Είναι η καρδιά της κάθε μικρής, επαρχιακής πόλης. Στην Ουαλία, τη Σκωτία, την Αγγλία, την Βόρειο Ιρλανδία, οι παμπ, είτε μία, στις πολύ μικρές κοινότητες, είτε δύο, ώστε κάθε μεγάλη ομάδα της περιοχής να έχει τη δική της, αποτελούν το σημείο συνάντησης, διαλόγου, έκφρασης του κοινού. Οι πελάτες δε νιώθουν πελάτες, νιώθουν φίλοι – και η παμπ, δε λέγεται παμπ, μεταξύ τους, λέγεται local, η τοπική, η δική τους, έτσι σκέτη.
Το ποδόσφαιρο έδωσε την θέση του στην πολιτική, την εποχή του δημοψηφίσματος για το Brexit, και οι παμπ ήταν πολιτικά μελίσσια, με συζητήσεις, διαλέξεις, εντάσεις και γενναίες δόσεις πολιτικής, στις εκλογές που ανέδειξαν την κυβέρνηση Τζόνσον το ίδιο. Κι ύστερα ήρθε η πανδημία. Και αυτά τα ανεπίσημα τα ινστιτούτα της κοινότητας, ειδικά στις μικρές πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά, δέχθηκαν ένα τεράστιο πλήγμα.
Τη Δευτέρα, που οι παμπ ξανάνοιξαν, οι σκηνές στο Λονδίνο ήταν «αντίστοιχες της νίκης επί των ναζί», έγραφαν οι βρετανικές εφημερίδες, με μια δόση υπερβολής – όμως δεν ήταν πολύ μακρυά από την αλήθεια. Οι πολίτες βγήκαν, χωρίς να λογαριάσουν «κοινωνικές αποστάσεις» και μέτρα, χωρίς καν η αστυνομία να τολμήσει να τα επιβάλλει, για να γιορτάσουν την πρώτη ελεύθερη έξοδο τους, στον παραδοσιακό χώρο κοινωνίας τους, μετά από ένα ακόμη λοκνταουν, αυτό τρίμηνο.
Οι εικόνες δεν ήταν αντίστοιχες, όμως, και στη βρετανική ύπαιθρο. Εκατοντάδες παμπ έκλεισαν λόγω των μέτρων και της υποχρεωτικής αεργίας που έφερε η πανδημία. Ειδικά οι μικρότερες, εκείνες οι κλασικές Κράουν ή Κινγκς Αρμς, ονόματα που στολίζουν σχεδόν κάθε χωριουδάκι, δεν έχουν καμμία ελπίδα να ξανανοίξουν. Και οι κοινότητες έχουν χάσει το «σπίτι» τους: ένα τόπο που, δεν πάνε μόνο να πιούν, όπως στις μεγαλουπόλεις, αλλά και να συγχρωτιστούν, να συζητήσουν, να αποφασίσουν από κοινού, με μπύρες και κάποιο σχετικά φτηνό πιάτο, το φαγητό της παμπ.
Η εξαφάνιση της παραδοσιακής βρετανικής παμπ δεν ξεκίνησε με την πανδημία – όμως η πανδημία έδωσε τη χαριστική βολή σε πάρα πολλά τέτοια ευαγή ιδρύματα. Σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύνδεσμο Μπύρας και Παμπ, μέχρι τα τέλη Μαρτίου έχουν κλείσει περισσότερες από 2.000 παμπ, ενώ μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να κλείσουν κι άλλες, αφού δεν περιμένουν – ειδικά οι επαρχιακές – κάποιαν τεράστια κίνηση που θα βοηθήσει στην αντιστροφή του κακού οικονομικού κλίματος. Είναι πολλοί, άλλωστε, οι πελάτες που δε θα έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν, να αντέξουν το κόστος μιας μπύρας: σύμφωνα με το γραφείο πρόβλεψης ανεργίας μέχρι το τέλος του 2021 θα προστεθούν 2,2 εκατομμύρια άνεργοι (6,5% της συνολικής εργατικής δύναμης) στους ανέργους, ενώ η πανδημία μέχρι σήμερα οδήγησε στην ανεργία ακόμη δύο εκατομμύρια, πλήττοντας κυρίως τους νέους.
Σε όλα αυτά πρέπει κανείς να προσθέσει και τις ζημίες από τις απώλειες εμπορεύματος: όταν το Γενάρη επιβλήθηκε το τελευταίο λοκντάουν, πολλές παμπ υποχρεώθηκαν να πετάξουν κιλά πρώτων υλών και λίτρα μπύρας, για τα ποσά των οποίων δεν θα αποζημιωθούν ποτέ.
Περαιτέρω, μπορεί οι παμπ να ξανάνοιξαν, αλλά δεν ξανάνοιξαν όλες οι παμπ – κι αυτό πάλι επηρεάζει τις μικρότερες επιχειρήσεις. Το άνοιγμα επετράπη μόνο σε όσες έχουν ανοικτές εξωτερικές αυλές, κήπο ή μεγάλες ανοικτές ταράτσες, κάτι που δεν υπάρχει στα μικρότερα καταστήματα, τα οποία παραμένουν κλειστά ως το Μάιο, αν όλα πάνε όπως προβλέπει το κυβερνητικό σχέδιο. Αν αυτό θα γίνει με την υποχρεωτική επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού δεν έχει αποφασιστεί ακόμη.
