Από όλες τις περιοχές της χώρας, η περιφερειακή ενότητα με την μεγαλύτερη αύξηση των επιβεβαιωμένων θετικών τεστ της νόσου COVID-19 αυτήν την περίοδο είναι η Εύβοια. Η εξέλιξη της πανδημίας, η έκρηξη των κρουσμάτων και η συσχέτισή τους με γνωστή εστία υπερμετάδοσης, δίνει την ευκαιρία, πριν καν κάνει κανείς επιτόπια ρεπορτάζ να παρατηρήσει κάποιους μηχανισμούς και ιμάντες μετάδοσης και υπερμετάδοσης. Το πώς δηλαδή βρέθηκε η Χαλκίδα σε αυστηρό λοκντάουν παρότι είχε την τύχη να παραμείνει σχετικά αλώβητη κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2020 και να διατηρηθεί σε επίπεδο σχετικά μικρής θετικότητας στον ιό μέχρι πριν από 20 ημέρες.
Όπως βλέπουμε στο παρακάτω διάγραμμα, που καταγράφει τα δημοσιευμένα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), η Εύβοια, είχε ελεγχόμενο επιπολασμό του SARS-CoV-2 όλο το φθινόπωρο και τον χειμώνα, μέχρι τις αρχές του έτους και ξαφνική εκτόξευση του αριθμού κρουσμάτων μετά τις 21 Ιανουαρίου του 2021. Η Εύβοια, μέχρι εκείνη την ημέρα βρισκόταν κάτω από τον μέσο όρο κρουσμάτων την περιφέρειάς της, και παρότι όπως όλη η Ελλάδα, είχε δει μια μικρή αύξηση κρουσμάτων μετά την πρωτοχρονιά, αυτή είχε αρχίσει ήδη να φθίνει. Όπως και να έχει, ο μέγιστος αριθμός ημερήσιων κρουσμάτων σε όλη την περίοδο που εξετάζουμε δεν ξεπέρασε τα 20, ακόμα και όταν βρέθηκε συρροή κρουσμάτων στα Ψαχνά.
Στις 10/1 το τοπικό ενημερωτικό σάιτ eviazoom.gr αποκαλύπτει πως έχουν υπάρξει 10 κρούσματα σε πολυκατοικία της Νέας Αρτάκης. Η ιχνηλάτηση των κρουσμάτων που ακολούθησε έδειξε πως είχαν μεταδώσει τον ιό σε άλλους 20 τουλάχιστον – ανιχνευμένους φαντάζομαι σε εύρος κάποιων ημερών.
Παρά τη σταθερή αύξηση των κρουσμάτων στον νομό, η συχνότητα θετικών κρουσμάτων δεν ξεπερνά μέχρι εκείνη τη στιγμή τα 5 ανά 100.000 κατοίκους, με κάποιες τάσεις αποκλιμάκωσης μετά τις 15/1 – σύμφωνα πάντα με τα δημοσιευμένα στοιχεία του ΕΟΔΥ. Από τις 22 Ιανουαρίου όμως τα πράγματα αλλάζουν: Ανιχνεύονται, σύμφωνα με τον τοπικό τύπο, 21 κρούσματα μεταξύ εργαζομένων σε εργοστάσιο της εταιρείας Μιμίκος στον Πισσώνα έξω από Νέα Αρτάκη από τις 22-24/1, και άλλα 25 την επόμενη εβδομάδα. Το σωματείο των εργαζομένων της εταιρείας αναφέρει πως από 18/1 ήταν γνωστό το πρώτο κρούσμα. Δηλαδή μέσα σε δέκα ημέρες καταγράφηκαν τουλάχιστον 45 κρούσματα στην ίδια επιχείρηση, τα οποία είχαν γίνει τουλάχιστον 55 μέχρι προχθές επισήμως. Και λέμε τουλάχιστον διότι οι εκτιμήσεις ποικίλλουν.
Ο Ριζοσπάστης μιλάει στις 28/1 για συνολικά πάνω από 60 κρούσματα, ενώ δυο μέρες πριν το Συνδικάτο Τροφίμων μιλούσε για “τουλάχιστον 70” κρούσματα. Ο ιστοτόπος eviathema έγραψε χθες για “3 γνωστές βιομηχανίες” στην περιοχή στις οποίες έχουν παρουσιαστεί συρροές κρουσμάτων. Το συνδικάτο έχει αποκαλύψει συρροές τον Νοέμβριο και σε άλλα πτηνοσφαγεία και πτηνοτροφεία της περιοχής, ενώ είχε ήδη σημάνει τον συναγερμό για την συγκεκριμένη επιχείρηση… Ακόμα και ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Κ. Μαρκόπουλος κατήγγειλε την πολιτική προστασία της επιχείρησης εις βάρος της δημόσιας υγείας…
Από τα 279 κρούσματα λοιπόν που έχει καταγράψει ο ΕΟΔΥ στην Εύβοια μετά τις 21/1 και μέχρι χθες, τα 60-80 έχουν άμεση σχέση με συρροές σε μία πτηνοτροφική μονάδα και πιθανώς υπάρχουν και άλλες βιομηχανίες στις οποίες έχουν καταγραφεί θετικά τεστ. Το σύνολο των κρουσμάτων που έχει καταγράψει ο ΕΟΔΥ από τις 22-31/1 είναι 269.
