Η εβδομάδα αυτή ήταν πολύ κακή για την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Ολλανδίας. Ο δρόμος για τις βουλευτικές εκλογές της 17ης Μαρτίου είναι στρωμένος με αγκάθια για το σύνολο σχεδόν των κοινοβουλευτικών κομμάτων, ειδικά της κεντροδεξιάς που έχει την ισχνή κυβερνητική πλειοψηφία και κατά το τελευταίο διάστημα της προεκλογικής και υπηρεσιακής διακυβέρνησης.
Τη Δευτέρα, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε πως παρά τις μετριοπαθείς προβλέψεις για μια διαχειρίσιμη ύφεση της τάξης του 2%, το 2020 έκλεισε με οικονομική καθίζηση που αγγίζει το 4% “σύμφωνα με τις σημερινές εκτιμήσεις”. Οι κακές γλώσσες στη Χάγη κατηγορούν την κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος για μαγείρεμα των στοιχείων και ανεβάζουν την πραγματική οικονομική οπισθοδρόμηση στο 6%. Και αυτή η εκτίμηση καταρρακώνει έτι περαιτέρω το πετυχημένο προφίλ της κυβέρνησης του Μαρκ Ρούτε που βλέπει εταιρείες όπως η αεροπορική KLM και η ζυθοποιία-ναυαρχίδα Heineken να απολύουν προσωπικό και να αναστέλλουν τις εργασίες τους παρά τις γενναιόδωρες κρατικές ενισχύσεις της περασμένης άνοιξης (η γαλλο-ολλανδική KLM πήρε 11,2 δισ. ευρώ από το Παρίσι και τη Χάγη, αλλά αυτό το εταιρικό σωσίβιο έχει δώσει στην εταιρεία την ευχέρεια να προχωρήσει σε τριών φάσεων “εθελούσια έξοδο προσωπικού” σβήνοντας από τον χάρτη πάνω από 4.500 θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση δοκιμάζεται σκληρά και στο πεδίο του κακού απολογισμού στον τουρισμό παρά την κυβερνητική αυτοαποθέωση για “το θαύμα του ολλανδικού καλοκαιριού”: η Ολλανδία έχασε το 65% των τουριστών της, ήτοι λιγότερα από επτά εκατομμύρια τουρίστες επισκέφτηκαν τη χώρα μέσα στο 2020, όταν το προηγούμενο έτος είχαν βρεθεί πάνω από είκοσι εκατομμύρια.
Την ίδια μέρα, η απόπειρα να ξεχαστεί το σκάνδαλο παράνομης επιστροφής οικογενειακών επιδομάτων που οδήγησε και στην προ μηνός παραίτηση της κυβέρνησης με την αναδρομική καταβολή εφάπαξ ποσού της τάξης των 30.000 ευρώ στις 32.000 οικονομικά δοκιμαζόμενες οικογένειες δικαιούχων αντιμετωπίστηκε ακόμη και από μερίδα του φιλοκυβερνητικού Τύπου ως “καθυστερημένη και αισχρή προσπάθεια εξαγοράς συνειδήσεων ενόψει των εθνικών εκλογών” – ας τονιστεί βέβαια το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους δικαιούχους των επιδομάτων είναι μετανάστες που δεν έχουν δικαίωμα ψήφου και υποχρεώθηκαν άδικα και παράνομα να επιστρέψουν ποσά που ξεκινούσαν από τα 40.000 και έφταναν τα 130.000 ευρώ για κάθε χρόνο επιδοματικής και οικογενειακής φροντίδας. Παράλληλα, σε τουλάχιστον είκοσι περιπτώσεις οι οικογένειες βρέθηκαν στην κυριολεξία στον δρόμο, καθώς έχασαν τα σπίτια τους και εξέπεσαν από το προστατευτικό καθεστώς για τα στεγαστικά τους δάνεια που ενέπιπτε και αυτό στο πλαίσιο των νόμων περί οικογενειακής φροντίδας, επιδομάτων και υποστήριξης των εργαζομένων και των παιδιών τους.
Ως κερασάκι στην τούρτα σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη για την κυβέρνηση συγκυρία ήρθε η προσωρινή δικαστική διαταγή για την άρση της απαγόρευσης κυκλοφορίας, ένα πολύ αντιδημοφιλές μέτρο στις Κάτω Χώρες, για πολλούς κυρίως ιστορικούς και συμβολικούς λόγους. Η δικαστική απόφαση προέκυψε έπειτα από την προσφυγή που κατέθεσε η πιο δραστήρια ενάντια στο λοκντάουν νεοσύστατη ομάδα στη χώρα, η λεγόμενη Virus Truth, που μπορεί να μην ανήκει οργανικά στα τρία κόμματα της ολλανδικής Ακροδεξιάς δεν παύει όμως να αμφισβητεί δυναμικά τα περιοριστικά μέτρα της κυβέρνησης από τη σκοπιά μιας παγκόσμιας συνωμοσίας και επικοινωνιακής υπερβολής ως προς τη βαρύτητα και τις πραγματικές υγειονομικές συνέπειες του ιού.
Επικεφαλής της Virus Truth είναι ο επιχειρηματίας, Βίλεμ Ένγκελ (φωτογραφία) και ο δικηγόρος, Ζερόν Πολς που προσπάθησε να υποστηρίξει ενώπιον του δικαστηρίου και το αίτημα για την κατάργηση της απαγόρευσης της κυκλοφορίας, αλλά δεν διέθετε την τυπική άδεια άσκησης επαγγέλματος και ακρόασης στη Χάγη. Αυτή η δικονομική λεπτομέρεια είχε ως συνέπεια να τιναχθεί η διαδικασία στον αέρα, καθώς ο αρμόδιος δικαστής, Χούκστρα φαν Βιλτ και ο Πολς αντάλλαξαν βαριές κουβέντες μέσα στη δικαστική αίθουσα μέχρι την έκδοση της προσωρινής διαταγής προκειμένου το κύριο αίτημα να εκδικαστεί δικονομικά άρτια αύριο Παρασκευή, όταν η Virus Truth θα εκπροσωπείται από τακτικό δικηγόρο της έδρας.
Όμως το πολιτικό συμπέρασμα ήταν κόλαφος για την κυβέρνηση Ρούτε. Ακόμη και στην προσωρινή διαταγή άρσης της απαγόρευσης κυκλοφορίας, το δικαστήριο αποφαίνεται ότι το μέτρο (που έχει επιβληθεί με κυβερνητικό διάταγμα και όχι ψηφισμένο από το κοινοβούλιο νόμο) είναι δυσανάλογο των συνθηκών οι οποίες πολύ απέχουν από εκείνο του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης που επικαλείται από τα μέσα Ιανουαρίου και μετά η κυβέρνηση. Μάλιστα το δικαστήριο προχώρησε και στην ουσία του προβλήματος υπογραμμίζοντας στο σκεπτικό της απόφασης πως “η OMT (σ.σ. η κυβερνητική επιστημονική ομάδα εμπειρογνωμόνων) υποστηρίζει ότι δεν έχει καμία απόδειξη ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας συμβάλλει ουσιαστικά στον περιορισμό του ιού. Το γεγονός ότι ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, έχουν αναφερθεί θετικά για την αποτελεσματικότητα του μέτρου δεν είναι πειστικό επιχείρημα που δεν χρειάζεται περαιτέρω τεκμηρίωση. Πέρα από το γεγονός ότι οι πληροφορίες που παρουσίασε το κράτος αμφισβητήθηκαν ουσιαστικά από τα μέλη της Virus Truth, δεν αποκλείεται να συντρέχουν και άλλοι λόγοι για την θεωρούμενη αποτελεσματικότητα του μέτρου, αν για παράδειγμα υποτεθεί ότι αυτές οι χώρες έχουν μια κουλτούρα περισσότερης και εντονότερης νυχτερινής ζωής από εκείνη που επικρατεί στις Κάτω Χώρες ή ότι διαδραματίζουν κάποιο ρόλο άλλες ειδικές περιστάσεις”.
Η κυβέρνηση προσπάθησε να μαζέψει τα ασυμμάζευτα. Αφού προανήγγειλε την ακύρωση (!) της δικαστικής απόφασης μέσω της τακτικής κοινοβουλευτικής συζήτησης την προσεχή Παρασκευή, ο εκτελών χρέη υπηρεσιακού πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε τόνισε στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου πως “ανεξάρτητα από τις δικαστικές αποφάσεις, όλοι μας οφείλουμε να πειθαρχούμε στα μέτρα. Τα μέτρα έχουν αποτέλεσμα. Η απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 9 το βράδυ έως τις 4.30 το πρωί έχει ρίξει τον αριθμό των νέων κρουσμάτων κατά 10% κάθε μέρα”. Όμως ο πρωθυπουργός δεν εμφάνισε κάποιο γράφημα ή κάποιο στατιστικό πίνακα ή κάποια αξιόπιστη πηγή για να υποστηρίξει τον συλλογισμό του. Επίσης μάλλον δεν πρόσεξε πως υπερέβη τα εσκαμμένα των αρμοδιοτήτων του όταν ουσιαστικά παρενέβη στο έργο της ολλανδικής δικαιοσύνης, προφητεύοντας μια διαφορετική και ευνοϊκή υπέρ της κυβέρνησης του δικαστική απόφαση.
Το θέμα είναι πως η απαγόρευση κυκλοφορίας συναντά την καθολική κοινωνική αποστροφή, την οποία κατά τα άλλα καπηλεύεται η Ακροδεξιά, δυστυχώς εύστοχα και από συνωμοσιολογική οπτική γωνιά, που καμουφλάρει την προσήλωση στην “επιχειρηματικότητα”. Το ζήτημα της απαγόρευσης κυκλοφορίας είναι ιστορικό, συμβολικό και αγγίζει ορισμένες ευαίσθητες χορδές στο θυμικό και τη συλλογική συνείδηση της κοινωνίας.
Η Ολλανδία γνώρισε τις φρικτές συνέπειες της απαγόρευσης κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια της ύστερης φάσης της γερμανικής Κατοχής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο δραματικός χειμώνας της πείνας το 1945, στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 44.000 Ολλανδούς που είτε πέθαναν από τη λεηλασία των αποθεματικών της χώρας, την έλλειψη τροφίμων και τον καταναγκαστικό εγκλεισμό, είτε εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους για την αντιστασιακή τους δράση και στράτευση. Κανονικά, η κυβέρνηση Ρούτε θα έπρεπε να μακαρίζει το δικαστήριο επειδή της έδωσε μια οδό διαφυγής από ένα αρνητικά φορτισμένο και χωρίς ευρεία κοινωνική συναίνεση και αποδοχή μέτρο που έχει επεκταθεί ήδη μονομερώς έως τις προπαραμονές των εθνικών εκλογών, στις 3 του Μάρτη.
Δυστυχώς, ταυτή η προσωρινή δικαστική απόφαση εκμαιεύτηκε από ακροδεξιά και αρκούντως επικίνδυνα ως προς τη γενικότερη πολιτική και κοινωνική τους αντίληψη στοιχεία που έχουν στο μυαλό τους μόνο την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη διάσωση της επιχειρηματικότητας και όχι από ομάδες της νεολαίας ή μη κυβερνητικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που είχαν την πρωτοπορία στις πρόσφατες μαζικές διαδηλώσεις και συγκρούσεις στο σύνολο σχεδόν των πόλεων της χώρας, πέρα και έξω από τις ακροδεξιές επιθέσεις σε κέντρα υγείας και κλινικές Covid-19 οι οποίες έγιναν υπό την κάλυψη της νύχτας και στο περιθώριο των διαμαρτυριών.
Πάντως, είναι διαπιστωμένο πως η κυβέρνηση Ρούτε προσπαθεί να εξωραΐσει τη γενικότερη κατάσταση και να βρει την πολιτική έξοδο κινδύνου, καθώς τα μαύρα σύννεφα πολλαπλασιάζονται πάνω από τα υπουργικά κεφάλια της Χάγης. Οι μέχρι σήμερα δημοσκοπικές τάσεις δείχνουν συνολική άνοδο της Ακροδεξιάς (Κόμμα της Ελευθερίας, Φόρουμ για τη Δημοκρατία, JA21) και λόγω της συνεχούς και διαδικτυακής κριτικής ενάντια στο λοκντάουν. Ο δρόμος προς τις κάλπες είναι στρωμένος με αγκάθια, λουκέτα και μεγάλη και έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια. Η δικαστική απόφαση ανεξάρτητα από τους υποκινητές της συντονίστηκε εν πολλοίς και με αυτό το ευρύτερο αντικυβερνητικό κλίμα εναντίον των περιοριστικών μέτρων.
Η απόφαση του δικαστηρίου στα ολλανδικά: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBDHA:2021:1100&showbutton=true&keyword=avondklok