Αυτό σημαίνει ότι ξανάνοιξε μόνον το 40% του συνολικού αριθμού παμπ της χώρας, γιατί το 60% δεν έχει τους προβλεπόμενους υπαίθριους χώρους. Οι υπόλοιποι περιμένουν την 17η Μαΐου για να ξανανοίξουν… Ακόμη όμως και αυτές που άνοιξαν δεν προβλέπεται να πετύχουν παλιάς εποχής τζίρους, και γιατί το εσωτερικό παραμένει κλειστό και γιατί πολλοί φοβούνται ακόμη την έξοδο. Υπολογίζεται ότι στην καλύτερη περίπτωση οι πωλήσεις δε θα ξεπεράσουν το 60% των μέσων ημερών του προ πανδημίας παρελθόντος. Για να επανακάμψουν πλήρως, όσοι αντέξουν, θα χρειαστεί να μείνουν ανοικτοί με αυξανόμενη πελατεία για περίπου 18 μήνες, λένε οι οικονομικές προβλέψεις.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της βρετανικής Καμπάνιας για Αληθινή Μπύρα (The Campaign for Real Ale, CAMRA), Νικ Αντονά, τα λοκνταουν και οι απαγορεύσεις έχουν δημιουργήσει σε πολύ κόσμο την εντύπωση ότι οι παμπ είναι μη ασφαλή μέρη. «Η ζημιά έχει γίνει ήδη, θα βλέπουμε συνεχώς κι άλλες παμπ να κλείνουν, ακόμη κι όταν αρθούν τα μέτρα, αργότερα μες στο έτος, αλλά αυτό δε θα ξαναφέρει τους πελάτες», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Η CAMRA μαζί με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είχε πραγματοποιήσει το 2016, προ πανδημίας, μελέτη για το ρόλο των παμπ στις κοινότητες και το πόσο πολύ βοηθούσαν στην ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών αλλά και την ανάπτυξη της συμμετοχής τους σε κοινωνικά και πολιτικά πρότζεκτ. Αυτός ο δομικός για τις κοινότητες χαρακτήρας τους είναι που πλήττεται σήμερα, καθώς οι κοινότητες χάνουν το κέντρο τους και οι πολίτες φοβούνται να συναντηθούν ακόμη και σε όσες έχουν, προς το παρόν, επιβιώσει. Ειδικά μάλιστα οι πιο ηλικιωμένοι, που ήταν ενεργά μέλη των διαφόρων κλαμπ που λειτουργούν στις τοπικές παμπ: λέσχες βιβλίων, ομαδικά νοητικά παιγνίδια, ομάδες κοινωνικής συνεύρεσης τύπου ΚΑΠΗ, σύνδεσμοι υποστήριξης συγκεκριμένων ομάδων, όλα όσα στεγάζονταν σε παμπ και στηρίζονταν στην συμμετοχή μεγαλύτερων ηλικιών τώρα αργοπεθαίνουν μαζί με αυτές.
Με απλά λόγια, η πανδημία χτύπησε την καρδιά των κοινοτήτων και το τραύμα φαίνεται να είναι μόνιμο σε πολλές από αυτές.
Πολλοί ιδιοκτήτες ήδη προσπαθούν να αναβιώσουν τις κοινωνικές δραστηριότητες, χωρίς πάντως μεγάλη επιτυχία. Για πολλούς η μόνη ελπίδα είναι η συμμετοχή της κοινότητας και στην επιχείρηση, κάτι που μπορεί να αποφέρει καρπούς, όπως διαπίστωσε σε πρόσφατο πέηπερ της o ερευνητής του πανεπιστημίου της Γλασκώβης Μισέλ Μπιάνκι, ειδικευμένος στην κοινοτική επιχειρηματικότητα και την εργατική συνδιοίκηση. Ελπίδα υπάρχει στο χτίσιμο και τη θεσμοθέτηση των χώρων αυτών, λέει, με την επένδυση όχι μόνον οικονομικών κεφαλαίων αλλά και των πολιτισμικών και πολιτιστικών δράσεων του κάθε τόπου. Το κοινωνικό κεφάλαιο και η κοινωνική εμπιστοσύνη αυξάνονται μόνον με την συνεχή και ανεπηρέαστη διάδραση μεταξύ των μελών των μικρότερων κοινοτήτων, κι εκεί ο ρόλος των παμπ είναι καθοριστικός. Οι κοινοτικές παμπ είναι αυτές που κατορθώνουν όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να επανακαθορίσουν το ρόλο τους, μέσα στην κοινότητα, όχι μόνον ως σύνδεσμος των πολιτών μιας κοινότητας αλλά και ως γέφυρες με τους πολίτες των γειτονικών κοινοτήτων. Παράλληλα, οι κοινοτικές παμπ έχουν καλύτερη γνώση των τοπικών αγαθών αλλά και των τοπικών αναγκών, οπότε μπορούν εύκολα να γίνουν και φορέας ανάπτυξης παραγωγικών δράσεων. Και όσες οργανώθηκαν σε αυτή, την κοινοτική, βάση, επιβιώνουν, όπως καταγράφεται.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η παμπ Σριούμπερυ Αρμς του χωριού Κινγκστόουν στα σκωτσέζικα Μήντλαντς, που, όταν ανακοινώθηκε το κλείσιμο της, οι κάτοικοι αποφάσισαν ότι δεν θα το επέτρεπαν και την εξαγόρασαν όλοι μαζί. «Χωρίς την παμπ μας το χωριό μας δεν θα είχε καρδιά, δεν θα υπήρχε τόπος συνάντησης για κανέναν από μας», λέει ο Άαρον Χωλ, που πρωτοστάτησε στην οργάνωση της εξαγοράς.
Και για την βρετανική παμπ, η κοινότητα καλείται να σώσει την κοινότητα.
Για το άρθρο, και ειδικά τα στατιστικά μεγέθη, έχουν ληφθεί στοιχεία από σχετικά τηλεγραφήματα του BBC, του Reuters και δημοσιεύματα του Independent, του Guardian και άλλων βρετανικών εφημερίδων.
