Αναστάτωση προκάλεσε η ανακοίνωση του γνωστού γαλλικού οίκου μόδας Dior, την Παρασκευή 23 Απριλίου, πως προγραμματίζει για τις 17 Ιουνίου την παρουσίαση της νέας του κολεξιόν “Croisière 2022” στην Αθήνα και ενδεχομένως στην Ακρόπολη.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση “ο Οίκος επέλεξε την Αθήνα, προορισμό εξαιρετικού χαρακτήρα, κοιτίδας του δυτικού πολιτισμού και των ευρωπαϊκών τεχνών, για την κολεξιόν ‘Croisière 2022’, έμπνευση της Ιταλίδας σχεδιάστριας Μαρία Γκράτσια Κιούρι”. Η είδηση μεταδόθηκε αστραπιαία στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης και, παρότι δεν υπήρχε σαφής αναφορά στην ακριβή τοποθεσία της παρουσίασης, πολλοί συνέδεσαν την ανακοίνωση με τις νέες τσιμεντοστρώσεις στην Ακρόπολη, οι οποίες δημιουργούν τις… ιδανικές συνθήκες για την πραγματοποίηση στον Βράχο μιας παρόμοιας εκδήλωσης.

Στην υπόθεση αυτή συνέτεινε και η αναφορά πως η κολεξιόν “Croisière 2022” δεν τιμά μόνο την Ελλάδα αλλά και την εμβληματική φωτογράφιση του οίκου που πραγματοποιήθηκε στην Ακρόπολη πριν από 70 χρόνια, για την προώθηση και ανάδειξη της haute couture (υψηλής ραπτικής) κολεξιόν του θρυλικού μόδιστρου Christian Dior.

Μάλιστα, ο συνήθως καλά ενημερωμένος σε θέματα μόδας και styling ιστότοπος Jenny.gr – δημιούργημα της συζύγου του υπουργού υγείας Βασίλη Κικίλια, Τζένης Μπαλατσινού, η οποία ωστόσο δηλώνει πως δεν έχει πλέον μετοχική σχέση με αυτόν – μετέδωσε την είδηση με τον τίτλο “Είναι επίσημο: Ο οίκος Dior θα παρουσιάσει την συλλογή του στην Ακρόπολη τον Ιούνιο”.

Καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πήραν φωτιά, με καυστικά σχόλια και ειρωνείες που έθεταν εκ νέου στο στόχαστρο την πανταχόθεν βαλλόμενη για τις επιλογές της στην Ακρόπολη κυβέρνηση, μέσα σε λίγη ώρα η ανάρτηση του Jenny.gr κατέβηκε, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού εξέδωσε ανακοίνωση για να προλάβει τα χειρότερα.

Σύμφωνα με αυτήν “στελέχη του οίκου μόδας Dior έχουν ζητήσει να επισκεφθούν στις 26, 27 και 28 Απριλίου αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Συγκεκριμένα, την Ακρόπολη, το Ηρώδειο, τον Ναό του Ηφαίστου, το Παναθηναϊκό Στάδιο, τον Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, και τον Ναό του Δία, στη Νεμέα”. Διευκρινίζει δε πως δεν έχει υποβληθεί άλλο “επίσημο αίτημα” και πως “εφόσον υποβληθεί, θα εξετασθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στον νόμο 3028/2002 «Περί Προστασίας των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Στελέχη του οίκου έχουν επισκεφθεί το τελευταίο διάστημα την Ελλάδα και την Αθήνα. Σημειώνεται, ότι στην ανακοίνωση του γαλλικού οίκου για την παρουσίαση της επόμενης συλλογής, γίνεται αναφορά στην Αθήνα, ως τόπος παρουσίασης της συλλογής και όχι σε συγκεκριμένο τόπο”.

Καπνός χωρίς φωτιά;

Μπορεί να μην έχει λοιπόν υποβληθεί, κατά το υπουργείο Πολιτισμού, επίσημο αίτημα για την Ακρόπολη από τον οίκο Dior, αλλά η Ακρόπολη δεν έχει αποκλειστεί, ακόμη, από τις πιθανές περιοχές για την υλοποίηση του ντεφιλέ του γαλλικού οίκου. Αυτό είναι, στην πραγματικότητα, που λέει το δελτίο τύπου του υπουργείου, αποφεύγοντας, με εύσχημο τρόπο να πάρει θέσει για τον αν θα επιτρέψει ή όχι να πραγματοποιηθεί μια τέτοια εκδήλωση στον Βράχο.

Η παραπομπή του θέματος στις διατάξεις που προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος (υποβολή επίσημου αιτήματος, υποβολή γνώμης της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθήνας, εισαγωγή του θέματος στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με εισηγητή τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, γνωμοδότηση του Συμβουλίου και, κατόπιν, έκδοση της σχετικής, εγκριτικής ή απορριπτικής, απόφασης) είναι, άλλωστε, ένας περίτεχνος τρόπος να αποφύγει η πολιτική ηγεσία του υπουργείο τον δικό της αποφασιστικό ρόλο στα θέματα αυτά.

Άλλωστε, η ίδια η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη φαίνεται πως έχει απολύτως ξεκάθαρη γνώμη για το θέμα. Σε ανύποπτο χρόνο, στις 17 Ιανουαρίου 2021, και σε ένα φαινομενικά άσχετο πλαίσιο, μιλώντας σε συνέντευξή της στην εφημερίδα “ΤΟ ΒΗΜΑ”, σχετικά με την πρόθεσή της να μετατρέψει τα πέντε κορυφαία κρατικά μουσεία από υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, θεώρησε σκόπιμο να προσθέσει και την εξής φράση, που τώρα αποκτά το πλήρες της νόημα: “Και σας θυμίζω ότι το 1953 ο οίκος Dior πραγματοποίησε επίδειξη πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Οι εποχές αλλάζουν και πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι άλλες μεσογειακές χώρες με αντίστοιχο πολιτιστικό απόθεμα, όπως η Ιταλία ή η Αίγυπτος, άνοιξαν προς τέτοιες κατευθύνσεις. Η Ελλάδα, πάντοτε με το δικό της θεσμικό πλαίσιο, με τους δικούς της κανόνες, δεν μπορεί να μένει πίσω.” 

Μπορεί να μην ήταν το 1953, αλλά το 1951, που έγινε η φωτογράφιση και όχι επίδειξη μόδας του οίκου Dior, με το δεύτερο αυτό “λαθάκι” να ταιριάζει καλύτερα με τις προθέσεις της υπουργού, το νόημα πάντως είναι σαφές: να μη μείνουμε πίσω από τις εξελίξεις! “Να φύγουμε μπροστά”, καθώς “ορισμένα πράγματα δεν μπορούν πλέον να αποτελούν ταμπού”, προκειμένου να αυξηθούν τα έσοδα από εκδηλώσεις, όπως δήλωνε σε άλλη της συνέντευξη στον “Ελεύθερο Τύπο”, επικαλούμενη και το παράδειγμα επίδειξης μόδας που έγινε στο Σούνιο και σημειώνοντας πως “πριν από δέκα χρόνια δεν νομίζω ότι κανείς θα έδινε στην κ. Κατράντζου το Σούνιο. Πέρυσι έγινε μια εξαιρετική εκδήλωση και η αντιπολίτευση μου το λέει διαρκώς στη Βουλή. Ναι, αλλά η προβολή της χώρας μέσα από τη συγκεκριμένη επίδειξη ήταν τεράστια…”.

Για τη Λίνα Μενδώνη το “μπροστά” είναι, προφανώς, η επιστροφή στο… 1951 ή μια αναπαλαιωμένη και “χωρίς ταμπού” παράδοση του μνημειακού πλούτου της χώρας στην πλήρη εμπορευματοποίηση και στις ορέξεις του κάθε ιδιώτη που θέλει να χρησιμοποιήσει τα μνημεία ως φόντο για την προώθηση των προϊόντων του. 

Ειδικά για την Ακρόπολη και τον τρόπο με τον οποίο οι εκτεταμένες τσιμεντοστώσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί και όσες σχεδιάζονται να γίνουν στο μέλλον μπορούν να αξιοποιηθούν σε αυτήν την κατεύθυνση, οι επισημάνσεις έχουν γίνει από καιρό. 

Το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ), στην ανακοίνωσή του για τις επεμβάσεις στην Ακρόπολη, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ήδη από τις 12 Νοεμβρίου 2020, πως αυτού του τύπου οι επεμβάσεις καθιστούν το μνημείο περισσότερο “χρηστικό από τον ενδιαφερόμενο Ιδιώτη επενδυτή, που ενδεχομένως -με το αζημίωτο βέβαια- θα το ενοικίαζε για εκδηλώσεις – παρουσιάσεις των προϊόντων του”.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται, άλλωστε, και η δριμεία καταγγελία των επεμβάσεων στην Ακρόπολη στην οποία προχώρησε πρόσφατα, στις 21 Απριλίου 2021, και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανώτατων Σχολών (ΣΑΔΑΣ), ο οποίος αναφέρει σχετικά: “Η διαμόρφωση των διαδρόμων και των πλατωμάτων στην Ακρόπολη, καθιστά σαφές στον επισκέπτη, τον λόγο για το οποίο πραγματοποιήθηκαν. Αποτελούν μια προσαρμογή τόσο για τις άμεσες ανάγκες της αύξησης της τουριστικής επισκεψιμότητας του Μνημείου, όσο και σε αυτές, που θα δημιουργηθούν στο μέλλον, εις βάρος του ίδιου του Μνημείου. Στοχεύουν δηλαδή στην επισκεψιμότητα περισσότερων –ταυτόχρονα- τουριστών, αλλά και στην αξιοποίηση ενδεχομένως και «άλλων εκδηλώσεων, εμπορικού χαρακτήρα», όπου θα αξιοποιηθούν τα μεγάλα πλατώματα και οι μεγάλοι διάδρομοι, λόγω των χαρακτηριστικών τους (επιπεδότητα, ενιαία και «λεία» επιφάνεια)”.   

Με άλλα λόγια η πασαρέλα είναι έτοιμη! Και το επικοινωνιακό αφήγημα της αύξησης των εσόδων και της “προβολής της χώρας” ετοιμάζεται κι αυτό από καιρό. Τώρα για τον οίκο Dior, αν οι αντιδράσεις δεν το αποτρέψουν, αργότερα για τον οίκο Zeus+Dione, που ίδρυσε η Μαρέβα Μητσοτάκη, άλλα και για κάθε ενδιαφερόμενο.

Άλλωστε, η Μαρέβα Μητσοτάκη όχι μόνο δεν έκρυψε ποτέ τις προθέσεις της αλλά, φαίνεται, πως ήταν και η ίδια που διευκόλυνε τις… ελληνικές αναζητήσεις των υπεύθυνων του οίκου Dior. Έναν περίπου μήνα πριν από τις δηλώσεις Μενδώνη στις οποίες αναφερθήκαμε ήταν η ίδια που, σπάζοντας για άλλη μια φορά τους περιορισμούς που είχαν επιβληθεί από την κυβέρνηση στις μετακινήσεις προκειμένου να περιοριστεί η μετάδοση του κορονοϊού, είχε συνοδεύσει αντιπροσωπεία του γαλλικού οίκου στην Καλαμάτα. Κυβερνητικές πηγές, προκειμένου να απαντήσουν στις επιθέσεις που εξαπολύθηκαν τότε για την κίνηση της συζύγου του πρωθυπουργού, ανέφεραν πως “η κυρία Μαρέβα Γκραμπόφσκι Μητσοτάκη δεν πήγε στην Καλαμάτα για εκδρομή, αλλά κατόπιν της προβλεπόμενης έγγραφης άδειας από την Πολιτική Προστασία, συνοδεύοντας στελέχη του οίκου Dior, ενός από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως, που ήρθαν στη χώρα μας προκειμένου να ερευνήσουν […] τη δυνατότητα η νέα τους collection το 2021 να έχει αναφορά στην Ελλάδα, με αφορμή και τα 200 χρόνια από την ανεξαρτησία”.

Όχι, η υπουργός Πολιτισμού δεν κινείται μόνη της ούτε οι επεμβάσεις στην Ακρόπολη είναι τυχαίες. Ούτε, βέβαια, ο οίκος Dior κάνει βεβιασμένες κινήσεις. Πριν λίγες μέρες, με αφορμή τις τσιμεντοστρώσεις στην Ακρόπολη, ο διαπρεπής αρχαιολόγος Χρήστος Ντούμας δήλωνε: “Φοβάμαι πως αυτήν την ασύγκριτη κληρονομιά, την καπηλευόμαστε είτε οικονομικά είτε για προβολή. Καταντήσαμε, δηλαδή, κοινοί αρχαιοκάπηλοι”.

Το έδαφος (και τα τσιμέντα) για την εξέλιξη αυτή έχουν στρωθεί μεθοδικά. Μένει να φανεί αν η αρχαιοκαπηλία θα ολοκληρωθεί.