατρα, θα μπορούσε όλο αυτό το διάστημα να έχει ρωτήσει πρόσωπα της εμπιστοσύνης της, κατέχοντα σημαντικές δημόσιες θέσεις ή παρεμβαίνοντα στα πράγματα με επιτυχία, που έχουν συνεργαστεί πολλάκις με μεγάλες θεατρικές επιχειρήσεις, και να μάθει ποιοι κανόνες συνεργασίας ισχύουν – σίγουρα όχι για τους εν λόγω γνωστούς της που είναι πρόσωπα γνωστά και προβεβλημένα, όμως δεν μπορεί, και αυτοί κάτι θα έχουν ακούσει για το τι ακριβώς ισχύει για τους νεώτερους ή πιο άσημους συναδέλφους τους.
Γιατί όλοι οι υπόλοιποι που ασχολούμαστε με τον πολιτισμό, κάτι έχουμε ακούσει για τα όσα επιφυλάσσουν ιδιωτικοί καλλιτεχνικοί οργανισμοί σε συνεργάτες τους: απλήρωτες πρόβες επί μήνες, λειψά ή καθόλου ένσημα, συμβάσεις που ανανεώνονται(ή όχι) κάθε εβδομάδα, αμοιβές με “μαύρα” της τάξης των τριακοσίων ευρώ μηνιαίως ή και παρακάτω, εθελοντική εργασία με αντάλλαγμα την “προβολή”, συνθήκες ρωμαϊκής γαλέρας. Αν όλοι οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ τα γνωρίζουμε, προφανέστατα το ίδιο όφειλε και η κατέχουσα τον υπουργικό θώκο.
Πληροφορούμαι πως υπήρξε νέα δήλωση (διορθωτική της προηγούμενης η όχι, δεν γνωρίζω)– πως  “Όποια στήριξη ισχύσει για όλους τους άλλους κλάδους που πλήττονται, θα ισχύσει και για τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις του πολιτισμού”. Δεν ξέρω αν πρέπει να χαρούμε ή να λυπηθούμε. Σε πολλούς κλάδους που επλήγησαν η στήριξη περιορίστηκε σε οκτακόσια ευρώ άπαξ εντός του κρίσιμου διαστήματος. Στους περισσότερους από τους εργαζόμενους στο χώρο της τέχνης, ούτε και αυτά – να πρόκειται και πάλι για αυτοκριτική;
Εκτός αν αυτό που εξυπονοείται από την υπουργική δήλωση είναι πως, όπως συνέβη με την πλειονότητα των ανθρώπων του πολιτισμού, και οι λοιποί πληττόμενοι κλάδοι πρόκειται να αφεθούν στη μοίρα τους. Άλλωστε, κάθε φορά που κάποιος κατέχων θέση σε οποιαδήποτε κυβέρνηση αποδίδει στον ελληνικό πολιτισμό το γνωστό χαρακτηρισμό “η βαριά βιομηχανία της χώρας”, καλό είναι να θυμόμαστε σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η πραγματική και όχι μεταφορική βαριά βιομηχανία της Ελλάδας, και επί ποιών κυβερνήσεων κατάντησε εκεί όπου βρίσκεται. Εκτός αν πρόκειται για ένδειξη αγνοίας.
Μην ξεχνάμε πως τουλάχιστον τρεις από τους πρόσφατους πρωθυπουργούς (και ακαταμέτρητοι υπουργοί) της χώρας μας χρησιμοποίησαν τη φράση “Μην πιστεύετε τις Κασσάνδρες” (εναλλακτικά: “Διαψεύστηκαν οι Κασσάνδρες”) μη γνωρίζοντας την πικρή αλήθεια: η Κασσάνδρα ουδέποτε διαψεύστηκε, όλα τα δεινά που προφήτευε πάντα γίνονταν πραγματικότητα.  Η κατάρα της ήταν πως κανείς δεν πίστευε τΙς προειδοποιήσεις της έτσι ώστε να προλάβει το κακό που εκείνη έβλεπε, όπως λέει κι ο ποιητής, με δρασκελιές να πλησιάζει. Αλήθεια, σας θυμίζει τίποτα;