Το άρθρο με το υποτιτλισμένο ντοκιμαντέρ δημοσιεύτηκε στο Kosmodromio στις 12/4/2021. Το αναδημοσιεύουμε με αφορμή τη σημερινή επέτειο.

______

Ακριβώς πριν από 62 χρόνια συνέβη το αδύνατο. Ο άνθρωπος έσπασε το φράγμα της γήινης βαρύτητας και αντίκρυσε τον πλανήτη μας «από ψηλά», από απόσταση 300 και πλέον χιλιομέτρων.

Η σχεδόν δίωρη, 108 λεπτών, πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν, του υπ’ αριθμ. 1 κοσμοναύτη, έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα κομβικά επιστημονικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας και σκόρπισε ενθουσιασμό σε ολόκληρη τη γη και πολλαπλάσια χαρά στους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία κέρδιζε για άλλη μια φορά το στοίχημα στον διαστημικό ανταγωνισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η πρώτη ήταν όταν πάλι η ΕΣΣΔ κατόρθωνε να εκτοξεύσει τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο «Σπούτνικ» στις 4 Οκτωβρίου 1957, ανοίγοντας τη διαστημική εποχή της ανθρωπότητας, ενώ δύο χρόνια αργότερα ήταν και πάλι πρώτη όταν εκτόξευε τον πρώτο αυτόματο διαπλανητικό σταθμό «Λουνά-3», που επέτρεψε για πρώτη φορά να φωτογραφηθεί η σκοτεινή πλευρά της Σελήνης.

Με το διαστημικό του ταξίδι, ο παρ’ ολίγον εργάτης χαλυβουργίας, που έγινε τελικά κοσμοναύτης, υλοποιούσε το όραμα πολλών οραματιστών των διαστημικών πτήσεων και οπωσδήποτε εκείνο του Κονσταντίν Τσιολκόφσκι, ο οποίος είχε σχεδόν περιγράψει πριν πεθάνει ακόμη και τα χαρακτηριστικά του πρωτοπόρου Γκαγκάριν: Ρώσος, πιλότος της πολεμικής αεροπορίας, γαλανομάτης και γελαστός, μ’ ένα χαμόγελο, που μαγνητίζει ακόμη και σήμερα.

Η πτήση του Γκαγκάριν ήταν φυσικά ένα επίτευγμα της σοβιετικής επιστήμης, αλλά ήταν και το προσωπικό δημιούργημα ενός εκπληκτικού ανθρώπου, του σχεδιαστή διαστημοπλοίων και κορυφής της βαλλιστικής τεχνολογίας Σεργκέι Καραλιόφ, ο οποίος πειραματιζόταν με εκτοξεύσεις πυραύλων με κινητήρες υγρού καυσίμου από τη δεκαετία του 1930.

Το ντοκιμαντέρ της Ρωσικής Διαστημικής Υπηρεσίας

Το kosmodromio.gr υποτίτλησε στα ελληνικά το σύντομο ντοκιμαντέρ της Ρωσικής Διαστημικής Υπηρεσίας, που περιγράφει την εκπληκτική αυτή ιστορία ενός αξέχαστου ήρωα της ανθρωπότητας, ο οποίος είχε προετοιμαστεί και για τα χειρότερα, καθώς οι τραγικές αποτυχίες συνόδευαν και συνεχίζουν ακόμη να συνοδεύουν κάθε προσπάθεια του ανθρώπου να ανοίξει νέους ορίζοντες στις διαστημικές πτήσεις.

Μετά την πτήση του, ο 27χρονος Γκαγκάριν έγινε αυτομάτως ένας από τους πιο διάσημους ανθρώπους στον κόσμο και ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία, που πρακτικά διήρκεσε όσο η υπόλοιπη ζωή του, πριν τον άδοξο θάνατό του, μόλις 34 ετών, σε αεροπορικό δυστύχημα στις 27 Μαρτίου 1968.

Το 1962 επισκέφθηκε διαδοχικά την Αθήνα και τη Λευκωσία, επιστρέφοντας στη Μόσχα από επισκέψεις του στην Αίγυπτο του Νάσερ και τη Λιβερία. Απόσπασμα από τα σοβιετικά κινηματογραφικά χρονικά της εποχής, που αποτέλεσαν τη βάση του ντοκιμαντέρ «Στην τροχιά της φιλίας».

Υποτιτλίσαμε και παρουσιάζουμε τα αποσπάσματα εκείνου του ιστορικού ντοκιμαντέρ για την επίσκεψη Γκαγκάριν σε Αθήνα και Λευκωσία.

Η διαστημική εποχή συνεχίζεται και όλοι μας πλέον είμαστε κομμάτι της χρησιμοποιώντας τεχνολογίες και καινοτομίες, που κάποτε γεννήθηκαν για να διευκολύνουν διαστημικές δραστηριότητες ή στο πλαίσιο κάποιου διαστημικού πειράματος.

Στην Ελλάδα φιλοξενήθηκαν συχνά αστροναύτες από διάφορες χώρες και κοσμοναύτες από τη Σοβιετική Ένωση και τη Ρωσία, οι οποίοι μάλιστα έχουν πλέον και μια ακόμη αφορμή για να την επισκέπτονται.

Στο Ηράκλειο της Κρήτης έχει εδώ και μερικά χρόνια εγκατασταθεί προτομή του Γιούρι Γκαγκάριν, την οποία επισκέφθηκαν τέσσερις εν ενεργεία Ρώσοι κοσμοναύτες, οι οποίοι, συνεχίζοντας την παράδοση, που καθιέρωσε ο πρώτος εξ αυτών, φύτεψαν ένα δέντρο σύμβολο φιλίας και ειρήνης.

Στην Κρήτη φιλοξενήθηκαν από το 2015 αρκετοί Ρώσοι κοσμοναύτες στο πλαίσιο του προγράμματος αποκατάστασής τους μετά τις διαστημικές τους πτήσεις. Ο Αντόν Σκάπλεροφ ήταν ένας από αυτούς και έστειλε ειδικά για τους αναγνώστες του kosmodromio.gr τις ευχές του, αλλά και μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση: να οργανωθεί ένα ταξίδι στο κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ στο Καζαχστάν τις ημέρες της εκτόξευσης τον Οκτώβριο του 2021. Είναι μια αξέχαστη εμπειρία, που θα επιδιώξουμε να οργανώσουμε για όσους ενδιαφερθούν να ταξιδέψουν μαζί μας.

To τέλος

Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις 27 Μαρτίου 1968, λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα MiG-15 κοντά στο Κιρζάτς.

Ήταν 34 χρονών. Τα αίτια για το δυστύχημα ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την κακοκαιρία, την πρόκληση αναταράξεων από τις μηχανές ενός μαχητικού Su-11 ή την αποσυμπίεση του θαλάμου οδήγησης. Η ΕΣΣΔ είχε αναφέρει ότι ο Γκαγκάριν έμεινε μέσα στο αεροπλάνο ως το τέλος προκειμένου να μην πέσει πάνω σε ένα σχολείο.

Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη Γκαγκάριν προς τιμήν του, ενώ πολλά αγάλματά του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού.