Ένας υποψήφιος πρόεδρος, που μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες δεν υπήρχε στον χάρτη των προβλέψεων, ήταν η έκπληξη στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στο Περού. Πρόκειται για τον 51χρονο συνδικαλιστή και δάσκαλο Χοσέ Πέδρο Καστίγιο Τερόνες, του κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς “Ελεύθερο Περού”, ο οποίος προηγήθηκε στην προεδρική κούρσα της Κυριακής συγκεντρώνοντας το 19% των ψήφων.
Ποιος είναι λοιπόν ο Πέδρο Καστίγιο που έκανε την έκπληξη αφήνοντας πίσω τόσο τη δεξιά Κέικο Φουχιμόρι (13%), κόρη του φυλακισμένου σήμερα πρώην προέδρου Αλμπέρτο Φουχιμόρι, όσο και τον οικονομολόγο Ερνάντο δε Σότο (11,64%) και ο οποίος θα διεκδικήσει πλέον, ως φαβορί, τον προεδρικό θώκο στις 6 Ιούνιου;
“Δεν μ’ ενδιαφέρουν οι απόψεις των ανθρώπων που δεν γνωρίζουν την πραγματικότητα της χώρας, των ανθρώπων που παίρνουν ένα μελανοδοχείο και μία πένα και από ένα γραφείο πιστεύουν ότι το Περού σχεδιάζεται έτσι, δεν χρειάζεται να μεταμφιέζομαι σε ‘φιλαράκο’ για να παρουσιάσω μια πρόταση στα αδέλφια μου, είμαι τσακρέρο (εργάτης γης), είμαι ροντέρο (πολιτοφύλακας), είμαι αγρότης και είμαι δάσκαλος και είναι τιμή μου”, εξηγεί ο ίδιος, σε όλους όσοι έμειναν έκπληκτοι με τα αποτελέσματα καθώς αμφισβητούσαν εξ αρχής τις περγαμηνές, τις ικανότητες και τις προθέσεις του.
Αφού ενημερώθηκε για τα πρώτα αποτελέσματα, ο Καστίγιο τόνισε ότι η πραγματική μεγάλη συμμαχία στην ψηφοφορία θα είναι με τον “περουβιανό λαό” και προειδοποίησε ότι δεν θα υποταχθεί στις απαιτήσεις άλλων κομμάτων.
Ευχαρίστησε επίσης τους δασκάλους και τους ροντέρος, “εκείνους τους άντρες που ήταν στα εκλογικά τμήματα” και φρόντιζαν για την ομαλή διεξαγωγή της ψηφοφορίας. Χαιρέτισε επίσης τα παιδιά, τα οποία όπως είπε αγαπά περισσότερο απ’ όλους γιατί είναι δάσκαλος και θέλει “αυτοί οι νέοι να μην έχουν αύριο, αβέβαιο μέλλον”.
Νωρίτερα, από την πατρίδα του στην Καχαμάρκα, λίγο μετά την ανακοίνωση των πρώτων έξιτ πολς, ο Καστίγιο ζήτησε από τους πολίτες “ηρεμία”, ενώ οι οπαδοί του εκτόξευαν πυροτεχνήματα και χόρευαν στους δρόμους.
O λαός είναι σοφός
Ο Πέδρο Καστίγιο γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 1969 στην επαρχία Τσότα, τμήμα της Καχαμάρκα, μία από τις φτωχότερες περιοχές του Περού μολονότι διαθέτει μεγάλα ορυχεία χρυσού. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας του κι αργότερα ως νέος, ήταν ροντέρο (όπως τονίζει) μέλος δηλαδή μιας οργάνωσης αγροτών στην πόλη Πούνια από την οποία και κατάγεται.
Η αγροτική ρόντα (Ronda) όπως είναι γνωστή στο Περού, προέκυψε ως απάντηση στην ελλειπή κρατική προστασία και έτσι μέσω των “ροντέρος” ο αγροτικός πληθυσμός μπορούσε να προστατευτεί από τους αντάρτες των Sendero Luminoso (Φωτεινό Μονοπάτι) και MRTA.
“O λαός είναι σοφός. Ο λαός αισθάνεται ταυτισμένος με ένα άτομο που γεννιέται από τον ίδιο τον λάο” δήλωσε λίγο μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ευχαριστώντας τους αγρότες και τους δασκάλους των, ξεχασμένων από το κράτος, περουβιανών επαρχιών που τον στήριξαν.
Ο αριστερός πολιτικός, σπούδασε δάσκαλος στο Ανώτερο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Oκτάβιο Μάτα Κοντρέρας. Το 1995, ξεκίνησε να εργάζεται ως δάσκαλος δημοτικού σχολείου στη γεννέτειρά του την Πούνια. Επιπλέον κατέχει και μεταπτυχιακό στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο Σέσαρ Βαγιέχο.
Ο Καστίγιο ηγήθηκε σε απεργίες εκπαιδευτικών, ήταν μέλος της Επιτροπής της Καχαμάρκα του πολιτικού κόμματος “Peru Posible” (2002) και ξεκίνησε την καριέρα του ως πολιτικός το 2005, αφού προηγουμένως είχε προσπάθησε ανεπιτυχώς να διεκδικήσει την περιφέρεια της Ανγκουα στην Καχαμάρκα.
Το 2017 αποχώρησε από το “Peru Posible” και έγινε δημοφιλής σε εθνικό επίπεδο ως πρωτεργάτης των απεργιών των εκπαιδευτικών, που διαμαρτύρονταν ενάντια στο νομοσχέδιο της τότε υπουργού Παιδείας Μαριλού Μαρτενς που καταβαράθρωνε τους μισθούς τους.
Ο Καστίγιο ηγείται τoυ μεγαλύτερου περουβιανού συνδικάτου, που αποτελείται από περίπου μισό εκατομμύριο μέλη.
Τον Οκτώβριο του 2020 ανακοίνωσε ότι θα βάλει υποψηφιότητα για την προεδρία με το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, Peru Libre (Eλεύθερο Περού).
Στις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, το όνομά του δεν συμπεριλαμβανόταν στη λίστα των έξι πρώτων υποψηφίων για την προεδρία. Μάλιστα, σε μία δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Μαρτίου, ο “ροντέρο” κατέγραψε ποσοστό της τάξης του 3%. Ως εκ τούτου το προβάδισμά του στην καταμέτρηση της Κυριακής αποτέλεσε έκπληξη για πολλούς.
Η υποστήριξή του Καστίγιο, όπως άλλωστε δηλώνει και ο ίδιος, φαίνεται να έχει προέλθει από τις απομακρυσμένες, φτωχές, αγροτικές περιοχές της χώρας των Άνδεων, στις οποίες σπάνια φτάνουν οι δημοσκόποι.
Ο Καστίγιο ευχαρίστησε αυτούς τους πολίτες σε μια σύντομη ομιλία του την Κυριακή, λέγοντας ότι ήθελε να χαιρετήσει και να ευχαριστήσει εκείνους τους Περουβιανούς που είναι ξεχασμένοι από το κράτος.
“Αγαπητοί Περουβιανοί, αγαπητοί συμπατριώτες, αγαπητοί δάσκαλοι του Περού, καταρχάς θα ήθελα να χαιρετήσω τους πιο ξεχασμένους πολίτες της χώρας μου, να χαιρετήσω τους άντρες και τις γυναίκες που βρίσκονται στην τελευταία γωνιά της χώρας, να χαιρετήσω εκείνους που βρίσκονται σ’ εκείνες τις γωνίες της πατρίδας όπου δεν υπάρχει καμία κρατική παρουσία” είπε.
Υποσχέθηκε επίσης σ’ αυτόν τον λαό από την σάρκα του οποίου αναδύθηκε, ότι δεν πρόκειται να πλουτίσει, τονίζοντας ότι εάν εκλεγεί, θα αντλήσει από τον προεδρικό μισθό του μόνο το ποσό που ισοδυναμεί με το μηνιάτικο ενός δασκάλου. “Αυτό μου αρκεί για να ζω” είπε.
Ο Καστίγιο κατόρθωσε να προσελκύσει πολλούς Περουβιανούς που έχουν βαρεθεί τα σκάνδαλα διαφθοράς που σκιάζουν το πολιτικό τερέν της χώρας εδώ και χρόνια. Τόνισε εξαρχής ότι το Περού δεν στηρίζει το συμφέρον της συντριπτικής πλειοψηφίας των Περουβιανών και γι’ αυτό τον λόγο υποσχέθηκε ότι θα κάνει “δραστικές αλλαγές”.
Τα αποτελέσματα της Κυριακάτικης αναμέτρησης επιβεβαιώνουν το μεγάλο χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στη Λίμα και στις υπόλοιπες επαρχίες. Ο Καστίγιο έφτασε το 45% στο Αγιακούντο και στο 50,6% στην Ουανκαβελίκα, δύο από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας. Αντίστοιχα άγγιξε το 30,5% στο Σούσκο, το 37,5% στην Καχαμάρκα και το 30% στο Ουάνουκο. Στην πρωτεύουσα, αντίθετα δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πέντε πρώτους υποψηφίους.
Φουχιμοριστές εναντίον αντι-φουχιμοριστών
Ταυτόχρονα, υποστήριξε τις εκκλήσεις των αντικυβερνητικών διαδηλωτών για ένα νέο σύνταγμα και δεσμεύτηκε ότι υπό την ηγεσία του θα δημιουργηθεί μια συντακτική συνέλευση για τη θέσπιση ενός συντάγματος που θα “έχει το χρώμα, τη μυρωδιά και τη γεύση του λαού”.
“Λέγεται ότι μόνο οι πολιτικοί επιστήμονες ή εκείνοι που έχουν βαριές περγαμηνές μπορούν να οδηγήσουν μία χώρα, και έχουν περάσει δεκαετίες και κοιτάξτε πως έχουν καταντήσει αυτή την χώρα”, είπε την Κυριακή, λίγο μετά τα αποτελέσματα των εκλογών.
Ο Πέδρο Καστίγιο θα πάει στον δεύτερο γύρο των εκλογών τον Ιούνιο αντιμετωπίζοντας την ηγέτιδα του δεξιού κόμματος “Λαϊκή Δύναμη” (Fuerza Popular), Κέικο Φουχιμόρι. Το Περού θα πολωθεί για άλλη μια φορά στα δύο πολιτικά στρατόπεδα των τελευταίων δεκαετιών: Φουχιμοριστές εναντίον αντι-φουχιμοριστών. Ωστόσο, σε αντίθεση με το ψηφοδέλτιο του 2016 (όπου δύο δεξιοί υποψήφιοι αντιμετώπιζαν ο ένας τον άλλον), στην παρούσα κούρσα, τίθεται επί τάπητος και το οικονομικό μοντέλο της χώρας.
Η ξαφνική άνοδος του συνδικαλιστή ηγέτη συγκρίνεται με εκείνη που είχε επιτευχθεί από τον τότε άγνωστο Αλμπέρτο Φουχιμόρι (1990), όταν νίκησε στον δεύτερο γύρο τον φιλελεύθερο συγγραφέα Μάριο Βάργας Λιόσα, υποσχόμενος αριστερές πολιτικές (τις οποίες όμως δεν εφάρμοσε ποτέ). Ωστόσο, το συνδικαλιστικό υπόβαθρο του Καστίγιο δεν έχει κάποια σχέση με τον Φουχιμόρι, τον οποίο άλλωστε έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να “συγχωρέσει” ποτέ. “Δεν υπάρχει συγχώρεση ή λήθη γι’αυτόν”, είπε.
Οι αντίπαλοι του Καστίγιο αναμένεται να στοχεύσουν με τα βέλη τους τη σχέση του με τον Νικολάς Μαδούρο και την επιδοκιμασία του κόμματός του προς τους Φιντέλ Κάστρο και Ούγκο Τσάβες, αλλά και τις “συμμαχίες” που έκανε ως ηγέτης των συνδικαλιστών, πλησιάζοντας σε κινήματα όπως το Movadef (Κίνημα για την Αμνηστία και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα), το οποίο ζητεί την ελευθερία του Αμπιμαέλ Γκουσμάν, ηγέτη της μαοϊκής αντάρτικης οργάνωσης Sendero Luminoso (Φωτεινό Μονοπάτι). Ο Καστίγιο έχει αρνηθεί ότι διατηρούσε οποιαδήποτε σχέση με το “Φωτεινό Μονοπάτι”.
Η αντιπολίτευση τον κατηγορεί επίσης ότι, παρ’ ότι δηλώνει αριστερός, έχει αρκετά συντηρητικές θέσεις καθ’ ότι αντιτίθεται στις αμβλώσεις, στον ομοφιλοφυλικό γάμο και στη ευθανασία. Έτσι, αρκετοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο ροντέρο θα είναι δύσκολο να πείσει τους προοδευτικούς ψηφοφόρους, παρόλο που αυτοί τείνουν να είναι αντι-φουχιμοριστές.
Σημειώνεται επίσης ότι ο ιδρυτής του κόμματος Peru Libre (Ελεύθερο Περού) Βλαντίμιρ Σερόν καταδικάστηκε το 2019 σε φυλάκιση τριών ετών και εννέα μηνών με αναστολή για διαφθορά. Ωστόσο, ο Καστίγιο υποστήριξε ότι αυτή ήταν μία “πολιτική δίωξη”. “(Ο Βλαντίμιρ Σερόν) έχει καταδικαστεί, όχι για διαφθορά, αλλά από την διαφθορά. Όταν κάποιος υψώνει τη φωνή του τον αποκαλούμεν διεφθαρμένο, είχε πει τονίζοντας ότι “σήμερα η μεγάλη διαφθορά είναι συνταγματική στη χώρα. Πρόκειται για μια πολιτική δίωξη”, ξεκαθάρισε όταν το JNE (εθνικό εκλογοδικείο) αποφάσισε να αποκλείσει από το προεδρικό ρόστερ τον Βλαντιμίρ Σερρόν λόγω της καταδίκης που είχε προηγηθεί εις βάρος του.
To νέο Σύνταγμα θα έχει το χρώμα, τη μυρωδιά και τη γεύση του λαού
Την τελευταία εβδομάδα, ο Καστίγιο βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας με συνθήματα όπως “Πρόκειται να απενεργοποιήσουμε το Συνταγματικό Δικαστήριο επί τόπου” ή “Πολιτικός θάνατος για όλους τους διεφθαρμένους και να επιστρέψουν όλα όσα έχουν κλαπεί”.
Στο επίκεντρο του σχεδίου του για την αναδιανομή του πλούτου είναι η εθνικοποίηση του φυσικού αερίου και η επαναδιαπραγμάτευση συμβάσεων και συνθηκών, καθώς και η υποχρέωση των πολυεθνικών να επενδύουν μέρος από τα κέρδη σας στη χώρα. Όλα τα παραπάνω θα ξεκινήσουν, όπως διαμήνυσε, από την ψήφιση του νέου Σύνταγματος, μέσω της συγκρότησης μίας Συντακτικής Συνέλευσης.
Το κυβερνητικό πρόγραμμα του “Ελεύθερου Περού” ξεκαθαρίζει στις πρώτες του σελίδες την ανάγκη για τη θέσπιση ενός νέου Συντάγματος που θα αντικαταστήσει αυτό που δημιουργήθηκε το 1993, κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης του Αλμπέρτο Φουχιμόρι. Μέσω αυτού του νέου Συντάγματος, ο Καστίγιο θα καταφέρει να πραγματοποιήσει μία οικονομική μεταρρύθμιση στην οποία το κράτος θα αναλάβει έναν πιο ηγετικό ρόλο για να ανταγωνιστεί τον ιδιωτικό τομέα.
Στο πρόγραμμα, αναλύονται κι άλλες βασικές πτυχές των προτάσεών των Καστίγιο και Σερόν, αναφορικά με τον ρόλο του κράτους και την σχέση του με τους ιδιώτες.
Ο Καστίγιο δεσμεύτηκε προεκλογικά ότι θα κυβερνά με τον μισθό του δασκάλου και ότι θα μειώσει τις απολαβές των 130 μελών του κογκρέσου.
“Το Περουβιανό κράτος πρέπει να προχωρήσει στην εθνικοποίηση των τομέων εξόρυξης, φυσικού αερίου, πετρελαίου, υδροηλεκτρικής ενέργειας, επικοινωνιών, μεταξύ άλλων”, αναφέρεται στο πρόγραμμα.
Επιπλέον, σε μια συνέντευξη επιβεβαίωσε ότι εάν εκλεγεί πρόεδρος, θα έδινε χάρη στον Ανταούρο Oυμάλα, αδερφό του πρώην Περουβιανού προέδρου Ογιάντα Ουμάλα (Εθνικό Κόμμα του Περού).
Το Περού έχει περάσει από μια σειρά πολιτικών κρίσεων τα τελευταία χρόνια οι οποίες προκάλεσαν μεγάλη αστάθεια στο πολιτικό σύστημα.
Με την εκλογή νέου προέδρου, που θα διαδεχθεί τον υπηρεσιακό πρόεδρο Φρανσίσκο Σαγάστι, το Περού επιδιώκει να ξεπεράσει το πολιτικό χάος που σκιάζει τη χώρα τους τελευταίους μήνες. Ο Σαγάστι ανέλαβε τα καθήκοντά του στα μέσα Νοεμβρίου 2020 μετά την καθαίρεση του Μαρτίν Βισκάρα.
Ο Βισκάρα κατηγορείται ότι δωροδοκήθηκε με 636.000 δολάρια μεταξύ 2011 και 2014, όταν ήταν ακόμη κυβερνήτης της Μοκέγκα.
Το Περού έχει επίσης πληγεί σοβαρά από την πανδημία Covid-19. Είναι η χώρα στη Νότια Αμερική με τους περισσότερους θανάτους από την πανδημία σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς, ενώ ήταν ήδη χαμηλή, διαβρώθηκε περαιτέρω από το “vaccinegate”, την αποκάλυψη του Φεβρουαρίου ότι πρώην και νυν κυβερνητικοί αξιωματούχοι εμβολιάστηκαν κρυφά, νωρίς κατά του Covid-19.
Η χώρα βρίσκεται επίσης σε ύφεση από το δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους μετά από το σκληρό λοκντάουν που έκλεισε τις επιχειρήσεις και παρέλυσε τον τουριστικό τομέα. Από τις αρχές της πανδημίας, περισσότεροι από 54.600 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την COVID-19, ενώ 2.2 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους και άλλα πέντε εκατομμύρια οδηγήθηκαν στη φτώχεια.
Πηγές: gestion.pe/ expreso.com.pe/, infobae, BBC
Ροντέρος: Ομάδες εθελοντών που παρείχαν αρχικά κοινοτική δικαιοσύνη σε αγροτικές περιοχές όπου η αστυνομία και το δικαστικό σώμα ήταν αναποτελεσματικά και διεφθαρμένα. Τα καθήκοντά τους σταδιακά επεκτάθηκαν, και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η κυβέρνηση Φουχιμόρι δημιούργησε επιτροπές αυτοάμυνας, ένοπλους αγρότες, τουλάχιστον εν μέρει για να αντιταχθεί στο αντάρτικο.
Tσακρέρο: Εργάτης γης
