Μετά την υποτιθέμενη δηλητηρίασή του και τις κατηγορίες ότι γι’ αυτό ευθυνόταν το Κρεμλίνο αλλά και έπειτα από την σύλληψή του μόλις επέστρεψε στη Μόσχα, ο Ρώσος αντιπολιτευόμενος Αλεξέι Ναβάλνι απολαμβάνει δημοφιλία όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν.
Αλλά ποιος είναι στην πραγματικότητα;
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν έχουν καταλήξει ακόμη αν πρόκεται για κάποιον φιλελεύθερο δυτικού τύπου πολιτικό, έναν ακροδεξιό ριζοσπαστικό ρατσιστή ή έναν διωκόμενο μαχητή της ελευθερίας. Αρκετοί Ρώσοι απ’ όλο το πολιτικό φάσμα συμφωνούν με τις έρευνές του που αφορούν στη διαφθορά στα υψηλότερα κλιμάκια διακυβέρνησης της χώρας, ωστόσο δεν φαίνεται να συμφωνούν ως προς το τι πραγματικά αντιπροσωπεύει ή για το πώς θα ενεργούσε εάν κατακτούσε ηγετικό ρόλο.
Πρώην φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Yale, ο Ναβάλνι κέρδισε για πρώτη φορά δημοσιότητα το 2011, πάνω από μια δεκαετία μετά το ντεμπούτο του στην πολιτική. Έκτοτε, συνελήφθη επανειλημμένα, έλαβε δύο ποινές σε αναστολή και συμμετείχε σε δημοτικές εκλογές στη Μόσχα. Είναι γνωστός για το μένος του ενάντια στον Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και για τις αποκαλύψεις σκανδάλων διαφθοράς, αλλά ποιες είναι οι πολιτικές του θέσεις; Σε τι πιστεύει, εκτός από την απλή καθαίρεση του Πούτιν από τον προεδρικό θώκο;
Για πολλούς εντός της μη συστημικής αντιπολίτευσης, ο Ναβάλνι αντιπροσωπεύει μια εναλλακτική λύση στην τρέχουσα διοίκηση, είναι ένας μαχητής ενάντια σε αυτό που οι οπαδοί του θεωρούν καταπιεστική ηγεσία που απέτυχε να αντιμετωπίσει την ενδημική διαφθορά της μετα-σοβιετικής Ρωσίας.
Για τους Δυτικούς υποστηρικτές του, δεν είναι ο Πούτιν, και δεν υπάρχει περίπτωση να είναι χειρότερος από τον Πούτιν, κατά τη γνώμη τους, άρα αξίζει να υποστηριχθεί.
Για τους Δυτικούς υποστηρικτές του, ισχύει το ίδιο. Δεν είναι ο Πούτιν, και δεν υπάρχει περίπτωση να είναι χειρότερος από τον Πούτιν, κατά τη γνώμη τους, άρα αξίζει να υποστηριχθεί. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς σπρώχνουν κάτω από το χαλί το σκιώδες πολιτικό παρελθόν του νυν ακτιβιστή.
Ο Ναβάλι έκανε το ντεμπούτο του στην πολιτική ζωή το 2000 με το φιλελεύθερο κόμμα Yabloko. Παρά το γεγονός ότι ήταν επίσημα μέλος μιας αριστερής φατρίας, ο ακτιβιστής ήταν για αρκετό διάστημα στο προσκήνιο της ακροδεξιάς πολιτικής καθώς συμμετείχε ενεργά στην υπερεθνικιστική συγκέντρωση του «Ρωσικού Μάρτη», που προωθούσε συνθήματα του τύπου «Σταματήστε να ταΐζετε τους Καυκάσιους» υψώνοντας το λάβαρο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.
Ο Yabloko τον έδιωξε τελικά για τα ακροδεξιά πιστεύω του.
Το 2011, ένα προφίλ του Ναβάλνι στους New York Times τόνιζε ότι οι Ρώσοι φιλελεύθεροι διατηρούν «βαθιές επιφυλάξεις γι ‘αυτόν», ιδίως όσον αφορά τον δεδηλωμένο ρατσισμό του.