Εντωμεταξύ και μάλλον σε άμεση σχέση με τη συρροή στην πτηνοτροφική μονάδα έκλεισε προχθές, σύμφωνα με το eviaportal και το δημοτικό σχολείο στην Νέα Αρτάκη “λόγω πολλών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων” (παρότι τέσσερις μέρες νωρίτερα υπήρχαν διαβεβαιώσεις πως δεν υπάρχουν συγγενείς μαθητών με κρούσματα), αλλά επίσης και συνολικά σε 10 ακόμα νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία της Χαλκίδας (περίπου το ένα τρίτο των δημοτικών σχολείων της Χαλκίδας έχει επηρεαστεί). Δεν υπάρχει τρόπος να επιβεβαιωθεί πως τα κρούσματα στα σχολεία σχετίζονται άμεσα με τις συρροές στη μονάδα, αλλά η χρονική σύμπτωση είναι ενδεικτική.
Η περίπτωση της Χαλκίδας, μπορεί να θεωρηθεί και ένα πείραμα για το κατά πόσο τα δημοτικά είναι ή δεν είναι εστίες μετάδοσης του ιού… Ίσως θα έπρεπε να ληφθεί η κατάσταση αυτή υπόψη πριν ανοίξουν τα γυμνάσια από σήμερα και στην Χαλκίδα…
Η εικόνα λοιπόν που σχηματίζεται από την εξέλιξη της περίπτωσης στη Νέα Αρτάκη είναι ίσως παραδειγματική: μια αρχική συρροή σε χώρο κατοικίας πολλαπλασιάζεται και διαδίδεται στην περιοχή, αλλά με ελεγχόμενο ρυθμό. Κάποια ή κάποια κρούσματα μπαίνουν σε χώρους εργασίας με ανεπαρκή μέτρα προστασίας και ελλιπή εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων, και ο χώρος εργασίας μετατρέπεται σε επωαστήριο της πανδημίας. Πώς γνωρίζουμε για τις συνθήκες εργασίας στην περιοχή; Λίγες ημέρες πριν την ανίχνευση των πρώτων 21 κρουσμάτων στη Νέα Αρτάκη, στις 15/1, η Τομεακή Επιτροπή Εύβοιας του ΚΚΕ μιλώντας για τις συνθήκες των εργασιακών χώρων στην περιοχή των Ψαχνών και της Νέας Αρτάκης, επεσήμανε πως:
«Οι καταγγελίες των σωματείων για την κατάσταση στους χώρους δουλειάς δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι παραμένουν απροστάτευτοι. Τεστ γίνονται αφού παρουσιαστεί επιβεβαιωμένο κρούσμα, και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις τα τεστ δεν γίνονται σε όλους τους εργαζόμενους αλλά δειγματοληπτικά. Σε κάποιους δε χώρους δουλειάς τα τεστ έγιναν από προϊσταμένους και διευθυντές, και όχι από γιατρό ή το κλιμάκιο του ΕΟΔΥ. Τα τεστ δεν επαναλαμβάνονται και έτσι η αλυσίδα της διασποράς συνεχίζεται», ενώ «αναδεικνύεται ότι δεν τηρούνται βασικοί κανόνες αποστάσεων, απολυμάνσεων, καθαριότητας… Έλεγχοι από τις αρμόδιες αρχές για την τήρηση των μέτρων δεν γίνονται ποτέ»…
Ενώ συγκεκριμένα για την υγειονομική κατάσταση στην επιχείρηση το Συνδικάτο Τροφίμων & Ποτών Ευβοίας είχε χτυπήσει καμπανάκι εδώ και δύο τουλάχιστον μήνες…
Πρόκειται για άλλη μια περίπτωση όπου αναδεικνύεται ο κρίσιμος ρόλος που παίζουν οι χώροι εργασίας στη διάδοση του ιού και στον πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων, κάτι το οποίο το Κοσμοδρόμιο από νωρίς το έχει αναδείξει.
Έτσι λοιπόν προκύπτει μια εικόνα που ενισχύει αυτό που μάθαμε από τη σαρωτική προέλαση της πανδημίας στη Βόρεια Ελλάδα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο: σε περιοχές με ήδη υπάρχουσα επιβάρυνση, οι εργασιακοί χώροι, απορυθμισμένοι και με το ήδη ανεπαρκές Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας ακόμα πιο αποδυναμωμένο, γίνονται πολλαπλασιαστές του ιού και εστίες διάχυσης της πανδημίας στην ευρύτερη περιοχή συχνά και πέρα από την περιφερειακή ενότητα στην οποία βρίσκεται η μονάδα. Η έκρηξη κρουσμάτων σε εργασιακούς χώρους συμβαίνει σχεδόν πάντα παρά τις προειδοποιήσεις των συνδικάτων για τις υγειονομικές συνθήκες και τη μη-τήρηση υγειονομικών πρωτοκόλλων. Τα σχολεία γίνονται – μέσα σε συνθήκες ευρύτατου επιπολασμού – μια ακόμα μηχανή διάδοσης της ασθένειας. Ευχόμαστε πως στην περίπτωση τουλάχιστον της Χαλκίδας – Νέας Αρτάκης θα αποφευχθεί η απώλεια ελέγχου που είδαμε στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη Θεσσαλία και που οδήγησε σε τεράστιες απώλειες ζωών στο τελευταίο δίμηνο του 2020.
Φωτογραφία: jlastras, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons
