Υπάρχουν επιστημονικά πεδία που οι διαμάχες στο εσωτερικό τους επηρεάζουν σε υπερθετικό βαθμό τις καθημερινές μας ζωές σε όλες τις πλευρές τους (κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές κτλ.). Η διαχείριση της πανδημίας από την πλευρά των επιστημόνων είναι το κορυφαίο τέτοιο παράδειγμα αυτή τη στιγμή. Βέβαια, εκτός από τις ζωές μας, οι επιστημονικές διαμάχες για τον ιό Sars-Cov-2 επηρεάζουν επίσης και καριέρες, επιστημονικές καριέρες, αλλά και (ακόμα χειρότερα) πολιτικές καριέρες, παλιές και νέες. Έτσι έχουμε από τη μία τους ικανότατους, γνωστούς από παλιά και κοσμαγάπητους πολιτικούς ηγήτορές μας που χειρίζονται με τέτοια άψογη αποτελεσματικότητα την επιδημία και από την άλλη τους σπουδαίους, παγκοσμίου φήμης και ακτινοβολίας λοιμωξιολόγους μας που, με ύφος ειδικού που δεν σηκώνει αντίρρηση, εμφανίζονται σαν φάρμακο (πρωί μεσημέρι βράδι μετά το φαγητό), στο καθεαυτό μέσο που πάντα χρησιμοποιούν οι επιστήμονες όταν θέλουν να συζητήσουν επιστημονικά, την τηλεόραση. Σκεφτείτε λοιπόν πόσοι από αυτούς δεν θα γίνουν αύριο μεθαύριο οι νέοι πολιτευτές που άξια θα μας εκπροσωπήσουν σε Βουλή και Ευρωβουλή. Τέλος, εκτός από την πολιτική, να μην ξεχνάμε μια μικρή λεπτομέρεια: ότι γύρω από το επιστημονικό αυτό ζήτημα παίζονται δισεκατομμύρια, τα οποία να διευκρινίσουμε ότι ουδεμία σχέση επ’ ουδενί λόγω έχουν με τους αδιάφθορους πολιτικούς μας, παλαιούς ή εκκολαπτόμενους.
Στην επιστήμη γενικά, όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, προτείνονται υποθέσεις, οι οποίες κατόπιν δοκιμάζονται στην πράξη, μέχρις ότου βρεθεί μια λύση (αν βρεθεί: υπάρχουν προβλήματα που δεν έχουν μία λύση, ή που έχουν τεθεί με λανθασμένο τρόπο κτλ). Κατόπιν όσων είπαμε στην προηγούμενη παράγραφο, το αν μια επιστημονική υπόθεση σχετική με την επιδημία είναι “σωστή” ή όχι (ένα ερώτημα που ενδέχεται να μην έχει καν επιστημονική απάντηση) παύει να είναι πλέον θέμα έρευνας πολιτικά και κοινωνικά επικαθοριζόμενο (όλα τα επιστημονικά ζητήματα είναι και κοινωνικά) και γίνεται αποκλειστικά και μόνο ζήτημα πολιτικής – επομένως οφείλει να έχει απάντηση και μάλιστα απάντηση αρεστή στην εκάστοτε εξουσιαστική δομή. Και αυτά όλα όταν από την πλευρά του κράτους η διαχείριση των ζωών μας γίνεται σαν να μη μας πέφτει λόγος, σαν να μην μας αφορά αυτή η συζήτηση, σα να μην χρειάζεται καν η γνώμη μας. Αφού μιλάνε οι ειδικοί με ύφος που δεν σηκώνει αντίρρηση, δεν μπορεί, για να λένε ότι ξέρουν πάντα καλύτερα από μας το καλό μας, μάλλον θα το ξέρουν κιόλας.
Δεν έχουμε ιδέα. Ποτέ δεν είχαμε ιδέα.
Παρά τις τεράστιες προόδους της επιστήμης, παρά το γεγονός ότι έχουμε λύσει και καταλαβαίνουμε πολλά μυστήρια του παρελθόντος, παρά το γεγονός ότι έχουμε θεραπείες και εμβόλια για πάμπολλες ασθένειες που κάποτε ήταν ανίατες, υπάρχουν κάποια σημεία γύρω από την τρέχουσα πανδημία (και οποιανδήποτε άλλη) που δεν τα καταλαβαίνουμε καθόλου. Και αυτό παρά τις (ας μας επιτραπεί η σκληρή έκφραση) ανεύθυνες μπουρδολογίες μερικών από τους έγκριτους λοιμωξιολόγους μας.
Το πρώτο σκοτεινό σημείο είναι τα κύματα της επιδημίας που έρχονται και φεύγουν χωρίς καμία συσχέτιση με τα μέτρα των κυβερνήσεων. Ο ιός έχει τους δικούς του ρυθμούς, ανεξάρτητα από την αυστηρότητα των μέτρων που λαμβάνονται. Και αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο: το δεύτερο κύμα βρίσκεται ήδη σε ύφεση. Δεν γνωρίζουμε αν η ύφεση αυτή θα συνεχιστεί και για πόσο ή αν θα έχουμε και τρίτο κύμα, άσχετα από το τι λένε τα προβλεπτικά μοντέλα. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι από τα μέσα του Ιανουαρίου περίπου υπάρχει πτώση και στην καταγραφή “κρουσμάτων” και στους θανάτους (βλ. Σχήμα 1), πτώση που παρατηρείται σχεδόν παντού, ανεξάρτητα από τα μέτρα των κυβερνήσεων, τον υποχρεωτικό εγκλεισμό (το lockdown δηλαδή) ή τον εμβολιασμό.
Επίσης, στην πραγματικότητα, δεν έχουμε ιδέα για την ακριβή θνητότητα που προκάλεσε ο ιός ως τώρα, εκτός φυσικά από το ότι πλήττει βασικά τις πολύ μεγάλες ηλικίες. Οι πραγματικές απώλειες λόγω του ιού σίγουρα δεν είναι το επίσημο νούμερο, το αν όμως είναι περισσότερες ή λιγότερες (και ποια είναι τα ακριβή κριτήρια καθορισμού της απώλειας από τον ιό) είναι μεγέθη άγνωστα. Είναι τόσοι πολλοί οι παράγοντες που καθορίζουν το πρόβλημα που η τελική απάντηση ίσως και να μην γίνει γνωστή ποτέ. Σε μια πρόσφατη μελέτη (που έτεινε διακηρυκτικά προς την υποστήριξη της θέσης ότι τελικά ο ιός προκάλεσε περισσότερες απώλειες από τις επίσημα καταγεγραμμένες) βρίσκουμε εντούτοις και το εξής απόσπασμα: “Παραμένει αναπάντητο το ερώτημα κατά πόσο το Εθνικό Σύστημα Υγείας ανταποκρίθηκε εγκαίρως σε ασθενείς με άλλες παθήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020 και ποιες περιοχές εμφανίζουν υψηλότερο ποσοστό μη στατιστικά αναμενόμενων θανάτων ανεξαρτήτως αιτίας”. Με άλλα λόγια το lockdown (και όχι ο ιός) προκάλεσε υπερβάλλοντες θανάτους (π.χ. σε καρδιοπαθείς, καρκινοπαθείς κτλ.), δεν ξέρουμε όμως πόσους.
Δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις σε τέτοια ζητήματα. Επιπλέον, ακόμα και αυτό το καταγεγραμμένο γεγονός ότι υπήρξε αύξηση των στατιστικά μη αναμενόμενων θανάτων μπορεί να αμφισβητηθεί. Όχι μόνο τα στατιστικά σφάλματα στις αντίστοιχες μελέτες είναι απαράδεκτα μεγάλα, αλλά επίσης σπάνια αυτές λαμβάνουν υπόψη τους το (εξαιρετικά μακάβριο) φαινόμενο του “θερισμού” (harvesting). Οι απώλειες είναι ως επί το πλείστον άνθρωποι μεγάλης ηλικίας που φεύγουν μεν πρόωρα αλλά όχι πολύ πρόωρα: πολλοί ανάμεσά τους είχαν να ζήσουν ακόμα μερικούς μήνες ούτως ή άλλως. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι που “υπό κανονικές συνθήκες” (τίποτα το κανονικό δεν υπάρχει εδώ) θα έφευγαν το 2021, έχουν ήδη πεθάνει από το 2020. Άρα το 2021 θα πεθάνουν λιγότεροι άνθρωποι από τον μέσο όρο των τελευταίων ετών, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος των δύο χρόνων ’20-’21 να είναι τελικά κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων ετών. Αλλά αυτό θα το δούμε εκ των υστέρων.
Άλλο ένα φαινόμενο που γενικά αγνοούμε τα ακριβή αίτιά του και μόνο κάποιες γενικές υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε είναι το ότι η πανδημία χτυπάει μερικές περιοχές πολύ πιο βίαια από άλλες. Για παράδειγμα, γιατί η κατάσταση στην Μακεδονία και εδικά γύρω από τη Δράμα και τα Γρεβενά είναι τόσο πολύ χειρότερη από ό,τι στην Αθήνα; Θα περιμέναμε σε μια πυκνοκατοικημένη μεγαλούπολη όπως η Αθήνα να έχουμε περισσότερη μετάδοση του ιού. Και όμως: παρά το γεγονός ότι μιλάμε για περιοχές της ίδιας χώρας, με την ίδια κυβέρνηση και την ίδια ένταση μέτρων, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική: οχτώ φορές περισσότερους νεκρούς έχει ως τώρα η Δράμα από την Αθήνα, αναλογικά με τον πληθυσμό της. Και εκεί lockdown είχαν, αυστηρότερο από το αθηναϊκό, γιατί δεν δούλεψε;
Έπειτα, ποιος είναι ο λόγος που τα Βαλκάνια είναι τόσο ψηλά στην παγκόσμια κατάταξη θανάτων; Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία, Κροατία, Σλοβενία, Βουλγαρία είναι όλες χώρες που βρίσκονται πολύ ψηλά στην κατάταξη. Μάλιστα, ο νομός Δράμας και γενικά η Μακεδονία, από άποψη Covid-19, είναι πιο κοντά σε αυτές τις χώρες παρά στην υπόλοιπη Ελλάδα (που ως τώρα τα έχει πάει σχετικά καλά). Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι το σοκ της μετάβασης από τον υπαρκτό σοσιαλισμό στον καπιταλισμό, σοκ που οι χώρες αυτές το πλήρωσαν τις δεκαετίες του 1990 και 2000 με μεγάλα ποσοστά θνησιμότητας και παντελή διάλυση των συστημάτων υγείας τους, είναι ένας παράγοντας. Πιθανό· πάντως, αν όντως κάτι τέτοιο ισχύει για χώρες όπως η Βόρεια Μακεδονία και η Βουλγαρία, πάντως δεν ισχύει για αρκετές χώρες της ανατολικής Ευρώπης που ακόμα σήμερα έχουν ψηλότερα ποσοστά νοσοκομειακών κλινών, αλλά και πρωτοβάθμιας υγείας από τις περισσότερες χώρες της δυτικής Ευρώπης (όπως λ.χ. Τσεχία, Ουγγαρία κτλ., χώρες που βρίσκονται πολύ πιο πάνω από εμάς στη σχετική κατάταξη κλινών κατά κεφαλή). Και όμως: η Τσεχία και η Ουγγαρία, παρά τη σχετικά λιγότερο κακή κατάσταση των συστημάτων υγείας τους, είναι πολύ σκληρά χτυπημένες από τον ιό. Ακόμα πιο περίεργο: η Αλβανία, η πιο διαλυμένη από τις διαλυμένες ανατολικές χώρες, με ένα σύστημα υγείας ανύπαρκτο και σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία διάτρητα, είναι όμως ως προς τον κορονοϊό πολύ καλύτερα από την επίσης διαλυμένη γείτονά της. Η τελευταία πάλι είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με την Τσεχία και την Σλοβενία (που έχουν αρκετά καλύτερη κατάσταση στα συστήματα υγείας τους). Η Αλβανία είναι σε καλύτερη θέση ακόμα και από την Ελλάδα.
Τέλος, σε όλες αυτές τις χώρες είχαμε ανόμοια μέτρα, διαφορετικές κινήσεις από τις κυβερνήσεις, διαφορετικών επιπέδων αυστηρότητα στις απαγορεύσεις (παντού όμως απαγορεύσεις), αλλά παρόμοια αποτελέσματα σε απώλειες σε ζωές. Πραγματικά δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια γενική συσχέτιση μεταξύ της αυστηρότητας των απαγορεύσεων και της επιτυχίας των μέτρων. (Υπάρχει βέβαια η συσχέτιση της απαγόρευσης κυκλοφορίας στις 18:00 με αύξηση των κρουσμάτων λόγω συνωστισμού στα σούπερ μάρκετ μεταξύ 5 και 6, όταν όλοι τρέχουν να προλάβουν να αγοράσουν τρόφιμα γυρνώντας από τις δουλειές τους, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα).
Κόβιντ-25
Τα παραπάνω ισχύουν και στη χώρα μας. Το τελευταίο lockdown επιβλήθηκε τον Νοέμβριο και ήταν μάλιστα ιδιαίτερα αυστηρό στην Μακεδονία: προφανώς, αν στην υπόλοιπη Ελλάδα απέτυχε, στην Μακεδονία απέτυχε παταγωδώς και τραγικά στον στόχο του, αφού στη Δράμα είχαμε οχταπλάσιους αναλογικά νεκρούς. Το δραματικά αποτυχημένο αυτό lockdown του Νοέμβρη δεν έχει καν τελειώσει – και όμως, ανακοινώθηκε ήδη ένα καινούργιο, τουλάχιστον για ορισμένες περιοχές, μεταξύ των οποίων Αττική και Θεσσαλονίκη, δηλαδή για περισσότερο από τον μισό πληθυσμό της χώρας. Όπως λέει ένα απόφθεγμα, τρέλα είναι η επανάληψη των ίδιων λαθών, περιμένοντας κάθε φορά διαφορετικά αποτελέσματα. (Είναι ένα επαναλαβανόμενο λάθος η απόδοση αυτού του αποφθέγματος στον Άινστάιν: στην πραγματικότητα προέρχεται απο φυλλάδιο των Ανώνυμων Αλκοολικών). Ποιος ήταν ο λόγος (πιο σωστά: η αφορμή) για αυτήν την εξέλιξη; Γιατί έχουμε νέο lockdown;
Το πρώτο στοιχείο που μετ’ επιτάσεως δόθηκε στη δημοσιότητα ήταν η αύξηση του ιικού φορτίου στο σκῶρ του Λεκανοπεδίου. [σσ.: σκῶρ είναι αρχαία λέξη που έχει επιβιώσει στην σκουριά (σκωρία) και τη σκωραμίδα· το σκῶρ, του σκατός, πληθυντικός τα σκατά.] Να σημειώσουμε εδώ ότι μάλλον δεν πρέπει να είναι πολλές οι χώρες που αντί να μαντεύουν το μέλλον από τον καφέ, τα φύλλα του τσαγιού ή το πέταγμα των πουλιών το μαντεύουν από τα λύματα. Από την άλλη μεριά, όλες ανεξαιρέτως οι επιστημονικές μέθοδοι πρόβλεψης της εξέλιξης της νόσου ως τώρα έχουν αποδειχτεί άθλιες. Γιατί επομένως να μην δοκιμάσουμε την τύχη μας με μια πραγματική σκωρομέθοδο;
Το δεύτερο στοιχείο της επικαιρότητας ήταν η δημιουργία κλίματος πανικού εδώ και δύο-τρεις εβδομάδες. Οι τόσο επιτυχημένοι ως τώρα λοιμωξιολόγοι μας, οι άνθρωποι που τους χρωστάμε την ευζωία μας, διαγκωνίζονται για το ποιος θα κάνει τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις για την εξέλιξη της πανδημίας. “Ραγδαία αύξηση των ‘κρουσμάτων’!”, “Να κλείσουν τα σχολεία επειδή τα παιδιά τώρα μεταδίδουν τον ιό ενώ πριν ένα μήνα δεν τον μετέδιδαν!”, “Έρχεται το νοτιοαφρικανικό στέλεχος και θα πεθάνουμε όλοι!”. Οι ηρωικοί επιστήμονες που απαρτίζουν τις διάφορες επιτροπές λοιμώξεων, είναι σαφές ότι έχουν με αυτοθυσία κάνει σκοπό τους την πρόληψη και τον έλεγχο της επιδημίας – μόνον αυτό και τίποτε άλλο.
[Παρένθεση: Ο πολύπαθος αυτός κλάδος έχει ως τώρα αποδείξει πλείστες όσες φορές την αξία του. Να μην ξεχνάμε άλλωστε και μια παλιότερη επίδειξη ευγενών κινήτρων σχετιζόμενων έμμεσα με τη συμπαθή τάξη των λοιμωξιολόγων: ποιος ξεχνά ότι η φράση “σκοιλ ελικικού προσθέσεις και ελέγχου λοιμώχθηκαν” προήλθε από κακοσκανάρισμα και στραβοδιάβασμα της φράσης “Σκοπός επιτροπής πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων”; Σε σχέση δε με την αύξηση του δείκτη ιικού φορτίου του σκατός, να θυμίσουμε επίσης ότι η φράση “σκοπός του μέτζη του νέουκτη” προέρχεται από το “σκοπός της μέτρησης του δείκτη”. Να το πούμε λοιπόν λαϊκά: η σκωρομέθοδος μέτζει έναν υψηλό νέουκτη ιικού φορτίου σκατός ενώ σκοιλ της ελικικού προσθέσεις και ελέγχου λοιμώχθηκαν είναι το καλό μας και μόνο το καλό μας. Αυτοί ξέρουν, είναι ικανοί και άριστοι, το έχουν αποδείξει τόσες φορές στο παρελθόν, τελεία και παύλα].
Το τρίτο στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση για τη δημιουργία κλίματος υπέρ του lockdown είναι η πραγματική αύξηση της κάλυψης των ΜΕΘ στην Αθήνα και ο ορατός κίνδυνος φρακαρίσματος του συστήματος, κάτι που αν συμβεί, προφανώς θα έχει μοιραίες συνέπειες που κανείς μας δεν θα ήθελε να αντιμετωπίσουμε.
Ίσως τα παραπάνω να λοιμώχνουν ελικικά τον μέσο αναγνώστη του “Κοσμοδρομίου”, ο οποίος είναι γνωστός μεταξύ άλλων και για την ευθυκρισία του. Εντούτοις, μια κριτική αντιμετώπιση των τριών αυτών επιχειρημάτων ίσως να μην είναι εκτός τόπου και χρόνου. Να ξεκινήσουμε από την έντονη επανάληψη στα δελτία ειδήσεων της αύξησης των κρουσμάτων. Πέρα από το γεγονός ότι εδώ έχουμε μια διαστροφή της ορολογίας, αφού το “κρούσμα” οφείλει να είναι διαγνωσμένο από γιατρό περιστατικό με συμπτώματα και όχι απλώς ένα θετικό τεστ σε ασυμπτωματικό άτομο, είναι γεγονός (όπως φαίνεται και από το Σχήμα 2, στο πρώτο πάνελ) ότι είχαμε από το τέλος Ιανουαρίου και μετά μια μέτρια αύξηση κρουσμάτων (cases) πανελλαδικά. Βέβαια, όπως φαίνεται από το δεύτερο πάνελ του ίδιου σχήματος, την ίδια περίοδο είχαμε και μια εξαιρετικά μεγάλη αύξηση των τεστ.
Αν και τα τεστ στην χώρα μας δεν γίνονται σε τυχαίο δείγμα του πληθυσμού (και επομένως δεν είναι αντιπροσωπευτικά της εξέλιξης της ασθένειας), πάντως παραμένει το γεγονός ότι αν διπλασιάσουμε τον αριθμό των τεστ που κάνουμε, περιμένουμε περίπου διπλασιασμό και των θετικών τεστ που βρίσκουμε. Αυτό επιβεβαιώνεται από το τέταρτο πάνελ του Σχήματος 2, που δείχνει την εξέλιξη του ποσοστού των θετικών τεστ. Παρατηρούμε ότι ενώ αργά το φθινόπωρο του 2020, στην κορύφωση του δεύτερου κύματος, το ποσοστό αυτό είχε μεγάλη αύξηση (άρα υπήρχε μεγάλος αριθμός θετικών τεστ τότε, που έφτασε μέχρι και το 15% των τεστ, καθόλου ευκαταφρόνητο νούμερο), το ποσοστό έκτοτε έπεσε ξανά κάτω από το 5% στη συνέχεια. Αν και δεν μηδενίστηκε, το οποίο είναι φυσικά ανησυχητικό, το ποσοστό αυτό παραμένει μέχρι σήμερα γενικά ελεγχόμενο, χωρίς ιδιαίτερες τάσεις αύξησης για την ώρα.
Τα τεστ δεν γίνονται από μόνα τους, κάποιος τα κάνει. Η απότομη αύξηση στον αριθμό των τεστ από τα μισά Ιανουαρίου και μετά δείχνει προς κεντρικό σχεδιασμό. Είναι σχεδόν σαν κάποιος (η κυβέρνηση) να παράγγειλε έξτρα κρούσματα με έναν ανώδυνο τρόπο: “Πάρτε περισσότερα τεστ να έχουμε περισσότερα κρούσματα”. Όντως, τα κρούσματα αυξήθηκαν κατ’ απόλυτο αριθμό, αλλά όχι επειδή αυξήθηκαν οι μολύνσεις και η μετάδοση, τουλάχιστον όχι πολύ, αλλά επειδή αυξήθηκαν τα τεστ.
Ως προς το φορτίο του ΕΣΥ, το τρίτο πάνελ του Σχήματος 2 δείχνει τις διασωληνώσεις, έναν δείκτη ττης επιβάρυνσης του συστήματος (θα ήταν καλύτερα αν ξέραμε τις εισαγωγές, ή τις εισαγωγές σε ΜΕΘ, η άριστη όμως στατιστική μας υπηρεσία δεν προσφέρει τέτοιες άχρηστες πληροφορίες). Υπάρχει όντως ένα αυξημένο φορτίο: αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε περίπου στις 300 διασωληνώσεις πανελλαδικά, ένα αρκετά μεγάλο νούμερο, το οποίο είναι όμως ακόμα μακριά από το μέγιστο των 600 το φθινόπωρο. Από τα δεδομένα αυτά, που είναι πανελλαδικά, δεν φαίνεται βέβαια τυχόν τοπική έξαρση, όπως λχ στην Αττική, αλλά πραγματικά η φασαρία που έγινε ήταν κάπως δυσανάλογη. Όχι ότι δεν είναι πιθανό ένα τρίτο κύμα, αλλά αυτό δεν είναι άμεσα ορατό. Ίσως μέσα στις επόμενες μέρες να γίνει ορατό, ίσως όχι. Όμως ιδιαίτερα ορατό, έναν χρόνο μετά το πρώτο lockdown, είναι ότι δεν έχει γίνει το παραμικρό για τα κοινώς παραδεκτά μέτρα που ζητούν όχι οι ψεκασμένοι, αλλά οι υποστηρικτές της πολιτικής των lockdown, ήτοι η αναβάθμιση του ΕΣΥ, το “δώστε ΜΕΘ στον λαό”, η αντιμετώπιση του συνωστισμού στα μέσα μεταφοράς κτλ.
Η κυβέρνηση εξακολουθεί να παίζει το μόνο παιχνίδι που ξέρει καλά, το παιχνίδι της κάθειρξης, του βούρδουλα και του εγκλεισμού. Είναι επίσης προφανές ότι οι ίδιοι οι κυβερνητικοί, όπως και οι λοιμωξιολόγοι έχουν καταπιεί το ίδιο τους το παραμύθι, ότι δηλαδή τα lockdown δουλεύουν. Λίγα πράγματα ξέρουμε για την ασθένεια, ένα από αυτά τα λίγα εμπειρικά διαπιστωμένα γεγονότα είναι ότι τα lockdown δεν δουλεύουν. Η ζέση με την οποία θεσπίζονται τα νέα μέτρα (που έχουν προετοιμαστεί εδώ και εβδομάδες) φαίνεται να δικαιολογεί μια από τις πιο παλαβές θεωρίες συνωμοσίας που έχουν ακουστεί, ότι δηλ. το lockdown εφάρμοζεται προκειμένου να εορταστεί κανονικά το εθνοκίτς θέαμα της φετινής 25ης Μαρτίου.
Είναι βέβαιο ότι ανεξάρτητα από την ερώτηση, η αυθόρμητη απάντηση του κράτους είναι πάντα ο περιορισμός των κατώτερων τάξεων, η απαγόρευση. Η κυβέρνησή μας ως τώρα δεν έχει απογοητεύσει πρωτοτυπώντας σε κάποιον άλλο τομέα: παντού αριστεύει στην νεοφιλελέ κοινοτυπία, γιατί όχι κι εδώ; Όμως στην περίπτωση αυτή έχουμε τη συρροή της επανάληψης μιας αποδεδειγμένα λανθασμένης πρακτικής (του lockdown), επανάληψη που συνάδει με τον ορισμό της τρέλας, με την πεποίθηση ότι τα πανηγύρια για το 1821 θα είναι μια ευκαιρία εθνικής ανόρθωσης, η οποία θα φτιάξει το προφίλ της κυβέρνησης που το έχει καταρρακώσει η πρόσφατη συγκυρία. Η πεποίθησή τους αυτή συνάδει με την υπόθεση ότι πρόκειται περί ηλιθίων.
Γενικά οι κυβερνήσεις αποτελούνται από άτομα που φτάνουν σε αυτά τα υψηλά πόστα επειδή δεν είναι ούτε τρελά ούτε ηλίθια, το αντίθετο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κάτω από το βάρος της πραγματικότητας η κυβέρνηση (πράγμα διαφορετικό από τα άτομα που την αποτελούν) δεν μπορεί να είναι ή το ένα ή το άλλο. Αν η προηγούμενη παράγραφος αποδειχτεί αλήθεια (ειλικρινά ελπίζουμε να μην είναι), τότε οι της κυβέρνησης δεν είναι ηλίθιοι και δεν είναι τρελοί: είναι τρελοί ηλίθιοι.