«Έχει εμφανιστεί ως ομιλητής μαζί με νεοναζί και skinheads, και κάποτε πρωταγωνίστησε σε ένα βίντεο που συνέκρινε του σκουρόχρωμους στρατιωτικούς του Καυκάσου με κατσαρίδες. Ενώ οι κατσαρίδες μπορούν να σκοτωθούν με μια παντόφλα, αυτός λέει ότι στην περίπτωση των ανθρώπων, “προτείνω ένα πιστόλι”, “
Το BBC, το οποίο ανέφερε τη συμμετοχή του Ναβάλνι στον «Ρωσικό Μάρτιο», σημείωσε ότι μίλησε σε ένα πλήθος 7.000 ανθρώπων, στηλιτεύοντας το Κρεμλίνο.
“Έχουμε προβλήματα με την παράνομη μετανάστευση, έχουμε το πρόβλημα του Καυκάσου, έχουμε πρόβλημα εθνοτικών εγκλημάτων …”, είπε, σύμφωνα με το BBC.
Δύο χρόνια αργότερα, το 2013, ο 37χρονος Ναβάλι τάχθηκε υπέρ των ρατσιστικών διαμαρτυριών στο Biryulyovo (2013), όταν 1.000 εθνικιστές επιτέθηκαν σε μετανάστες από την Κεντρική Ασία.
Επιπλέον στον ιστότοπό του στηλίτευσε για ακόμη μία φορά τις ορδές των “νόμιμων και παράνομων μεταναστών”, ισχυριζόμενος ότι “σέρνονται στις γύρω γειτονιές”. Σύμφωνα με το BBC, οι συμμετέχοντες στις ρατσιστικές διαμαρτυρίες φώναζαν “Η Ρωσία στους Ρώσους!” και “Λευκή Υπεροχή!”
Το 2013 φάνηκε να αποτελεί σημείο καμπής για τον Ναβάλνι, Επιδιώκοντας να κερδίσει πολιτικό αξίωμα άρχισε να ξεπλένει το προφίλ του υποτονίζοντας την εθνικιστική ρητορική του παρελθόντος του. Αφού ήρθε δεύτερος στις δημοτικές εκλογές της Μόσχας, ο κόσμος άρχισε να μαθαίνει ακόμη περισσότερο τον πολιτικό που στρέφεται κατά του Κρεμλίνου.
Στη συνέχεια, ο Ναβάλι εγκατέλειψε σ’ έναν μεγάλο βαθμό τις ρατσιστικές του πεποιθήσεις, τουλάχιστον δημόσια, και υιοθέτησε νέο αφήγημα προκειμένου να κερδίσει την αριστερή μοσχοβίτικη νεολαία. Για να στοχεύσει Ρώσους που δεν έχουν ζήσει ποτέ μακριά από την ηγεσία του Πούτιν στον προεδρικό θώκο, ο εθνικισμός του παραγκωνίστηκε.
Ωστόσο, από την στιγμή που υποστήριζε αυτές τις απόψεις στα τριάντα του, δύσκολα αναμένεται να έχει αλλάξει πεποιθήσεις στα σαράντα του.
“Ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου”
Το 2016, καταδίκασε την απαγόρευση του ακροδεξιού ρωσικού Μαρτίου, γράφοντας στο blog του ότι «οι εθνικιστές δέχονται πιέσεις περισσότερο από τους φιλελεύθερους».
Το 2017, σε μια συνέντευξή του στon The Guardian, δόθηκε η ευκαιρία στον Nαβάλνι να παραιτηθεί από τις ακροδεξιές απόψεις του, αλλά αρνήθηκε να ζητήσει συγγνώμη.
Στη συνέχεια, τρία χρόνια αργότερα, σε συνέντευξη τον Οκτώβριο του 2020 στο Der Spiegel, παραδέχτηκε για άλλη μια φορά ότι εξακολουθεί να εμμένει στις ίδιες εθνικιστικές απόψεις που είχε στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
“Έχω τις ίδιες απόψεις που είχα όταν πρωτοασχολήθηκα με την πολιτική “, είπε.” Δεν βλέπω καμία αντίφαση στην προώθηση των συνδικάτων ενώ ταυτόχρονα απαιτώ visa για τους μετανάστες από την Κεντρική Ασία. “
Σήμερα, ο Navalny θεωρεί τον εαυτό του – ή καλύτερα, θεωρείται από άλλους – ως ένας φιλελεύθερος πολιτικός που επικεντρώνεται στην εξάλειψη της διαφθοράς και στην ανάπτυξη στενότερων δεσμών με τη Δύση.
Λανσάρεται από τους υποστηρικτές του, ως ένας ήρωας τύπου Μαντέλα ή Γκάντι, όπως τόνισε ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ Μάικλ Μακφάλ.
“Ο ηρωικός αγώνας του Ναβάλνι δεν διαφέρει από εκείνων των[Μάχατμα] Γκάντι, [Μάρτιν Λούθερ] Κινγκ, [Νέλσον] Μαντέλα και [Βάκλαβ] Χάβελ”, έγραψε, στην Washington Post. “Ενώ ο Navalny δεν έχει πετύχει ακόμα, δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι ο σκοπός του είναι καλός και δίκαιος.” σημείωσε στο Twitter o πρώην Αμερικανός πρέσβης.
Όσον αφορά στην οικονομία, οι πεποιθήσεις του συμπίπτουν με τον φιλελευθερισμό καθώς είναι ένθερμος υποστηρικτής του καπιταλισμού που αποκαλεί τον εαυτό του «φονταμενταλιστή της αγοράς».
Κατά τη διάρκεια μιας αποτυχημένης προεδρικής εκλογής που διεξήχθη το 2018, όταν δεν έλαβε άδεια συμμετοχής λόγω των ποινικών καταδικαστικών αποφάσεων, οι οποίες δήλωσε ότι είχαν πολιτικά κίνητρα, δημοσίευσε ένα μανιφέστο με τις πολιτικές του θέσεις.
Πολλές από τις προτάσεις του ήταν αριστερής φύσης, συμπεριλαμβανομένων της καθιέρωσης ενός κατώτατου μισθού και της δωρεάν παροχής εκπαίδευσης και ιατρικής περίθαλψης. Το μανιφέστο περιλάμβανε επίσης ορισμένους κοινούς πυλώνες του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού, όπως της μείωση των φόρων στις μικρές επιχειρήσεις και τη μείωση της «παρέμβασης του κράτους στην οικονομία ως ιδιοκτήτη και οικονομική οντότητα».
Κάποιες άλλες από τις προτάσεις του περιελάμβαναν την επικύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την αποκέντρωση, την κατάρριψη των μονοπωλίων στην οικονομία και την εισαγωγή καθεστώτος βίζα για τους πολίτες των χωρών της Κεντρικής Ασίας και για “τους μετανάστες που έρχονται ανεξέλεγκτα” στη χώρα όπως σημειώνει.
Οι περισσότερες από τις δημοσιευμένες θέσεις του Ναβάλνι είναι σε γενικές γραμμές παρόμοιες με αυτές των φιλελεύθερων ευρωπαϊκών κομμάτων. Ωστόσο, πολλές από τις απόψεις του δεν ταιριάζουν αρκετά με εκείνες των δυτικών υποστηρικτών του. Για παράδειγμα, ο Ναβάλνι έχει επικριθεί ως ιμπεριαλιστής και πιστεύει ότι η Κριμαία δικαίως είναι μέρος της Ρωσίας. Υποστήριξε επίσης την απέλαση όλων των Γεωργιανών από τη ρωσική επικράτεια. Σε μια δημοσίευση στο blog του, ζήτησε από τη Ρωσία να «εξαπολύσει έναν πύραυλο” στο Γενικό Επιτελείο της Γεωργίας, χαρακτηρίζοντας τους κατοίκους της χώρας “τρωκτικά”.
Για πολλούς από τους υποστηρικτές του, ο Ναβάλνι είναι η ενσάρκωση του λαϊκού συναισθήματος κατά του Πούτιν και το πρόσωπο που ανοίγει τη Ρωσία σε ένα καλύτερο μέλλον με φιλελεύθερη δημοκρατία δυτικού τύπου.
Το μάντρα, «ο εχθρός του εχθρού μου είναι το φίλος μου», έχει συσπυρώσει γύρω του πολλούς ακόμη υποστηρικτές.
Για πολλούς από αυτούς ο Ναβάλνι είναι ένα μέσο για να φτάσουν στον στόχο τους. Δεν θέλουν να γίνει πρόεδρος ή να αναλάβει κάποια εξουσία, αλλά απλώς θέλουν να ανατρέψουν το υπάρχον σύστημα και να οδηγήσουν τη χώρα σε ένα διαφορετικό πολιτικό μέλλον.
Άλλοι πιστεύουν πραγματικά ότι ο Ναβάλι έχει αλλάξει πραγματικά και ότι οι παλιές αντιλήψεις του δεν αντιστοιχούν σε αυτό που είναι σήμερα.
Ανεξάρτητα από το ποιές τελικά είναι στην πραγματικότητα οι απόψεις του, ο Ναβάλνι ενδέχεται να είναι ο μόνος πολιτικός στον κόσμο που έχει πληθώρα εγχώριων υποστηρικτών και ξένων “μαζορετών” που διαφωνούν με τις απόψεις του.
Με τις βαθιές ρρατσιστικές ρίζες του Ναβάλνι και μία δεκαετία που χαίρει της δυτικής υποστήριξης ο Ναβάλνι ενδέχεται να είναι ακόμα εθνικιστής ή μπορεί να έχει μετατραπεί σε φιλελεύθερο. Ποιός ξέρει? Αλλά αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι έχει γίνει πλέον ένας εξαιρετικά έξυπνος και ευέλικτος οπορτουνιστής.
Για να πετύχει θα πρέπει να δημιουργήσει μια συλογική βάση υποστηρικτών, χρησιμοποιώντας λαϊκισμό για να προσελκύσει τόσο τους Ρώσους εθνικιστές όσο και τους φιλελεύθερους της Δύσης. Από αυτή την άποψη, καθώς φαίνεται να σχηματίζει έναν ευρύ συνασπισμό κατά του Κρεμλίνου, η τάση του να αλλάζει τις πολιτικές του στάσεις στην επικρατούσα άποψη της εποχής μπορεί να είναι η υπερδύναμη του.
Ο Ναβάλι μπορεί ενδεχομένως να είναι μοναδικός στην παγκόσμια πολιτική σκηνή πολιτικός που συγκενρώνει ταυτόχρονα υποστήριξη από νέους, φιλελεύθερους σοσιαλιστές υπέρ των ΛΟΑΤ δικαιωμάτων και ακροδεξιούς θιασώτες του μοναρχισμού.
Ωστόσο, παρά την ελπίδα τους ότι ο μπλόγκερ-ακτιβιστής είναι το άτομο που τελικά θα απομακρύνει τον Πούτιν, οι δυτικοί σχολιαστές δεν ποντάρουν σε ένα ρόδινο μέλλον με τον Ναβάλι στο τιμόνι του κράτους. Οι απόψεις του μοιάζουν περισσότερο με εκείνες των Βικτόρ Ορμπάν και Μαρί Λεπέν παρά με τις φιλελεύθερες πλατφόρμες που υποστηρίζονται από την Άνγκελα Μέρκελ ή τον Εμμανουήλ Μακρόν.
Στην τελική μπορεί οι δυτικοί ακτιβιστές να ανακαλύψουν ότι μερικές φορές, ο εχθρός του εχθρού τους αποδεικνύεται επίσης εχθρός.
Πηγή: RT
