Ο δημοσιογράφος και κυβερνητικός εκπρόσωπος επί κυβερνήσεως Καραμανλή μίλησε στο Κοσμοδρόμιο για τα ελληνοτουρκικά, τα ΜΜΕ, τα social media και τη δημοσιογραφία, τις επικείμενες πολιτικές εξελίξεις και το πολιτικό κενό που ανοίγεται στον μεσαίο χώρο. Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί απόσπασμα της συνέντευξης. Μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη την συνέντευξή ολόκληρη την συνέντευξή σε τρία μέρη από το κανάλι του Κοσμοδρομίου στο YouTube.
Με τα σχόλια σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία είναι και ουσιώδη και αιχμηρά, αποδεικνύετε πως μπορεί να γίνει δημοσιογραφία μέσα και από αυτά τα μέσα. Πολλοί βέβαια ονομάζουν αυτό το είδος ενασχόλησης με τη δημοσιογραφία ειρωνικά παραδημοσιογραφία.
Σωστά όπως λέτε ορισμένοι νομίζω λανθασμένα ή για δικούς τους λόγους ονομάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραδημοσιογραφία ή όπως είπε πρόσφατα μια υπουργός της σημερινής κυβέρνησης ως προσπάθεια δημιουργίας μιας πραγματικότητας που δεν ανταποκρίνεται στα πράγματα.
Θα σας θυμίσω μάλιστα πως ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε πρόσφατη κοινοβουλευτική του ομιλία επίσης επιτέθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό δείχνει την αδυναμία του πολιτικού συστήματος και ενός τμήματος του δημοσιογραφικού κόσμου να προσαρμοστεί στην σημερινή πραγματικότητα.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η διέξοδος που έχουν βρεί οι πολίτες που αισθάνονται ότι η φωνή τους δεν ακούγεται ή τα δημόσια πρόσωπα που τους δίνεται η δυνατότητα να εκφραστούν επιλεκτικά μόνο από όσους ελέγχουν τα καθιερωμένα, τα κλασικά ΜΜΕ. Οι απόψεις που εκφράζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μια υπερβολή, αλλά εκφράζουν πολύ καλύτερα και με απλό τρόπο αυτό που σκέφτεται και θέλει να πει ο μέσος πολίτης. Αυτό εγώ το υπηρετώ με τη δέουσα υπευθυνότητα. Όσα λέω τα λέω επώνυμα και δέχομαι δέκτης του επαίνου ή της κριτικής.
Με βάση τα όσα είπατε για τα ΜΜΕ σε σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θυμάστε να υπάρχει άλλη περίοδος κατά την οποία οι πολίτες να έχουν την εντύπωση πως δεν υπάρχει δίοδος έκφρασης για οποιαδήποτε άποψη εναλλακτική της κυρίαρχης αφήγησης; Και είναι ένα φαινόμενο ελληνικό ή πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο;
Πρώτα-πρώτα, από την εποχή που έχουμε ιδιωτική τηλεόραση και ραδιόφωνο, από το 1989-90, ξεκινώντας από τη δημαρχία Έβερτ και τον ιστορικό σταθμό ΑΘΗΝΑ 9.84, δεν έχουμε ζήσει ξανά τέτοια οργανωμένη ευθυγράμμιση των μεγάλων, κατεστημένων ΜΜΕ με την κυβερνητική γραμμή. Αλλά και πριν, από την πτώση της δικτατορίας και έπειτα είχαμε διαφορετικές κυβερνήσεις αλλά όχι τέτοια φαινόμενα. Τα σημερινά είναι πρωτοφανή για την Ελλάδα. Δείχνουν δε μια αγωνία της κυβέρνησης να αποστρέψει την προσοχή του ευρέως κοινού, της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων τα οποία γίνονται και η κυβέρνηση ξέρει πως δεν είναι συμβατά ούτε με το Σύνταγμα, ούτε με βασικές αρχές της Δημοκρατίας.
Αν πάμε στο εξωτερικό, βεβαίως και υπάρχει το ίδιο φαινόμενο. Γίνεται προσπάθεια σε δύο χώρες όπως γνωρίζουμε, την Ουγγαρία και την Πολωνία, να ευθυγραμμιστούν τα μέσα ενημέρωσης με τις κυβερνήσεις των χωρών. Είναι δε θλιβερό δε ότι σε πρόσφατη μελέτη της διεθνώς αναγνωρισμένης οργάνωσης ‘’Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα’’ για το 2020 -έτος διακυβέρνησης καθ’ ολοκληρία από την κυβέρνηση Μητσοτάκη- η Ελλάδα έχει πέσει πέντε θέσεις στην κατάταξη των χωρών ως προς την ελευθεροτυπία, στον πάτο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πίσω από χώρες της Αφρικής και της Ασίας, χώρες με μικρή διαδρομή σε δημοκρατικό πλαίσιο.
Είναι αναγκαίο λοιπόν να διατηρήσουμε ως κόρες οφθαλμού -ειδικά εν μέσω πολλαπλής κρίσης- την έκφραση της ελεύθερης βούλησης του κάθε πολίτη και συνεπώς την ελευθεροτυπία.
Φέρνω την κουβέντα μας στα ελληνοτουρκικά. Προ ημερών έχουμε τον ΥΠΕΞ να διατυπώνει με εμφατικό τρόπο τις ελληνικές θέσεις ενώπιον του Τούρκου ομολόγου του. Λίγες ώρες μετά διαβάζουμε από non-paper για ‘’πρωθυπουργική εντολή’’. Αργότερα η κ. Πελώνη αναφερόμενη σε παρενόχληση γαλλικού ερευν. σκάφους από τουρκικό πολεμικό δήλωσε μέσες-άκρες ‘’δεν μας αφορά’’. Τελικά υπάρχει σχέδιο και συνοχή στην εξωτερική μας πολιτική; Πότε έχουμε επιτελικό κράτος και πότε δεν έχουμε;
Όλα αυτά που παραθέσατε και ισχύουν αποδεικνύουν ότι το επιτελικό κράτος εκεί ακριβώς που είναι απόλυτα απαραίτητο, στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής, έχει μεγάλα κενά και τρύπες. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έκανε αυτό που θεωρώ πως είναι αυτονόητο και με μια παρέμβασή μου το χαρακτήρισα έκφραση ήρεμου πατριωτισμού, όπως πρέπει να είναι ο πατριωτισμός.
Ο κύριος Δένδιας λοιπόν αντέδρασε σωστά, με ήπιο τρόπο και αποφασιστικό συνάμα. Ήταν η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που ένας Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δημόσια -γιατί είμαι βέβαιος πως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις κατ’ ιδίαν έχουν τοποθετηθεί, δεν αμφισβητώ τον πατριωτισμό άλλων υπουργών Εξωτερικών- έθεσε όλο το εύρος των αδιαπραγμάτευτων ελληνικών θέσεων.
Το ότι το γραφείο του κυρίου Μητσοτάκη θεωρεί να επιβεβαιώσει ότι έδωσε εντολές με κάνει καχύποπτο. Τι έχει να καλύψει ο κ. Μητσοτάκης αν σκεφτούμε αυτό που αναφέρατε για την κυβερνητική εκπρόσωπο, την οποία άδειασε έπειτα το υπουργείο Εξωτερικών; Όταν έχουμε ακούσει τον υπουργό Επικρατείας, τον κύριο Γεραπετρίτη να λέει αντίστοιχα πράγματα η εντύπωσή μου είναι άλλη. Ο κύριος Μητσοτάκης που θέλει σώνει και καλά να συναντηθεί με τον κύριο Ερντογάν ίσως ανησυχεί πως οι προοπτικές μια τέτοιας συνάντησης επισκιάζονται από την αποφασιστική στάση του κ. Δένδια.
Όλα αυτά δείχνουν έναν απίθανο ερασιτεχνισμό κύριε Μαρινάκη. Και η διαδρομή στο πλάι του Κώστα Καραμανλή με έμαθε πως τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν γίνονται αντικείμενο εντυπωσιασμού. Η πολιτική του κατευνασμού προς την Τουρκία πρέπει να σταματήσει, εδώ και τώρα, μας οδηγεί σε επικίνδυνα μονοπάτια! Η Τουρκία έναν τρόπο καταλαβαίνει, της αποφασιστικότητας. Και χαίρομαι που ο πρόεδρος Μπάιντεν χθες αναγνωρίζοντας την γενοκτονία που διέπραξε η Τουρκία στις αρχές του αιώνα κατά του αρμενικού λαού, έθεσε ξεκάθαρα τα πλαίσια εντός των οποίων θα συζητήσει με την Τουρκία.
Κάποιοι τις τελευταίες ημέρες αναφερόμενοι στην τότε στάση Καραμανλή έκαναν λόγο για ‘’δόγμα της ακινησίας’’ που διαιωνίζει το πρόβλημα; Ποια είναι η θέση σας; Μήπως τελικά η λογική ‘’ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα’’ είναι κάπως ξεπερασμένη όπως ισχυρίζονται κάποιοι;
Δεν νομίζω πως τα χρόνια διακυβέρνησης από τον Κώστα Καραμανλή χαρακτηρίζονται από ακινησία. Αναγνωρίζοντας τις βασικές και αναλλοίωτες επιλογές της χώρας να είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάναμε αυτό που ήδη από την δεκαετία του ’70 ξεκίνησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, με ανοίγματα σε Ρωσία, Αραβικό κόσμο και την Άπω Ανατολή. Και δεν κάναμε τίποτα άλλο από το να προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε τις μεγάλες υποχωρήσεις στις σχέσεις μας με την Τουρκία που είχαν γίνει την περίοδο της διακυβέρνησης από τον Κώστα Σημίτη.
Η λογική του κατευνασμού είχατε πει πως έχει αποτύπωμα στην κυβέρνηση μέσω της παρουσίας στελεχών του παλιού εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ. Αυτή η τάση θεωρείται μετά την παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή και του Ν. Δένδια στην Άγκυρα ή έχει την ίδια επιρροή ή έχει υποχωρήσει;
Δεν νομίζω πως έχει αποδυναμωθεί, απλώς έχουν λουφάξει οι υποστηρικτές εντός και εκτός κυβέρνησης, με τους δεύτερους να την στηρίζουν με επαναλαμβανόμενη αρθρογραφία σε συγκεκριμένα έντυπα. Το επιχείρημα τους ποιο είναι; Μόνο ένα; Αν δεν κάτσουμε στο τραπέζι των συζητήσεων η εναλλακτική είναι ο πόλεμος;
Δεν θέλουμε ως Ελλάδα τον πόλεμο, αλλά δεν γίνεται υπό την απειλή του θερμού επεισοδίου να σκύψουμε το κεφάλι και να ραγιαδίσουμε στις απαιτήσεις της Τουρκίας. Να δείχνουμε λοιπόν προθυμία για τον διάλογο, αλλά στο πλαίσια των αρχών που διεξάγεται ο διάλογος ανάμεσα σε χώρες που έχουν διαφορές σε διεθνές επίπεδο.
Όλοι αυτοί οι κύριοι που με διάφορες θεωρητικούρες προσπαθούν να μας πείσουν να κάτσουμε εφ’ όλης της ύλης στο τραπέζι νομίζω δεν καταλαβαίνουν σε τι κίνδυνο εκθέτουν τη χώρα, εκτός αν έτσι πιστεύουν πως εξυπηρετούν συμφέροντα άλλων δυνάμεων που έχουν συμφέρουν να κατευνάσουν τις εντάσεις για να επιβάλουν δικές τους βουλές.
Περνώ στην πολιτική επικαιρότητα με την πιο στενή έννοια. Βλέπουμε κινητικότητα από την πλευρά του πρωθυπουργού, χθες μάλιστα επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη, και φημολογείται πως το σενάριο των φθινοπωρινών εκλογών ή ενός δομικού ανασχηματισμού δεν έχει φύγει από το τραπέζι. Ποια είναι η εκτίμησή σας, θα έχουμε σύντομα εκλογές και αν ναι θα είναι δεδομένη η επικράτηση ή η αυτοδυναμία της ΝΔ;
Εκτίμησή μου είναι ότι κάθε πρωθυπουργός που συμπληρώνει τουλάχιστον δύο χρόνια ξεκινά να σκέφτεται -ελληνικό παράδοξο- πως θα μηδενίσει το κοντέρ, θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές και θα παραμείνει τουλάχιστον έξι χρόνια. Τα ίδια έλεγε ο Γιώργος Παπανδρέου έναν μήνα πριν εξαναγκαστεί να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία, τα ίδια τρείς μήνες πριν φύγει από την πρωθυπουργία ο Αντώνης Σαμαράς. Αυτές οι διαβεβαιώσεις λοιπόν έχουν μηδενική σημασία.
Θεωρώ πως ο πρωθυπουργός θα αναγκαστεί εκ των πραγμάτων να καταφύγει στις κάλπες. Επικίνδυνο εν μέσω πανδημίας, η οποία είναι όπως βλέπουμε και από άλλες χώρες είναι απρόβλεπτη. Πάντως αν πάει σύντομα σε εκλογές και με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχει καταφέρει τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους πως είναι εναλλακτική να βγει ξανά πρώτη η Νέα Δημοκρατία. Αλλά κάθε πρόβλεψη είναι διακινδυνευμένη καθώς η χώρα θα βγαίνει από δύο σχεδόν χρόνια πανδημίας της οποίας θα έχουν προηγηθεί δέκα χρόνια οικονομικής κόπωσης. Ο κόσμος έχει μικρό νήμα υπομονής και πάει χωρίς πρόβλημα στο επόμενο σχήμα.
Πιστεύω οι ερχόμενες εκλογές θα είναι λοιπόν ένα ντέρμπι για τις δυο μεγάλες αλλά και τις μικρές δυνάμεις. Και νέες δυνάμεις θα έχουν την ευκαιρία να εμφανιστούν και να πετύχουν τον στόχο της εισόδου στη Βουλή.
Είναι και ένα ζήτημα κατά πόσον οι μετρήσεις και οι δημοσκοπήσεις ανταποκρίνονται μεθοδολογικά στις εξελίξεις των καιρών μας και είναι τελικά ακριβείς.
Οι δημοσκοπήσεις ακόμη διεξάγονται ακόμη με σταθερό τηλέφωνο, στο οποίο απαντούν οι μεγαλύτεροι, όχι οι μεγαλύτεροι. Άλλο ερώτημα μεθοδολογίας είναι βρίσκουν τις νεότερες γενιές και με ποιόν τρόπο; Γιατί δεν είναι πειστικές οι εξηγήσεις των δημοσκόπων. Έπειτα, δεν δίνεται βάση στα λεγόμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά, τον τρόπο που οι πολίτες αξιολογούν την κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα.
Και επειδή η κατάσταση έξω, στην κοινωνία είναι σαν να έχεις χυμένη βενζίνη παντού, αναρωτιέμαι γιατί η κυβέρνηση με τις παραλείψεις, τα λάθη της και την ανικανότητά της ανάβει κι άλλες φωτιές. Ποιός είναι αυτός που λέει ου πρωθυπουργού να επισκεφθεί στη Θεσσαλονίκη μέσα σε διάστημα έξι μηνών να ψωνίσει από το ίδιο ζαχαροπλαστείο και να ψωνίζει το ίδιο γλυκό υπό μάλης για να τον δείξουν οι κάμερες. Θέτω το πρόβλημα της έλλειψης φαντασίας και δημιουργικότητας στην έλλειψη πολιτικής εδώ, δεν το προσεγγίζω παραπολιτικά.
Με την ίδια έλλειψη φαντασίας και ευρηματικότητας αντιμετωπίζει τις μεγάλες προκλήσεις ο πρωθυπουργός καθημερινά; Φοβάμαι πως ναι, και τέτοια κριτική ασκώ στον πρωθυπουργό και το λεγόμενο επιτελικό κράτος που είναι για γέλια και αποτελείται από ανθρώπους που αποδεικνύουν πως από πολιτική, κοινωνική ψυχολογία και λειτουργία της αγοράς και οικονομίας δεν ξέρουν τίποτα.
Είχατε εκφράσει την πρόθεσή σας να γίνουν διεργασίες στον χώρο του κοινωνικού κέντρου και της κεντροδεξιάς με στόχο τη δημιουργία νέου πολιτικού σχήματος. Θεωρείται πως κάτι τέτοιο έχει πιθανότητες επιτυχίας ή υπάρχει τόσο μεγάλη πόλωση που ο λεγόμενος μεσαίος χώρος καταλήγει να ετεροκαθορίζεται;
Έχω την εντύπωση πως η πόλωση στην οποία αναφερθήκατε, ακριβώς επειδή τα κατεστημένα μέσα ενημέρωσης θέλουν να προβάλουν τον κυβερνητικό πόλο και την αντιπαράθεση με την σημερινή μείζονα αντιπολίτευση με πρόθεση να δείξουν πόσο καλύτερος είναι ο κυβερνητικός πόλος, περιορίζουν τις αναφορές συνέχεια σε αυτές τις δύο δυνάμεις και εξακολουθούν να έχουν λαϊκή απήχηση.
Να θυμίσω όμως πως την επομένη των εκλογών του Μαϊου του 2012 η Νέα Δημοκρατία είχε φτάσει στον απόλυτο πάτο του 18,5%. Ποτέ η κεντροδεξιά από το τέλος του Εμφυλίου μέχρι σήμερα δεν είχε φτάσει σε τέτοια Τάρταρα, με τον ΣΥΡΙΖΑ ανερχόμενο ανάμεσα σε 16 και 17%, το κατταρρέον ΠΑΣΟΚ γύρω στο 12,5% και είχε μπει και μια νέα δύναμη, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες του Πάνου Καμμένου.
Νομίζω πως στις επόμενες εκλογές ο κόσμος θα αναζητήσει σκέπη σε άλλες, μικρότερες δυνάμεις. Πιστεύω υπάρχουν δύο κενά, ένα στον χώρο της ακραίας Δεξιάς, όχι λαϊκής όπως λένε κάποιοι, αυτή είναι μια ελιτιστική προσέγγιση. Και υπάρχει ένα κενό στον χώρο του Κέντρου. Λένε πολλοί: Τι είναι αυτό το κέντρο, υπάρχει ως τέτοιο; Εγώ πιστεύω πως υπάρχει και είναι οι δυνάμεις εκείνες οι οποίες επιλέγουν την μετριοπάθεια όχι τις στριγγλιές, τον ήρεμο πατριωτισμό, την κοινωνική ισορροπία, γιατί δεν μπορεί ορισμένοι να αποκομίζουν τεράστια οφέλη και σε εποχή πανδημίας και ο μέσος εργαζόμενος να τα βγάζει με 600 ευρώ που μπορεί να πέσουν σε 400 ή 300.
